Urfa (Şanlıurfa) frenk çömleği, yörede yetişen İvesi koyununun eti, susuz tarımla üretilen domates (yöresel dilde frenk) ve coğrafi işaretli Şanlıurfa Biberi (isot) gibi temel malzemelerin toprak kapta (çömlek) pişirilmesiyle hazırlanan geleneksel bir et yemeğidir.
Ürün Profili ve Coğrafi İşaret Türü
Urfa (Şanlıurfa) frenk çömleği, yemekler ve çorbalar ürün grubunda yer almaktadır. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından "mahreç işareti【1】 " olarak tescil edilmiştir. Urfa (Şanlıurfa) frenk çömleği'nin tescili, ürünün Şanlıurfa Biberi (isot) ve yöresel domates gibi coğrafi sınıra özgü bileşenlerle üretilmesi, toprak kapta ve yöredeki taş fırınlarda pişirilme tekniği ve yöresel mutfak kültürü ile tanımlanmaktadır.
Urfa (Şanlıurfa) frenk çömleği (Türk Patent ve Marka Kurumu)
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Urfa (Şanlıurfa) frenk çömleği'nin en ayırt edici özelliği, taze kırmızı Şanlıurfa Biberi (isot) kullanılmasıdır. Ürünün üretiminde ayrıca yörede yetişen domates ile İvesi koyununun sütünden elde edilen sadeyağ ve kuzu eti kullanılır. Toprak çömlek içerisinde hazırlanan ürünün, yöredeki taş fırınlarda pişirilmesi de önemli bir ayırt edici unsurdur.
Üretim Metodu
Malzemeler (6 kişilik)
- 1 kg kuşbaşı (fitil) et (İvesi koyunu)
- Yaklaşık 6 adet ilikli ve etli kemik
- 5 kg domates (yöresel, susuz tarımla üretilmiş)
- 1 kg taze kırmızıbiber (Şanlıurfa Biberi - İsot)
- 100 gr sadeyağ (İvesi koyunu sütünden)
- 4 adet orta boy kuru soğan
- 2 baş sarımsak
- 1 adet orta boy patlıcan
- Yaklaşık 1 çay kaşığı tuz
- 1 çay kaşığı yedi çeşit baharat (karabiber, tarçın, kimyon, çemen, yenibahar, zencefil, karanfilden oluşur)
Hazırlanışı
- Ön Hazırlık: Kuşbaşı doğranmış et, yemeklik doğranmış soğan ve sadeyağ ile kavrulur. Daha sonra üzerine tuzu eklenerek ateşten alınır.
- Çömleğe Yerleştirme: Çömleğin tabanına ilikli ve etli kemikler dizilir. Üzerine sapları ve çekirdekleri ayıklanarak iri doğranmış kırmızıbiber (isot) ile küp küp doğranmış patlıcan ve domateslerin yarısı eklenir. Sadeyağda kavrulan et ve soğan, temizlenen sarımsaklar ile malzemelerin diğer yarısı da ilave edilir.
- Baharatlama ve Pişirme: Tuzu ve baharatı serpiştirilen ürün, yöresel taş fırında yaklaşık 3 saat kadar pişirilir.
Sunum
Pişen yemek servis tabağına alınır. Yanında pirinç pilavı ya da sade bulgur pilavıyla, taze yeşilbiber (Şanlıurfa Biberi - İsot) ve dilimlenmiş kuru soğan ile ayran eşliğinde sunulur.
Tescil Süreci ve Detayları
Urfa (Şanlıurfa) frenk çömleği'nin coğrafi işaret tescili için Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası tarafından başvuruda bulunulmuştur. Başvuru, C2017/098 numara ile 22 Ağustos 2017 tarihinde yapılmıştır. Değerlendirme sürecinin ardından ürün, 1 Aralık 2017 tarihinde 253 tescil numarası ile "mahreç işareti" olarak resmi olarak tescillenmiştir. Tescil ettirenin adresi Paşabağı Mahallesi, Adalet Caddesi No:9 Haliliye, Şanlıurfa olarak kayıtlıdır.
