Şanlıurfa keme boranısı, Şanlıurfa iline özgü keme mantarı ve bulgurlu yuvarlak köftelerle (yuvalak) hazırlanan geleneksel bir sıcak yemektir. Sadeyağ, kuzu eti ve sarımsaklı yoğurtla birlikte servis edilen bu yemek, yalnızca ilkbahar aylarında üretilmektedir. Şanlıurfa’ya ait coğrafi işaretli bir yemek olarak 2019 yılında mahreç işaretiyle tescillenmiştir.

Yapısal Özellikleri

Şanlıurfa keme boranısı, yörede doğal olarak yetişen Terfezya türü keme mantarı, İvesi ırkı kuzunun eti, köftelik ince bulgur, Şanlıurfa sadeyağı ve Şanlıurfa biberi kullanılarak yapılan iki bölümlü bir yemektir. Ana yemek kısmında mantar ve et içeren sulu karışım yer alırken, yanında kızartılmış minik yuvalak köfteler ve sarımsaklı yoğurtla birlikte sunulur.

Keme mantarı yalnızca Şanlıurfa çevresindeki kıraç, geçirgen topraklarda doğal olarak yetişir. Mart sonu ile mayıs başı arasında, yer kabartarak çıkmasıyla toplayıcılar tarafından tespit edilir. Ürün yalnızca bu dönemde hazırlanabilmektedir.

Üretim Yöntemi ve Sunum

Boranı Köftesi (Yuvalak)

• İnce bulgur ve diğer malzemeler yoğurularak kıvamlı bir harç elde edilir.
• Soğan çıkarılır, köfteler nohut büyüklüğünde yuvarlanır.
• Köfteler kızgın yağda renk alana kadar kızartılır.

Ana Yemek

• Keme mantarları yıkanıp kabuğu kazınarak temizlenir ve küçük parçalara bölünür.
• Kuşbaşı doğranmış ivesi ırkı kuzu eti ve ilikli kemikler haşlanır, kemikler çıkarılır.
• Et ve mantar sadeyağ ile kavrulur, ardından salça, tuz ve karabiber eklenip su ile pişirilir.

Sunum

Servis tabağına kızarmış köfteler konur, üzerlerine sıcak keme yemeği dökülür. Üstüne sarımsaklı yoğurt eklenir ve tercihen pilav eşliğinde servis edilir.

Coğrafi Sınır, Tescil ve Denetim

Ürün, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 04.09.2019 tarihinde coğrafi işaretle mahreç işareti türünde tescillenmiştir. Tescil sahibi Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası’dır (Tescil No: 450, Başvuru No: C2014/039). Coğrafi sınır, Şanlıurfa iliyle sınırlıdır.

Denetimler Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda, Şanlıurfa İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi ve ilgili meslek odalarının uzmanlarının katılımıyla yürütülmektedir. Kullanılan etlerin menşei belgelerle denetlenmekte; üretim yalnızca keme mantarının taze bulunabildiği dönemde gerçekleşmektedir.