SNECMA M88-2, Dassault Aviation tarafından geliştirilen Rafale savaş uçağına güç vermek üzere tasarlanmış, çift milli, art yakıcıya sahip düşük bypass oranlı bir turbofan motordur. Fransız Hava ve Deniz Kuvvetleri’nin çok rollü savaş uçağı ihtiyacına cevap vermek amacıyla geliştirilen bu motor, farklı görev profillerine uygun şekilde tasarlanmıştır. M88 motor ailesinin ilk üretim modeli olan M88-2, ilk uçuşunu 1989 yılında gerçekleştirmiş ve 1996'da operasyonel olarak hizmete girmiştir.

^{Snecma M88 Turbofan Motoru (SAFRAN)}

Tasarım Gereksinimleri

M88-2 motoru, yüksek irtifa üstünlük ve önleme görevleri kadar düşük irtifa sızma ve yer taarruz görevlerine de uygun bir yapıdadır. Bu çerçevede motorun tasarımında birbirine zıt gereksinimler bir araya getirilmiştir. Düşük güç ayarlarında düşük özgül yakıt tüketimi için yüksek bypass oranı ve yüksek basınç oranı hedeflenirken; yüksek hız ve itki gerektiren görevler için düşük bypass oranı, yüksek fan basınç oranı ve yüksek türbin giriş sıcaklığı tercih edilmiştir

Teknik Mimari ve Performans

M88-2, üç kademeli değişken giriş kılavuz kanatlı düşük basınç (LP) kompresörü, altı kademeli yüksek basınç (HP) kompresörü, kısa ve duman üretmeyen bir yanma odası, tek kademeli soğutmalı HP ve LP türbinleri ile kompakt bir art yakıcı sisteminden oluşur. Maksimum art yakıcı itkisi 75 kN (17.000 lbf), kuru itkisi ise 50 kN (11.250 lbf) düzeyindedir. Özgül yakıt tüketimi art yakıcıda 1,70 kg/daN·s, kuru çalışmada ise 0,80 kg/daN·s olarak raporlanmıştır. Türbin giriş sıcaklığı 1850 K, toplam basınç oranı 24,5 ve bypass oranı 0,3’tür.

^{M88 Motor Kesiti (M88)}

Teknolojik Özellikler ve Malzemeler

M88-2 motoru, ileri düzey 3B hesaplamalı akışkanlar dinamiği (CFD) ve yapısal analiz yöntemleri ile optimize edilmiştir. Tek kristal AMI alaşımlı türbin kanatları, toz metalürjisiyle üretilmiş N18 alaşımlı diskler, PMR-15 reçine esaslı kompozit baypas kanalı ve C/SiC egzoz flaps gibi yüksek sıcaklığa dayanıklı ve hafif malzemeler kullanılmıştır.

Kontrol Sistemi

M88-2, çift yedekli FADEC (Full Authority Digital Engine Control) sistemi ile donatılmıştır. Bu sistem, pilot komutlarını algılayarak optimum motor kontrolünü sağlar; aynı zamanda motor sağlığı izleme ve bakım analiz fonksiyonlarını da yerine getirir. FADEC, görev profiline bağlı olarak motor yorgunluğunu hesaplar ve olay kayıtları ile arıza tespitine yardımcı olur.

Geliştirme Stratejisi

M88-2’nin geliştirilmesi, 1970'lerden itibaren yürütülen ileri araştırmalar ve teknolojik gösterim programlarına dayanmaktadır. DEXTRE, DRAC ve SIRA gibi demonstratör programları sayesinde türbin giriş sıcaklığı 1850 K'ye çıkarılmış, motor konfigürasyonu optimize edilmiştir. Yalnızca 22 adet motor (9'u geliştirme, 13'ü uçuş testi) ile sertifikasyon süreci tamamlanmıştır. M88-2, 1996 itibarıyla 11.700 test saatine ulaşarak yeterlilik kazanmıştır.

Bakım ve Modülerlik

Motor, 21 modülden oluşan yapısıyla yüksek operasyonel erişilebilirlik sunar. Hat ve ara bakım seviyesi (O ve I-level) görevleri kolaylaştırılmış; birçok parça kolayca değiştirilebilir şekilde tasarlanmıştır. M88-2, motor test hücresine ihtiyaç duymadan bakım yapılmasına olanak sağlayan bir yapıdadır. Deniz kuvvetleri için taşıyıcı gemi koşullarında sökme/takma işlemleri başarıyla test edilmiştir.