Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu, kısaca Taumata veya Taumata Tepesi olarak anılır, Yeni Zelanda’nın Kuzey Adası’nda Hawke’s Bay bölgesinde Pōrangahau yakınlarında bulunan küçük bir tepedir. Tepe deniz seviyesinden yaklaşık 305 metre yüksekliktedir ve dünya üzerindeki en uzun coğrafî adlardan birine sahip olmasıyla bilinir. 85 karakterden oluşan bu Maorice isim, Guinness Dünya Rekorları tarafından dünyanın en uzun resmi yer ismi olarak tanınmıştır. Eşsiz uzunluktaki ismi nedeniyle burası, coğrafya meraklıları ve turistler için ilgi çeken bir nokta haline gelmiştir. Yerel halk tepeye günlük dilde genellikle sadece “Taumata” diyerek kısaltır.
Konum ve Özellik
Taumata Tepesi, Yeni Zelanda’nın Kuzey Adası’nda Hawke’s Bay bölgesinin güneyinde, Pōrangahau kasabasının yakınlarında yer alır. Bölgenin coğrafyası kırsal tepelik araziden oluşur.
Taumata Tabelası. (flickr)
Taumata Yön Tabelası. (flickr)
Tepe, Waipukurau kasabasının yaklaşık 55 km güneyinde ve bölgenin büyük kenti Napier’in yaklaşık 115 km güneybatısındadır. Tepenin bulunduğu arazi özel mülktür; günümüzde Scott ailesi mülk sahibidir ve tepenin koruyuculuğunu (Māori dilinde kaitiaki) üstlenmektedir. Ziyaretçiler genellikle Pōrangahau ile Wimbledon köylerini bağlayan Wimbledon Road üzerindeki yol kenarı tabelasını görmeye gelirler. Bu tabela, tepenin 85 harfli adını taşımakta olup popüler bir fotoğraf noktasıdır. Tepe arazisine yaya erişim için arazi sahibinden izin alınması gerekmektedir. 1000 feet (305 m) yüksekliğindeki tepe, deniz seviyesinden çok yüksek olmamasına karşın taşıdığı ismin uzunluğu sayesinde ün kazanmıştır.
Dünyanın En Uzun Yer Adı Taumata (flickr)
“Dünyanın En Uzun Yer Adı” Unvanı ve Resmî Tescil
Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu, 85 harften oluşan ismiyle dünya çapında bilinen en uzun coğrafî yer adlarından biridir. Bu isim Guinness Rekorlar Kitabı’nda “dünyanın en uzun yer ismi” olarak kayıt altına alınmıştır. Aynı zamanda World Atlas tarafından derlenen “Dünyanın En Uzun 10 Yer Adı” listesinde birinci sırada yer almıştır. Bu listeye göre Yeni Zelanda’daki bu tepenin ismi, Birleşik Krallık Galler bölgesindeki 58 harfli ünlü köy ismi Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch’tan daha uzundur. (Galler’deki bu yer, dünyanın en uzun yerleşim yeri adına sahip olma unvanını kullanmaktadır ancak toplam harf sayısı bakımından Taumata ismi daha uzundur.)
Benzersiz bir ada sahip olmasından ötürü, yerel topluluk ismin korunması için adımlar atmıştır. Wai 262 adıyla bilinen (flora, fauna ve Māori bilgi haklarıyla ilgili) Waitangi Antlaşması iddiaları kapsamında, tepenin adı 2006 yılında ticari marka olarak tescillenmiştir. Bu tescil, ismin izinsiz ve uygunsuz kullanımını önleyerek bölge halkının kültürel mirasını ve olası ekonomik faydalarını korumayı amaçlamaktadır. Günümüzde tepenin adı ve önemi, hem resmî dünya rekoru unvanı hem de yerel kültürel değer olarak tanınmakta ve korunmaktadır.
Anlamı ve Tamatea Hikâyesi
Yeni Zelanda’nın Hawke’s Bay bölgesinde yer alan ve dünyanın en uzun tekil yer adlarından biri olarak kabul edilen Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu ismi Māori dilinde bir cümle olup tepenin adlandırılmasına vesile olan tarihî bir olayı ve kişiyi anlatır. Yerel Māori kültüründe tarihî ve mitolojik öneme sahip bir tepeyi ifade eder. İsim şu şekilde Türkçeye çevrilebilir: “Büyük dizlere sahip Tamatea’nın – dağları kayarak aşan, yutan (toprak yiyen) gezginin – sevgilisi için burun flütü çaldığı tepenin zirvesi”. Bu ifadede bahsedilen Tamatea, 18. yüzyılda yaşadığı rivayet edilen bir Māori reisi, savaşçı ve kâşiftir.
