2025 yılı Haziran ayında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald J. Trump tarafından imzalanan başkanlık bildirisiyle, 12 ülkenin vatandaşlarına yönelik tam kapsamlı bir seyahat yasağı ve 7 ülkenin vatandaşlarına yönelik kısmi seyahat kısıtlamaları yürürlüğe girmiştir. Bu düzenleme, "yabancı teröristlerden ve diğer ulusal güvenlik ile kamu güvenliği tehditlerinden Amerika Birleşik Devletleri’ni koruma" gerekçesiyle uygulanmıştır.

_{ABD Başkanı Donald Trump, 6 Haziran 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Yasağın hukuki altyapısı, Göç ve Vatandaşlık Yasası'nın (Immigration and Nationality Act) 212(f) ve 215(a) maddelerine dayandırılmış, ABD Başkanı’na ulusal güvenlik gerekçesiyle yabancıların ülkeye girişini kısıtlama yetkisi verilmiştir. Kararname, Trump’ın 2017 yılında uygulamaya koyduğu ve daha sonra yargı süreçlerinden geçerek ABD Yüksek Mahkemesi tarafından onaylanan seyahat yasağı politikalarının genişletilmiş ve güncellenmiş bir versiyonu olarak tanımlanmıştır.

Seyahat yasağı ve kısıtlamaları, 9 Haziran 2025 Pazartesi günü saat 12:01’de (ET) yürürlüğe girmiştir. Karar, yalnızca bu tarihten sonra ülkeye giriş yapmayı planlayan ve geçerli vizesi bulunmayan bireyleri kapsamaktadır. Önceden verilmiş göçmen veya göçmen olmayan vizeler ise geçerliliğini korumaktadır.

_{Donald Trump’ın, ABD'ye seyahat yasağı ve kısıtlaması getirdiği ülkeleri gösteren infografik - (Anadolu Ajansı)}

Bu karar, yalnızca güvenlik temelli bir önlem olarak değil, aynı zamanda Donald Trump’ın ikinci başkanlık döneminde göçmenlik politikalarının sertleştirilmesine yönelik daha geniş kapsamlı bir stratejinin parçası olarak sunulmuştur. Başkanlık bildirisiyle birlikte, yabancıların kimlik doğrulama ve güvenlik tarama süreçlerinde yeterli iş birliği göstermeyen devletlerin vatandaşlarının ülkeye girişinin sınırlandırılması hedeflenmiştir.

Hukuki Çerçeve ve Uygulama Süreci

Haziran 2025’te yürürlüğe giren seyahat yasağı, 4 Haziran 2025 tarihli ve “Restricting the Entry of Foreign Nationals to Protect the United States from Foreign Terrorists and Other National Security and Public Safety Threats” başlıklı başkanlık bildirisiyle ilan edilmiştir. Bildiri, ABD Anayasası, Göç ve Vatandaşlık Yasası’nın 8 U.S.C. § 1182(f) ve § 1185(a) maddeleri ile 3 U.S.C. § 301 numaralı başkanlık yetkilerini dayanak almıştır.

Kararın hazırlanması sürecinde ABD Dışişleri Bakanı, Adalet Bakanı, İç Güvenlik Bakanı, Ulusal İstihbarat Direktörü, CIA Direktörü ve Ulusal Güvenlik Danışmanı tarafından hazırlanan ortak değerlendirme raporu temel alınmıştır. Bu değerlendirme sürecinde, ülkelerin kimlik yönetimi ve belge düzenleme sistemleri, güvenlik tehditlerine karşı uluslararası iş birliği kapasitesi, terörizm bağlantısı, vize ihlali oranları ve geçmişteki sınır dışı edilen vatandaşları geri kabul etme konusundaki iş birliği düzeyleri dikkate alınmıştır.

9 Haziran 2025 sabahı saat 12:01 itibarıyla yürürlüğe giren düzenleme, yalnızca ABD dışında bulunan ve yürürlük tarihine kadar geçerli vizesi olmayan bireyleri kapsamaktadır. Yasal daimî ikamet sahibi kişiler, geçerli göçmen vizeliler, belirli kategorilerdeki diplomatik veya insani vizeler ile ABD’nin ulusal çıkarına hizmet eden bireyler kapsam dışında tutulmuştur.

