Tödürge Gölü, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde, Sivas ilinin Zara ilçesi sınırlarında yer alan doğal bir göldür. Sivas il merkezine yaklaşık 50-56 kilometre uzaklıkta bulunan göl, Sivas-Erzurum karayolu (E-23) üzerinde, Hafik ve Zara ilçeleri arasında konumlanmıştır. Göl, adını yaklaşık 1 kilometre uzağında yer alan Tödürge (Demiryurt) Köyü'nden almaktadır. Tödürge ismi, eski Türk boylarından Dodurga'nın değişmiş şeklidir.

Coğrafi Özellikler

Tödürge Gölü, yukarı Kızılırmak Havzası'nda, Kızılırmak kanyonunun çıkışında yer almaktadır. Gölün koordinatları 39°53' kuzey enlemi ve 37°36' doğu boylamıdır. Yüzey alanı yaklaşık 5 km² (350 hektar) olan göl, deniz seviyesinden 1295 metre yükseklikte yer almaktadır. Derinliği büyük ölçüde 4 ila 10 metre arasında değişmektedir. Göl, hem dibindeki doğal kaynaklar hem de çevredeki yerüstü ve yeraltı sularıyla beslenmektedir. Su yapısı kireçli ve hafif tuzludur.

_{Tödürge Gölü (Sivas Valiliği)}

Jeolojik ve Topoğrafik Yapı

Tödürge Gölü, Tersiyer havzasında yer almakta olup, kuzeydoğudan Kuzey Anadolu Fay Zonu ile sınırlanmaktadır. Gölün çevresi, Orta-Üst Miyosen yaşlı Hafik formasyonu üzerine kuruludur. Bu formasyon; jips, kiltaşı ve kumtaşı ardalanmasından oluşur. Batı kesimlerinde ise Kuvaterner dönemine ait alüvyonlar yer almaktadır. Hafik formasyonu, yaklaşık 700-750 metre kalınlığa sahiptir ve lagüner bir ortamda çökelmiştir. Stratigrafik olarak bölge Miyosen ve Kuvaterner jeolojik dönemlerinin özelliklerini taşımaktadır.

Biyolojik Özellikler

Tödürge Gölü, biyoçeşitlilik açısından zengin bir ekosisteme sahiptir. Göl, içerisinde 17 farklı balık türünün yetiştiği nadir göllerden biridir. Ayrıca, birçok kuş türü için önemli bir yaşam ve beslenme alanıdır. Bölgede gözlemlenebilen kuş türlerinden bazıları şunlardır: Tepeli Batağan, Kızıl Boyunlu Batağan, Leylek, Angut, Kılördek, Karaçaylak, Deniz Kartalı, Saz Delicesi, Turna, Uzunbacak, Kızılbacak, Sumru, Macar Ördeği ve Sarı Başlı Kuyruksallayan.

_{Tödürge Gölü (Sivas Valiliği)}

Koruma Durumu

Tödürge Gölü, resmi olarak herhangi bir koruma statüsüne sahip olmamakla birlikte, Önemli Kuş Alanı (ÖKA) olarak tanımlanmıştır. Ayrıca göl, kuşların beslenme alanı olması nedeniyle Ramsar Sözleşmesi'ne aday alanlar arasında gösterilmektedir. Göl çevresinde çevresel korumaya yönelik herhangi bir yerel dernek veya sivil toplum kuruluşu bulunmamaktadır.

Mülkiyet ve Kullanım Durumu

Göl, Zara ilçesine bağlı Canova ve Demiryurt köyleri çevresinde yer almaktadır. Göl alanı içerisinde bir büyük ve birkaç küçük göl daha yer almakta olup, çevresindeki bataklık ve taban araziler çoğunlukla mera ya da hazine arazisi olarak tescillenmiştir. Toplam 161.784 m² alan mera ve hazine arazisi niteliğindedir. Tescil edilmemiş bazı kullanılamaz araziler de mevcuttur. Göl çevresinde yerleşim olmaması nedeniyle doğrudan bir mülkiyet baskısı bulunmamaktadır.

Sosyal ve Rekreasyonel Kullanım

Zara ilçesine 26 kilometre uzaklıktaki göl, bölge halkı tarafından sıkça ziyaret edilen bir mesire alanıdır. Göl çevresinde dinlenme tesisleri bulunmaktadır ve kayıkla gezinti imkânı sunulmaktadır. Ayrıca, gölde dalış sporu yapılabilmektedir. Bu yönüyle göl, bölgedeki rekreasyonel ve turistik faaliyetler açısından da önem taşımaktadır. Tödürge Gölü, hem doğal yapısı hem de biyolojik çeşitliliği ile Sivas ilinin önemli sulak alanlarından biri olma özelliğini taşımaktadır.