Buji, içten yanmalı benzinli motorlarda yakıt-hava karışımını ateşleyerek motorun çalışmasını başlatan elektrikli bir bileşendir. Genellikle her silindirde bir adet bulunur ve motorun yanma odasına yerleştirilir. Dizel motorlarda buji yerine farklı ateşleme sistemleri kullanıldığından bujiler yalnızca benzinli motorlarda bulunur.
Görevi ve Çalışma Prensibi
Bujinin temel görevi, ateşleme bobininden gelen yüksek voltajlı elektrik akımını buji tırnakları arasında kıvılcıma dönüştürerek, silindirdeki hava-yakıt karışımını ateşlemektir. Bu kıvılcım sayesinde gerçekleşen kontrollü patlama, pistonların aşağı doğru hareketini sağlar ve böylece krank miline dönme hareketi kazandırılır. Bu süreç, aracın hareketini mümkün kılan temel mekanizmalardan biridir.
Buji Çeşitleri
Bujiler, üretildikleri malzeme ve performans özelliklerine göre farklı türlere ayrılır:
- Bakır bujiler: Yüksek iletkenliğe sahiptir ancak ömürleri daha kısadır.
- Platin bujiler: Daha sert ve dayanıklı olduklarından uzun ömürlüdür.
- İridyum bujiler: En dayanıklı ve uzun ömürlü olan türdür, fakat maliyetleri yüksektir.
- Çift elektrotlu bujiler ve plazma bujiler gibi performans artırıcı özel çeşitler de mevcuttur.
Buji Arızaları ve Belirtileri
Buji arızaları, motorun performansını doğrudan etkileyen sorunlara yol açabilir. Arıza belirtileri arasında motorun zor çalışması, ivmelenme kaybı, tekleme, yakıt tüketiminde artış ve egzozdan anormal duman çıkışı sayılabilir. Ayrıca, buji yağlanması gibi durumlar da bujinin işlevini yerine getirememesine neden olur.
Buji Yağlanması
Silindirlere sızan motor yağı, bujilerin ucunda birikerek kıvılcım oluşumunu engelleyebilir. Bu durum genellikle conta ya da segman arızalarından kaynaklanır ve ateşlemenin sağlıklı yapılmasını engellediği için motor performansında düşüşe neden olur.
Değişimi ve Bakımı
Bujiler, araç üreticisinin belirttiği aralıklarda değiştirilmelidir. Genellikle 30.000–100.000 kilometre aralığında buji değişimi önerilir. Arızalı ya da eskimiş bujiler değiştirilmezse, motorun çalışması bozulabilir, yakıt tüketimi artabilir ve emisyon değerleri yükselir.