2020 yılında TRT1 ekranlarında yayınlanmaya başlayan “Uyanış: Büyük Selçuklu”, İslam dünyasında önemli bir siyasi güç olan Büyük Selçuklu Devleti’ni odağına alan tarihî bir televizyon dizisidir. Senaryosu kurgusal unsurlarla zenginleştirilmiş olsa da anlatı, tarihsel gerçekliklerden esinlenmektedir.

Konusu

Dizi, Sultan Alparslan’ın vefatının ardından Büyük Selçuklu tahtına oturan Sultan Melikşah dönemini konu edinir. Bu dönemde Selçuklu Devleti'nin hem iç karışıklıklar hem de Batınî tehditlerle mücadelesi merkezde yer alır. Melikşah’ın oğlu Sencer’in gizli bir ajan olarak devlet adına yürüttüğü istihbarat faaliyetleri, dizinin ana hikâye eksenini oluşturur. Bu bağlamda saray içi entrikalar, Nizâmülmülk'ün devlet aklını temsil etmesi, Batınîlerle mücadelenin politik ve felsefi boyutları gibi unsurlar da işlenir.

Oyuncu Kadrosu

Buğra Gülsoy (Sultan Melikşah)

Selçuklu tahtında oturan adaletli, stratejik ve güçlü bir sultandır. Devletin geleceği için sert kararlar almaktan çekinmeyen bir liderdir.

Ekin Koç (Sencer)

Melikşah’ın gizli oğludur. Devletin fedaisi olarak büyütülmüştür. Zeki, cesur ve adanmış bir karakterdir.

Leyla Lydia Tuğutlu (Elçin Hatun)

Karahanlılar soyundan gelen bir prensestir. Gururlu, dik başlı ama aynı zamanda vatansever bir figürdür.

Sevda Erginci (Turna Hatun)

Sencer’in büyük aşkıdır. Hem duygusal derinliği olan hem de gerektiğinde savaşçı ruhunu ortaya koyabilen biridir.

Hatice Şendil (Terken Hatun)

Melikşah’ın eşidir. Saray içindeki güç dengelerini elinde tutmaya çalışan, zeki ve politik bir karakterdir.

Mehmet Özgür (Nizamülmülk)

Büyük Selçuklu'nun kudretli veziridir. Bilgeliği ve sadakati ile öne çıkar. Devletin aklı gibi çalışır.

Gürkan Uygun (Hasan Sabbah)

Batınî lideridir. Selçuklu devletine karşı casusluk ve suikast faaliyetleri yürütür. Karizmatik ve tehlikelidir.

Sezin Akbaşoğulları (Zübeyde Hatun)

Sarayda saygın bir kadındır. Melikşah’ın annesi konumundadır ve Terken Hatun’la siyasi bir rekabet içerisindedir.

Ali Gözüşirin (Tapar)

Melikşah’ın oğludur. Devletin askerî kanadında aktif görev alır, itaatkâr ama içsel çatışmalar yaşayan biridir.

Leyla Feray (Gevher Hatun)

Tapar’ın eşidir. Devlet işlerinde söz sahibi olmaya çalışan zeki bir saraylıdır.

İsmail Ege Şaşmaz (Faysal)

Devletin iç yapısında önemli görevi olan, zekâsıyla dikkat çeken genç bir karakterdir.

Yönetmenlik ve Sinematografi

Yönetmen Metin Günay, sahne planlamasında tarihsel bağlamı destekleyen görsel bir dil geliştirmiştir. Geniş açı kullanımıyla saray mekânları, savaş sahneleri ve doğa manzaraları vurgulanmış; ışık-gölge kontrastlarıyla dramatik yoğunluk artırılmıştır. Kostüm ve dekorlar, dönemin estetik anlayışına uygun olarak tasarlanmıştır. Savaş koreografileri, dizinin görsel dinamizmini belirleyen önemli yapım unsurlarından biridir.

Temalar ve Eleştiriler

Dizi, devletin bekası, sadakat, ihanet, inanç ve aşk gibi temalar etrafında şekillenmektedir. Nizamülmülk’ün siyaset felsefesi, Batınîlik tehdidi karşısında alınan stratejik kararlar ve saray içi iktidar mücadeleleri, ana dramatik gerilimleri oluşturur. Eleştiriler ise çoğunlukla tarihsel olayların dramatizasyonu, bazı karakterlerin tarih dışı yorumlanması ve kurgusal unsurların ağırlığı üzerine odaklanmıştır.

Yapım ve Yayın Süreci

Dizi, Bozdağ Film yapımcılığında hazırlanmış ve 28 Eylül 2020 tarihinde ilk bölümü ile yayınlanmıştır. Prodüksiyon süreci oldukça geniş kapsamlı olup tarih danışmanları ile birlikte yürütülmüştür. İlk sezon 34 bölümden oluşmaktadır ve dizinin anlatısı 11. yüzyılın siyasi-toplumsal yapısını dramatize etmektedir.

Ticari Başarı ve Ödüller

Yayınlandığı ilk bölümden itibaren yüksek izlenme oranlarına ulaşan dizi, hem yurtiçinde hem de yurtdışında geniş bir izleyici kitlesi edinmiştir. Ancak kaynaklarda spesifik ödüllerle ilgili net verilere ulaşılamamıştır. TRT1’in dönem dizileri arasında önemli bir yer edinmiştir.