Azdavay kuşağı, Kastamonu’nun Azdavay ilçesine özgü, geleneksel dokuma teknikleriyle üretilen ve özellikle kadın giyiminde kullanılan kültürel bir tekstil unsurudur. El tezgâhlarında pamuk ve yün ipliklerle dokunan kuşak, yöresel kıyafetlerin tamamlayıcı parçası olmasının yanı sıra, bölgenin somut olmayan kültürel mirasını yansıtan bir zanaat ürünü olarak kabul edilir.【1】
Azdavay Kuşağı (Azdavay Belediyesi)
Tarihçe ve Kültürel Bağlam
Azdavay kuşağının kökeni, Kastamonu ve çevresinde yüzyıllardır sürdürülen geleneksel dokumacılık faaliyetlerine dayanır. Kuşak, kadınların gündelik ve özel gün kıyafetlerinde bel bağlama amacıyla kullanılmış; renk, desen ve dokuma tekniği bakımından yöresel kimliğin göstergesi olmuştur.【2】 Azdavay’da dokumacılık, aile içi aktarım yoluyla kuşaktan kuşağa sürdürülmüş; bu süreçte kuşak ustaları yerel kültürün taşıyıcısı hâline gelmiştir.
Üretim Süreci ve Teknik Özellikler
Dokuma Tekniği
Azdavay kuşağı, geleneksel el tezgâhlarında düz dokuma tekniğiyle üretilir. Dokumada kullanılan iplikler çoğunlukla pamuk ve yündür. Desenler, atkı ve çözgü ipliklerinin renkli düzenlenmesiyle oluşturulur.【3】
Kuşak Dokuma Tekniği (AA)
Desen ve Renkler
Kuşaklarda kırmızı, siyah, lacivert ve beyaz gibi kontrast renkler öne çıkar. Desenler geometrik ağırlıklıdır ve yöredeki diğer tekstil ürünleriyle benzerlik gösterir. Bu desenler, Kastamonu kadın giyim kültürünün genel özellikleriyle uyumludur.【4】
Kullanım Alanları
Azdavay kuşağı, geleneksel kadın kıyafetlerinde bel bağlama işleviyle kullanılmıştır. Bunun yanı sıra düğün, bayram ve diğer törenlerde giyilen kıyafetlerin ayrılmaz bir parçası olmuştur. Günümüzde ise kuşak, daha çok kültürel etkinliklerde, halk oyunları gösterilerinde ve yöresel tanıtım faaliyetlerinde kullanılmaktadır.【5】
Günümüzde Azdavay Kuşağı
Günümüzde Azdavay kuşağı dokumacılığı, usta sayısının azalması nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Buna karşın yerel yönetimler ve kültürel kurumlar tarafından yürütülen tanıtım ve koruma çalışmalarıyla bu zanaatin yaşatılması amaçlanmaktadır. Azdavay Belediyesi ve ilgili kuruluşlar, kuşağı ilçenin kültürel mirasının önemli bir unsuru olarak tanıtmaktadır.【6】
Kuşak Dokuması (AA)
