Toskana ekmeği (Özgün adıyla: Pane Toscano), İtalya'nın Toskana bölgesine özgü, kendine has üretim yöntemi ve tuzsuz (sciocco) tadıyla bilinen geleneksel bir ekmektir. Tarihsel kökeni, tuzun yüksek fiyatı nedeniyle domuz etini muhafaza etmek için kullanıldığı dönemlere dayanır.

Tarihsel Köken

Toskana ekmeğinin tuzsuz olma özelliği, Toskana'nın tarihsel sürecinden kaynaklanan ve diğer İtalyan bölgelerinde üretilen ekmeklerden farklı kılan bir durumdur. Bu "sciocco" (tuzsuz) ekmeğin üretimine dair ilk yazılı kanıt, on altıncı yüzyılda Pierandrea Mattioli tarafından sunulmuştur. 1765 tarihli bir yazıda Saverio Manetti, Toskana'nın ekmek hazırlarken tuz kullanmama geleneğini kayda geçirmiştir. Manetti ayrıca, bölgede "Formento" olarak adlandırılan ve unda saklanan ekşi hamurdan oluşan doğal mayanın (lievito naturale) kullanımına da değinmiştir. On dokuzuncu yüzyılda Toskanalı yarıcıların beslenmesinde tuzsuz ekmeğin rol oynadığına dair kanıtlar bulunmaktadır. Bu tercihin temel nedeni, "yüksek fiyatı sebebiyle tuzun esas olarak domuz etinin muhafazası için kullanılmasıydı."^【1】 

Ana Malzemeler ve Hazırlanışı

Toskana ekmeğinin geleneksel üretim sistemi yalnızca üç temel malzemenin kullanımını öngörür: su, ekşi maya (lievito madre/pasta acida) ve buğday tohumu içeren yumuşak buğday unu (tip "0", "1" veya "2"). Kullanılan buğday çeşitleri (örneğin Centauro, Verna, Mieti, Mec), ekmeğin üretildiği coğrafi alanda yetiştirilmiş, depolanmış ve öğütülmüş olmalıdır. Unun hazırlanmasında kırmızı ve beyaz çekirdekli çeşitlerin belirli oranlarda karıştırılması zorunludur. Öğütme işlemi, tip "0" unlar için silindir sistemiyle, tip "1" ve "2" unlar içinse hem silindir hem de taş değirmenlerle yapılabilir. Öğütme sırasında sıcaklık, tip "0" unlar için 40 derece'yi, tip "1" ve "2" unlar için 35 dereceyi geçmemelidir. Unun içerisine herhangi bir gıda katkı maddesi eklenmesi yasaktır. Ekmeğin ayırt edici niteliklerinden biri, unun genel ekmek unlarında bulunmayan buğday tohumunu içermesidir; bu, hem besin değerini hem de fermantasyon süreçlerini olumlu etkiler. Ekşi maya kullanımı ise laktik-asit fermantasyonunu sağlayarak ekmeğe tat ve aroma kazandırır.

^{Toskana Ekmeği Hakkında (Cucino dunque Sono)}

Ürünün Özellikleri

Tüketime sunulduğunda aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:

• Şekil ve Ağırlık: Yerel olarak "filoncino" (0,20 - 0,50 kg) olarak adlandırılan romboidal (eşkenar dörtgen) şekil veya yerel olarak "filone" (0,90 - 1,10 kg veya 1,80 - 2,20 kg) olarak adlandırılan smussato (köşeleri yuvarlatılmış) dikdörtgen şekil.

• Kabuk: Opak, koyu ela renginde, kırılgan ve çıtır.

• İç Kısım (Mollica): Tip "0" un için beyaz veya beyaz-fildişi rengi; tip "1" veya "2" un için amber rengi olup, düzensiz gözenek yapısıyla karakterize edilir.

• Nem: %40'ı geçmemelidir.

• Koku ve Tat: Kavrulmuş fındık kokusunda, tuzsuz ("sciocco") ve hafif asitli bir tada sahiptir.

Üretim Alanı

Toskana ekmeğinin üretimi ve paketlenmesi için belirlenen coğrafi alan, tüm Toskana Bölgesi'nin idari topraklarını kapsamaktadır. Bu alanın iklimsel ve jeolojik özellikleri (Apennin dağlarının engeli ve Batı'ya açıklık) buğday yetiştiriciliğinde özgün ekotiplerin gelişmesine olanak tanımış, bu da ekmeğin ayırt edici özelliklerinin temelini oluşturmuştur.