Yeşilay Haftası, Türkiye’de her yıl 1-7 Mart tarihleri arasında kutlanan ve halk sağlığını tehdit eden bağımlılıklarla mücadeleye dikkat çeken ulusal bir farkındalık haftasıdır. Hafta, Yeşilay Derneği’nin 5 Mart 1920’de İstanbul’da Dr. Mazhar Osman Uzman ve dönemin 30 aydını tarafından kurulması vesilesiyle düzenlenmektedir. Etkinlikler tütün, alkol, madde, teknoloji ve kumar bağımlılığı başta olmak üzere zararlı alışkanlıklara karşı toplumu bilinçlendirmeyi ve toplumun bağımlılıkla mücadeledeki kapasitesini artırmayı amaçlamaktadır.
Yeşilay Haftası (Türkiye Yeşilay Cemiyeti)
Tarihçe
Yeşilay, 5 Mart 1920’de İstanbul’da, İngiliz işgal güçlerinin limana getirdiği binlerce kasa alkollü içkiyi gençler üzerinde olumsuz etkiler yaratmaması için önlem alma amacıyla kurulmuştur. Dönemin Şeyhülislamı İbrahim Haydarizade’nin himayesinde Dr. Mazhar Osman Uzman ve arkadaşları tarafından “Hilal-i Ahdar” adıyla kurulan dernek, adını sırasıyla “Yeşil Hilal” ve “Yeşilay” olarak değiştirmiştir. 1934 yılında Atatürk’ün Cumhurbaşkanlığı ve İsmet İnönü’nün Başbakanlığında Bakanlar Kurulu kararıyla Yeşilay’a “kamuya yararlı dernek” statüsü verilmiştir.
Kuruluşundan itibaren çeşitli tarihlerde kutlamalar yapılmış, 1960 yılından itibaren 1-7 Mart tarihleri, Yeşilay’ın kuruluş gününü kapsayacak şekilde “Yeşilay Haftası” olarak kutlanmaya başlanmıştır. Bu hafta, bağımlılıklarla mücadelede farkındalık yaratmayı, toplumun sağlıklı yaşam bilincini güçlendirmeyi ve özellikle çocuk ile gençlerin kötü alışkanlıklardan uzak durmasını teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
Yeşilay'ın Tarihçesi (Anadolu Ajansı)
Yeşilay’ın Kurumsal Yapısı ve Çalışma Alanları
Yeşilay, insan onurunu ve saygınlığını temel alan, toplumu ve özellikle gençliği ayrım gözetmeden zararlı alışkanlıklardan korumayı hedefleyen bir sivil toplum kuruluşudur. Kuruluş amacı başlangıçta alkol bağımlılığı ile mücadele iken, bağımlılık türlerinin artmasıyla tütün, madde, kumar ve teknoloji bağımlılığı alanları da çalışma kapsamına alınmıştır.
Türkiye genelinde 120 Yeşilay şubesi ve dünya genelinde 97 Ülke Yeşilay’ı faaliyet göstermektedir. 2015 yılında kurulan Yeşilay Danışmanlık Merkezleri (YEDAM), bağımlı bireylere ve yakınlarına ücretsiz ayaktan psikososyal destek hizmeti sunmaktadır. Türkiye’nin 81 ili ve KKTC’de toplam 105 YEDAM bulunmaktadır ve bu merkezlere 115 Danışma Hattı üzerinden ulaşılabilmektedir.
Kuruluşundan bu yana Yeşilay, 1934’ten itibaren “Kamuya Yararlı Cemiyetler” arasında yer almakta; Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi (ECOSOC) Özel Danışmanlık Statüsü ve Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı (EFQM) Türkiye Mükemmellik Ödülü’ne sahiptir.
Bağımlılığın Birey ve Toplum Üzerindeki Etkileri
Bağımlılık, bireyin zararlı olmasına rağmen madde veya nesneyi sürekli kullanmasına yol açan, hem beyni hem de davranışları etkileyen bir hastalıktır. Bedensel, ruhsal ve sosyal yaşam üzerinde olumsuz etkiler yaratır. Bağımlılık yapan maddelerin başlıca etkileri arasında akciğer ve karaciğer kanseri, ağız, yutak ve yemek borusu kanseri ile bilinç kaybı sayılabilir. Sigara, alkol ve uyuşturucu maddeler hem birey hem de aile ve toplum üzerinde ciddi ekonomik ve sosyal zararlara yol açmaktadır. Bu zararlar milli ahlak, savunma gücü ve toplumun genel refahı açısından da olumsuz etki yaratmaktadır. Toplumun sağlıklı ve bilinçli bir şekilde gelişebilmesi, bağımlılık yapan maddelerden korunmayla mümkündür. Bu nedenle özellikle çocuk ve gençlerin zararlı alışkanlıklardan uzak tutulması, sağlıklı ve mutlu bir toplum için önem taşımaktadır.
Yeşilay Haftası (Toroslar Kaymakamlığı)
Etkinlikler ve Kutlamalar
Yeşilay Haftası süresince Türkiye genelinde çok sayıda etkinlik düzenlenmektedir. Hafta boyunca şubeler, gönüllüler, Yeşilay Danışmanlık Merkezleri (YEDAM) ve diğer iş birlikleri aracılığıyla halkın bağımlılıklarla mücadele konusunda bilinçlenmesi amaçlanır. Etkinlikler, söyleşiler, seminerler, sergiler, atölye çalışmaları, sosyal medya kampanyaları ve kültürel faaliyetleri kapsayacak şekilde planlanır.
Yeşilay Haftası Etkinlikleri (Anadolu Ajansı)
Hafta boyunca gençlerin, çocukların ve yetişkinlerin zararlı alışkanlıklar konusunda farkındalık kazanmalarını sağlamak amacıyla çeşitli eğitim ve bilgilendirme çalışmaları yürütülür. Sosyal medya ve dijital platformlar üzerinden yürütülen kampanyalar, bağımlılıklarla mücadelede geniş kitlelere ulaşmayı hedefler. Ayrıca görsel ve işitsel farkındalık çalışmalarına da önem verilir; halka yönelik film, kısa video, broşür, gazete ve diğer yayın materyalleri aracılığıyla mesajlar iletilir. Spor, sanat ve kültür etkinlikleri de bağımlılıklarla mücadele konusunu gündemde tutmak ve toplumsal bilinci artırmak için kullanılır. Tüm bu faaliyetler, Yeşilay Haftası’nın toplumun her kesiminde bağımlılıklarla mücadele bilincinin güçlenmesine katkı sağlamasını amaçlar.
Vizyon ve Misyon
Yeşilay’ın vizyonu, bağımlılıkla mücadelede ulusal ve uluslararası düzeyde öncü rol oynamaktır. Misyonu ise, insan onurunu ve saygınlığını temel alarak, milli ve ahlaki değerleri gözeten, bilimsel metotlar kullanarak tütün, alkol, uyuşturucu madde, teknoloji ve kumar bağımlılıklarıyla mücadele eden; önleyici ve rehabilite edici halk sağlığı ve savunuculuk çalışmaları yürüten bir sivil toplum kuruluşu olmaktır.
