Mustafa Kutlu’nun yazdığı Tirende Bir Keman, Türk edebiyatında baba oğul ilişkisini, yoksulluğu, göçebeliği ve sanatın insan hayatındaki anlamını işleyen bir hikâyedir. Hikâye, yetenekli bir kemancı olan Kenan’ın, sahneye çıkan eşi Semiramis ile yaşadığı aşkın, zamanla nasıl bir ayrılığa dönüştüğünü ve ardından oğlu Sado ile birlikte Anadolu’nun şehirlerinde tren tren gezerek verdikleri hayat mücadelesini konu alır.

Trenler bu hikâyede yalnızca bir ulaşım aracı değil, aynı zamanda hayatın geçici istasyonlarını, kaderin belirsizliğini ve insanın iç yolculuğunu simgeler. Mustafa Kutlu, ellili yılların gazino atmosferiyle yoğrulmuş, Yeşilçam tadında bir anlatım kurarak okuyucuyu hem nostaljik hem de hüzünlü bir yolculuğa çıkarır. Hikâye boyunca müziğin, hasretin, yalnızlığın ve umudun izleri ustalıkla işlenmiştir.

Konu

Tirende Bir Keman, başarılı kemancı Kenan ile oğlu Sado’nun (Sadullah) yıllara yayılan hüzünlü ve içli hikâyesini anlatır. Kenan, gazinoda tanıştığı Semiramis’e âşık olur, evlenirler ve bir oğulları olur. Ancak Semiramis’in şöhrete kavuşma arzusu, gazino sahibi Ali Rıza’nın etkisiyle aileyi dağıtır. Kenan, oğlunu alıp şehir şehir dolaşarak hem müziğini hem yaşamını sürdürmeye çalışır.

İlk durağı İzmir olur, ardından Adana’da bir meyhanede çalışır. Orada halkın sevgisini kazansa da bir yangın sonucu işsiz kalır. Geçimini sağlamak için trenlerde keman çalmaya başlar. Zamanla oğlu Sado da onunla birlikte şarkı söylemeye başlar. Baba oğul trenlerde turneye çıkan bir müzisyen ikilisi hâline gelirler.

Ancak bir gece tartışma sonucu Kenan trende dövülerek öldürülür. Cesedi ve oğlu Sado, karın üzerine atılır. Sado’nun çaresizliği başka bir trenin makinisti sayesinde fark edilir ve babasının cesediyle birlikte kasabaya döner. Babasını toprağa verdikten sonra yaşlı Sabire Nine ile birlikte yaşamaya başlar.

Sado zamanla hem okula döner hem de babasının izinden giderek keman çalmaya başlar. Bir düğünde Şefika ile tanışır ve evlenirler. Ancak bir haydut tarafından kaçırılan Şefika’yı bulmak için trenlerle yola düşer. Tesadüfen annesi Semiramis (artık “Alev” ismiyle sahne alır) ile karşılaşır ancak tanımaz. Şefika’yı bulduğu an, kocası tarafından gözlerinin önünde vurulur. Ardından Sado da öldürülür. Hikâye, kaderin döngüselliği ve tren yolculuklarının getirdiği yalnızlıkla son bulur.

^{Kenan ve Oğlu Sado (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Karakterler

Kenan: Ana karakterdir, duygusal ve yetenekli bir kemancıdır. Oğlunu yalnız büyütür.

Semiramis (Alev): Kenan’ın eski eşi, sahneye tutkusu uğruna ailesini geride bırakır.

Sado (Sadullah): Kenan ve Semiramis’in oğlu; babasına sadık, yetenekli ve duyarlı bir gençtir.

Ali Rıza: Gazino sahibidir; Semiramis’in kariyerini yönlendirirken aileyi dağıtır.

Naime: Kenan’ın annesidir; torununa kısa bir süre bakar.

Şefika: Sado’nun eşidir; mutlu evlilikleri kısa sürer.

Sabire Nine ve Halim Baba: Sado ile Kenan’a sahip çıkan yaşlı çifttir.