Kangal köpeği, Türkiye’nin Sivas iline özgü, köklü bir geçmişe sahip olan ve sürü koruma köpeği olarak ün kazanmış bir çoban köpeği ırkıdır. Kökeni ile ilgili çeşitli görüşler bulunmakla birlikte, Anadolu’da Hitit dönemine (M.Ö. 2000-1180) ait kalıntılarda Kangal köpeğine benzeyen köpek figürlerine rastlanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde "Samsun Köpeği" olarak adlandırılan ve Yeniçeriler tarafından askeri görevlerde kullanılan köpeklerin, Kangal köpeğinin atası olduğu yönünde görüşler bulunmaktadır. Ayrıca, Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde arslan kadar güçlü olarak tanımlanan köpeklerin de Kangal köpeği ile benzer nitelikler taşıdığı belirtilmiştir. Kangal köpeğinin kökenine ilişkin diğer bir görüş ise Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Kanglı (Kangar) Türk boylarının bu köpeği Anadolu’ya getirdiği yönündedir. Kanglı boyunun isminin, Kangal köpeğine de isim kaynağı olduğu düşünülmektedir. Günümüzde Kangal köpeği, güçlü yapısı, koruma içgüdüsü, sahibine sadakati ve doğal koşullara uyum sağlama yeteneği ile dikkat çekmektedir.

^{Kangal Köpeği (Anadolu Ajansı)}

Tarihçe

Kangal köpeğinin kökeni hakkında çeşitli görüşler bulunmaktadır. Anadolu'da Hitit dönemine ait kalıntılarda benzer köpek figürlerine rastlanmış olup, bu köpeklerin günümüz Kangal köpeğinin atası olduğu düşünülmektedir. Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde "arslan kadar güçlü" olarak tanımlanan köpeklerin, Kangal köpeklerinin atası olabileceği belirtilmiştir. Ayrıca, Osmanlı döneminde "Samsun Köpeği" olarak bilinen bir çoban köpeğinin de Kangal köpeği ile benzer özellikler taşıdığı kaydedilmiştir.

Kangal köpeklerinin kökeniyle ilgili diğer bir görüş, Orta Asya'dan Anadolu'ya göç eden Kanglı (Kangar) Türk boylarının bu köpeği getirdiği yönündedir. Bu görüş, Kangal köpeğinin adının da Kanglı boyundan geldiğini savunmaktadır.

Fiziksel Özellikler

Kangal köpekleri iri yapılı, güçlü ve kaslı bir vücut yapısına sahiptir. Erkeklerde omuz yüksekliği 74-81 cm, ağırlık 50-60 kg iken; dişilerde omuz yüksekliği 71-79 cm, ağırlık ise 41-59 kg arasında değişmektedir. Baş yapısı büyük, burun orta uzunlukta ve küt olup, göz çevresi, kulaklar ve burun bölgesi siyah maskelidir. Tüy yapısı kısa ve sık olup, rengi açık bejden gri-sarıya kadar değişiklik göstermektedir.

^{Sivas Kangalı(Anadolu Ajansı)}

Davranışsal Özellikler

Kangal köpekleri, doğuştan koruyuculuk içgüdüsüne sahiptir. Sürü koruma görevini bağımsız olarak yerine getirebilirler. Sahiplerine karşı sadık ve bağlıdırlar. Yabancılara karşı mesafeli ve dikkatli bir tavır sergilerler. Özellikle dişi Kangalların sürü koruma konusunda daha hassas olduğu belirtilmektedir.

Üreme ve Gebelik

Kangal köpeklerinde erkekler çiftleşme için 18 aylıkken uygun hale gelirken, dişilerde bu süre 12-14 aydır. Ancak dişilerin tam olarak gelişimlerini tamamlaması için 18 aylık olmaları beklenir. Dişiler yılda iki kez kızgınlık dönemine girer ve gebelik süresi ortalama 58-63 gündür. Bir doğumda ortalama 6-8 yavru doğururlar. Doğum sırasında anneler yavruların zarlarını temizler ve göbek bağlarını keser.

Beslenme

Kangal köpeklerinin beslenmesinde yaş ve fizyolojik durum dikkate alınmalıdır. Yavru köpekler sütten kesilene kadar anne sütü ile beslenir. 6 haftalıkken sütten kesilen yavrulara mama takviyesi yapılır. Ergin köpeklerde günlük diyetin %33'ü et, %33'ü tahıl ve sebze, %33'ü ise sudan oluşmalıdır. Yaşlı köpeklerde ise sindirimi kolay, besin değeri yüksek gıdalar tercih edilmelidir.

Bakım

Kangal köpekleri, dayanıklı ve sağlıklı köpeklerdir. Ancak düzenli bakım yapılması önemlidir. Kulak temizliği, göz kontrolü ve tüylerin taranması düzenli olarak yapılmalıdır. Kangal köpekleri sık yıkanmaz; doğal yağ dengesi korunmalıdır.

Eğitim

Kangal köpekleri doğal liderlik ve koruyuculuk özelliklerine sahip oldukları için eğitimlerinde sert yöntemlerden kaçınılmalıdır. Temel komutlar ve sosyalizasyon eğitimi yeterli olmaktadır. Sürü koruma ve bekçilik gibi görevlerde ise içgüdüsel davranışları öne çıkar.

Tescil ve Koruma

Kangal köpeği, 2001 yılında Sivas Kangal Kaymakamlığı tarafından Türk Patent Enstitüsü'ne tescil ettirilmiş ve 2002 yılında Resmi Gazete’de ilan edilmiştir. Türkiye’de Kangal köpeğinin korunması ve ırk özelliklerinin bozulmaması için çeşitli araştırma merkezleri kurulmuş ve ırkın saflığının korunması hedeflenmiştir.