Taumata (flickr)
Tamatea’nın tam unvanlarından biri Tamatea-pōkai-whenua (Toprakları Dolaşan Tamatea) olup, efsaneye göre Yeni Zelanda’nın bir ucundan diğerine seyahat eden, pek çok yerin isim babası olan bir kaşiftir. “Büyük dizli” sıfatı ise efsanede geçen bir betimlemedir. Adın kökeni, efsanevi Māori figürü Tamatea’nın bir savaş sırasında kardeşini kaybetmesiyle ilişkilidir.
Taumata (flickr)
Görselde bu uzun yer isminin kaynağı olan olay anlatılmaktadır. Olay, Tamatea’nın bir seferi sırasında Porangahau civarında başka bir kabileyle çatışmaya girmesiyle başlar. Çatışmada Tamatea’nın kardeşi hayatını kaybeder. Kardeşinin ölümüne çok üzülen Tamatea, günlerce savaş alanından ayrılmaz ve her sabah yakınlardaki bu tepenin üzerine oturarak Māori flütü (koauau) ile bir ağıt çalar. Bu yer adı, "büyük bedenli ve ünlü şef Tamatea'nın, kardeşinin anısına flüt çaldığı tepe" anlamını taşımakta olup, sözlü Māori geleneği ve yerel hafıza açısından kültürel bir simge niteliğindedir.
Māori halkı, Tamatea’nın sevgili kardeşinin yasını tuttuğu bu yeri ve olayı unutmamak için tepeye olayı tarif eden bu uzun ismi vermiştir. İsim adeta bir cümle şeklinde Tamatea’nın unvanlarını ve yaptığı eylemi anlatarak onun anısını onurlandırmaktadır. Hatta Māori dilinde bu ismin daha da uzun, 105 harflik bir versiyonunun bulunduğu ve Tamatea’nın özelliklerini daha ayrıntılı betimlediği bazı kaynaklarda belirtilmiştir. Bununla birlikte, resmi ve yaygın kullanılan şekli 85 harfli olan halidir.
Popüler Kültürde Yeri
Sıra dışı uzunluktaki ismi sayesinde Taumata Tepesi, yıllar içinde popüler kültürde ve medya dünyasında sıkça referans konusu olmuştur. İsim; çeşitli televizyon reklamlarında, şarkılarda ve basılı yayınlarda mizah ve merak unsuru olarak kullanılmıştır. Örneğin, “Dünyanın En Uzun Yer Adı” temalı reklam ve tanıtım filmleri Yeni Zelanda’nın bu ilginç köşesini dünyaya tanıtmıştır. İsim aynı zamanda bazı şarkılara ilham kaynağı olmuş, mizahi veya eğitici müzik videolarında tekrarlanarak ün kazanmıştır.
Yeni Zelanda'daki En Uzun Yer (LILIAN VARON)
Sosyal medyada, Taumata tabelasının yanında çekilen videolar popüler hale gelmiştir. Ziyaretçiler tepenin tabelası önünde ismi telaffuz etmeye çalıştıkları veya arka planda bu ismi içeren neşeli bir müzik kullandıkları videolar paylaşmaktadır. Tepenin adı ayrıca giysi markaları gibi çeşitli ticarî ürünler üzerinde de görülmüş; bir marka unsuru olarak değerlendirilebilmiştir. Hatta bir animasyon filminde veya çizgi dizide yer adıyla ilgili esprilere konu olacak şekilde bahsedildiği bilinmektedir. Bütün bu örnekler, Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu adının dünya genelinde merak uyandırdığını ve kültürel bir fenomen haline geldiği öngörülmektedir.
Taumata (flickr)
Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu Tepesi, adının uzunluğu nedeniyle turistik açıdan ilgi çeken bir noktadır. Özellikle yol kenarında yer alan 85 harfli yer ismi tabelası, bölgeye gelen ziyaretçiler için fotoğraf çekimi açısından sıkça tercih edilen bir durak hâline gelmiştir. Arazi özel mülkiyette bulunduğundan doğrudan tepeye erişim sınırlı olmakla birlikte, tabela bölgesi halka açık alanda yer aldığından görsel anı kaydı amacıyla kullanılmaktadır. Tabela çevresi, adın uzunluğu nedeniyle yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmekte; bu durum bölgeye yönelik görsel odaklı ziyaretleri teşvik etmektedir.
Dünyanın En Uzun Yer Adı Taumata (flickr)