Kararın uygulanması görevi Dışişleri Bakanlığı ile İç Güvenlik Bakanlığı'na verilmiş, tüm ABD büyükelçilikleri ve konsoloslukları talimatlandırılmıştır. Talimatlara göre, bildirinin yürürlüğe girdiği tarihten önce verilmiş vizelerin iptal edilmemesi ancak bildiriden sonra onaylanmış olup henüz basılmamış vizelerin geçersiz sayılması kararlaştırılmıştır.

Karar, düzenli aralıklarla gözden geçirilecek şekilde tasarlanmıştır. Dışişleri Bakanlığı, her 180 günde bir, ilgili ülkelerle bilgi paylaşımı, kimlik yönetimi uygulamaları ve güvenlik politikalarındaki gelişmeleri değerlendirerek Beyaz Saray’a güncel rapor sunmakla yükümlü kılınmıştır.

Tam Giriş Yasağı Getirilen Ülkeler

2025 tarihli başkanlık bildirisi uyarınca, 12 ülkenin vatandaşlarının Amerika Birleşik Devletleri’ne göçmen veya göçmen olmayan statüyle girişi tamamen askıya alınmıştır. Bu ülkeler Afganistan, Myanmar (Burma), Çad, Kongo Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Eritre, Haiti, İran, Libya, Somali, Sudan ve Yemen olarak belirlenmiştir.

Bu ülkelere yönelik tam yasağın gerekçelendirilmesinde, ABD hükümetinin “kimlik yönetimi yetersizliği”, “vize aşımı oranlarının yüksekliği”, “vatandaşlarını geri kabulde isteksizlik” ve “pasaport belgelerinin güvenilirliğinin eksikliği” gibi teknik değerlendirme sonuçları etkili olmuştur. Örneğin:

Afganistan için belirtilen en yüksek öğrenci ve değişim vizesi aşım oranı %29,30, turistik-vizesi aşım oranı %9,70 olarak tespit edilmiştir. Ülkede belge düzenleme ve kontrol süreçlerinin Taliban yönetimi altında işlevsiz olduğu ifade edilmiştir.

Myanmar için öğrenci ve değişim vizesi aşım oranı %42,17, turistik vize aşım oranı %27,07 olarak kaydedilmiştir. Ülkenin vatandaşlarını geri alma konusundaki iş birliği düzeyi yetersiz bulunmuştur.

Çad için turistik vize aşım oranı %49,54; öğrenci ve değişim vizesi aşım oranı %55,64 olarak hesaplanmıştır. Bu oranlar önceki yıla kıyasla artış göstermiştir.

Ekvator Ginesi için öğrenci vizesi aşım oranı %70,18 gibi yüksek bir değere ulaşmıştır.

Eritre ile ilgili olarak ABD, ceza kaydı ve kimlik bilgisi paylaşımının mevcut olmadığını ve bu ülkenin sınır dışı edilen vatandaşlarını geri almadığını belirtmiştir.

Haiti için bildirilen öğrenci vizesi aşım oranı %25,05, turistik vize aşım oranı ise %31,38 olarak açıklanmıştır.

Libya ve Somali gibi ülkelerde ise pasaport sistemlerinin parçalı yapısı ve merkezi otorite eksikliği nedeniyle güvenli tarama yapılamadığı belirtilmiştir. Somali ayrıca “terörist güvenli limanı” olarak tanımlanmıştır.

Sudan için öğrenci vizesi aşım oranı %28,40; Yemen için ise ülke içinde yürütülen ABD askeri operasyonları nedeniyle toprak kontrolünün kayıpları vurgulanmıştır.

Bu ülkeler için yapılan kısıtlama, hem göçmen vizeleri (daimi ikamet başvuruları) hem de göçmen olmayan vizeler (öğrenci, turistik, iş vb.) için geçerli kılınmıştır. Başvuruların, yalnızca bildiride açıkça belirtilen istisnai durumlar hariç olmak üzere reddedileceği belirtilmiştir.

