Trabzon Müzesi, Trabzon il merkezinde, Zeytinlik Caddesi üzerinde yer alan ve erken 20. yüzyılda inşa edilen Kostaki Konağı'nda faaliyet göstermektedir. Müze binası, dönemin önde gelen isimlerinden Banker Kostaki Teophylaktos tarafından 1898–1913 yılları arasında konut olarak yaptırılmıştır.
Tarihçe
Kostaki Teophylaktos’un 1917 yılında iflas etmesi üzerine konağa ve diğer mal varlıklarına haciz konulmuş, yapı daha sonra Nemlioğlu Ailesi tarafından satın alınmıştır. 15–17 Eylül 1924 tarihlerinde Mustafa Kemal Atatürk, eşi Latife Hanım ve beraberindeki heyet ile Trabzon'u ziyareti sırasında bu konakta misafir edilmiştir. Yapı, 1927–1932 yılları arasında Trabzon Valiliği tarafından 25.000 TL bedelle kamulaştırılmıştır. 1927–1931 yılları arasında hükûmet konağı, 1931–1937 yılları arasında ise müfettişlik binası olarak kullanılmıştır.
1937–1987 yılları arasında Trabzon Kız Meslek Lisesi olarak hizmet veren konak, 1988 yılında Kültür Bakanlığı'na devredilmiştir. Restorasyon çalışmaları 1988–2001 yılları arasında sürdürülmüş ve 22 Nisan 2001 tarihinde Trabzon Müzesi olarak ziyarete açılmıştır.
Kostaki Teophylaktos, Eşi Ve Oğlu (Kaynak: Esin Kuleli)
Mimari Özellikler
Kostaki Konağı, yapım tekniği, cephe düzenlemesi ve iç mekân süslemeleri bakımından Avrupa etkili mimari anlayışın örnekleri arasında gösterilmektedir. Barok ve Rokoko tarzlarının etkili olduğu yapının mimarlarının İtalyan olduğu belirtilmektedir. Ayrıca birçok yapı malzemesinin İtalya'dan getirildiği bilinmektedir.
Konak, bodrum, zemin, birinci ve asma katlardan oluşmaktadır. Tüm katların duvarlarında yoğun kalem işi süslemeler yer almaktadır. Zemin katta, demir konstrüksiyonlu ve cam örtülü balo salonu dikkat çeker. Batı cephesine sonradan eklenen ikinci kat yapısal bütünlüğe uyumsuzluk göstermektedir.
Cephelerde Farklı Pencere Tipleri (Kaynak: Esin Kuleli)
Fonksiyonel Dönüşüm ve Müze Düzenlemesi
Restorasyon sonrası müze olarak düzenlenen yapıdaki kat planları şu şekildedir:
Bodrum Kat: Arkeolojik Eserler Seksiyonu
Zemin Kat: Konak Teşhiri (orijinal süslemeli mekânlar)
Birinci Kat: Etnografik Eserler Seksiyonu
Asma Kat: İdari birimler
Müzenin arkeolojik bölümünde bölgeden elde edilen eserler sergilenmektedir. Etnografik bölümde ise Trabzon ve çevresine özgü geleneksel gündelik eşyalar ve giysiler teşhir edilmektedir.
Müzenin İçerisi (Turkish Museums)
Müzenin İçerisi (Turkish Museums)
Belgelenme ve Koruma Süreci
Yapının belgelenmesine yönelik olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı kararıyla rölöve ve analiz çalışmaları yapılmıştır. Bu süreçte yapının cephe, plan, süsleme programı ve yapısal özellikleri sistematik biçimde incelenmiş; Trabzon Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü ile Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu arşivlerinden veriler elde edilmiştir.
Bazı özgün kısımlar üzerinde tespit edilen hasar ve yapısal bozulmalar değerlendirilmiş; batı cephesine sonradan eklenen yapı elemanlarının taş yapıya verdiği zararlar raporlanmıştır. Yapının batı müştemilatına eklenen ikinci kat nedeniyle oluşan çatlaklar kuzey cephesinden gözlemlenmiştir.
Kostaki Konağı, 20. yüzyıl başlarında özel konut olarak inşa edilmiş olup geçirdiği çeşitli işlevsel dönüşümlerin ardından 2001 yılında müze olarak hizmete açılmıştır. Yapı; plan şeması, mimari süslemeleri, kullanılan malzemeleri ve çok katmanlı geçmişiyle, korunması gerekli kültür varlıkları arasında tescillenmiştir.
