Arapgir Mor Reyhanı, Türkiye’nin Malatya iline bağlı Arapgir ilçesi sınırlarında yetiştirilen ve Lamiaceae familyasına ait bir bitkidir. Ürün, 08 Aralık 2017 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından “Menşe Adı” ile tescillenmiştir. Tescil işlemi, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında gerçekleştirilmiştir.

Ürün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri

Arapgir Mor Reyhanı’nın yaprakları yumuşak dokuludur. Yaprak boyutları 5–10 cm uzunluk ve 3–6 cm genişlik arasında değişmekte olup koyu mor renklidir. Çiçeklerin kupa yaprakları mor, bordo ve koyu yeşil renklerde; gövdesi ise 8–15 cm uzunlukta ve 1–1,5 cm çapındadır. Gövde renkleri açık ve koyu kahverengi tonlarında olabilir.

Bitki tamamen mor renklidir ve yöreye özgü bir genotiptir. Tohumları başka bölgelerde yetiştirildiğinde mor rengi ve aromatik özelliklerini kaybettiği gözlemlenmiştir. Bitki, GC-MS analizleriyle uçucu bileşikler yönünden incelenmiş ve 130 bileşik tespit edilmiştir. En fazla bulunan bileşikler arasında 1,8-cineole (%4,00–19,65), linalool (%20,00–65,90), methylcinnamate (%4,20–11,35) yer almaktadır. Ürünün bir diğer ayırt edici yönü, estragol (estragon) bileşiğinin bulunmamasıdır.

Kuruma işlemi sonrası esansiyel yağlar yönünden yapılan analizlerde 170 farklı bileşik saptanmıştır. Öne çıkan bileşikler arasında linalool (%7,15–24,88), methylcinnamate (%5,24–33,15) ve eugenol (%1,70–6,37) bulunmaktadır.

^{Arapgir Mor Reyhanı (Türk Tarım ve Orman Dergisi)}

Üretim Metodu

Tohumlar mart ayında fide yerlerine ekilir. Fide gelişimi tamamlandıktan sonra araziye alınır. 20°C sıcaklıkta 7–10 gün içinde çimlenir. Ekim genellikle son donların ardından yapılır. Yetiştiricilikte yerli tohumlar kullanılır. Sıra araları çapalama yöntemiyle, sıra üzeri ise elle işlenir. Vejetasyon dönemi boyunca 3–4 kez yaprak ve sürgün hasadı yapılabilir.

Sulama ve Gübreleme

Toprak nemini seven bitki, 4–8 günde bir sulanmalıdır. Aşırı sulama kök çürümesine neden olabilirken, yetersiz sulama kuruma riski taşır. Sulama özellikle her hasat sonrası önem arz etmektedir. Gübrelemede çiftlik gübresi önerilmekte olup, dekara 2,5–3 ton yanmış gübre uygulanması tavsiye edilmektedir.

Kurutma

Hasat edilen reyhan, gölgede veya yarı-gölgede kurutulur. Seralar için özel fileler kullanılabilir. Güneş ışığında kurutma yapılmaz. Kurutulan ürün, Türk Gıda Kodeksi Baharat Tebliği'nde belirtilen değerlere uygunluk göstermektedir.

Hastalık ve Zararlılarla Mücadele

Yaprak lekeleri ve yaprak bitleri gibi hastalık ve zararlılar yaygındır. Genellikle mekanik mücadele uygulanmakta, gerekli hallerde mantar kökenli ilaçlar da kullanılabilmektedir.

^{Arapgir Mor Reyhanı (Türk Tarım ve Orman Dergisi)}

Coğrafi Sınır ve Denetim

Coğrafi sınır Malatya ili Arapgir ilçesi ile sınırlıdır. Denetimler, Arapgir Belediyesi koordinasyonunda; İnönü Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü, Malatya Kayısı Araştırma Enstitüsü, Arapgir İlçe Tarım Müdürlüğü ve Arapgir Ziraat Odası iş birliğinde yapılmaktadır.