Kısmi Sınırlama Uygulanan Ülkeler ve Vize Kategorileri

2025 yılı Haziran ayında yürürlüğe giren başkanlık bildirisi kapsamında, yedi ülkenin vatandaşlarına yönelik olarak belirli vize türlerini kapsayan kısmi giriş kısıtlamaları uygulanmaya başlanmıştır. Bu ülkeler Burundi, Küba, Laos, Sierra Leone, Togo, Türkmenistan ve Venezuela’dır.

Bu ülkeler için uygulanan kısıtlamalar, özellikle şu vize türlerine yöneliktir:

• B-1 (iş),
• B-2 (turizm),
• F (akademik eğitim),
• M (mesleki eğitim),
• J (değişim programı).

Bu kategorilere ait vize başvurularının, istisnai durumlar dışında kabul edilmeyeceği belirtilmiştir. Bununla birlikte, kısıtlama kapsamına girmeyen diğer vize türlerinde (örneğin diplomatik A tipi vizeler veya NATO personeline verilen vize türleri) vize süresi azaltımı ya da vize geçerliliği kısıtlaması gibi ek önlemler alınabileceği belirtilmiştir. Her ülkeye özgü gerekçeler farklılık göstermiştir. Örneğin:

Burundi, ABD tarafından vize ihlali oranları bakımından izleme altına alınmış ve mevcut belgelerde vatandaş kimliğini doğrulamada yaşanan sıkıntılar nedeniyle listelenmiştir.

Küba, “terör sponsoru ülke” statüsünde olduğu söylenerek, güvenlik soruşturmalarında yetersiz bilgi paylaşımı gerekçesiyle kapsam altına alınmıştır.

Laos, sınır dışı işlemlerinde geri kabulde düşük iş birliği ve kayıt sistemlerinde eksiklik nedeniyle değerlendirmeye alınmıştır.

Sierra Leone ve Togo için raporlanan yüksek öğrenci ve ziyaretçi vize aşım oranları, uygulamanın dayanaklarından biri olmuştur.

Türkmenistan, belgelerin doğrulanmasındaki eksiklik ve göçmen kayıt sistemlerindeki güvensizlik sebebiyle değerlendirilmiştir.

Venezuela için ise pasaport otoritesi eksikliği, belgelerde sahtecilik riski ve vatandaşlarının geri alınmaması gibi faktörler raporlanmıştır.

ABD konsolosluk temsilciliklerine gönderilen diplomatik yönergelerde, bu yedi ülke vatandaşlarına vize verilecekse bile, vize geçerlilik süreleri mümkün olan en kısa süreyle sınırlandırılması ve konsolosluk yetkililerinin bu ülkelerden gelen başvuruları “azami ihtiyatla” değerlendirmesi gerektiği belirtilmiştir.

Muafiyet Kriterleri ve Özel Giriş İzinleri

2025 tarihli başkanlık bildirisi, genel yasağın dışında tutulan belirli kişi gruplarını açıkça tanımlamıştır. Bu istisnalar, hem tam yasak uygulanan 12 ülkenin hem de kısmi kısıtlama getirilen 7 ülkenin vatandaşları için geçerli olabilecek özel durumları kapsamaktadır. Muafiyetler, hukuki statü, görev niteliği veya bireysel başvuru temelli değerlendirmelerle şekillendirilmiştir.

Bildiri uyarınca muaf tutulan gruplardan bazıları şunlardır:

• ABD'de yasal daimi ikamet sahibi olan bireyler, yani yeşil kart (permanent resident card) sahipleri.
• İkili vatandaşlığa sahip kişiler, eğer seyahatlerini ABD tarafından yasaklanmamış bir ülkenin pasaportuyla gerçekleştiriyorlarsa.
• A tipi diplomatik vizeler ve NATO görevleri kapsamında verilen özel vizelerle seyahat edenler (A-1, A-2, NATO-1 ila NATO-6).
• Uluslararası organizasyonlar veya Birleşmiş Milletler nezdinde resmi görevle seyahat eden temsilciler.
• Spor müsabakaları amacıyla seyahat eden atletler, onların teknik ekipleri ve birinci dereceden aile üyeleri; bu kapsam Dünya Kupası, Olimpiyat Oyunları ve benzeri büyük uluslararası etkinliklerdir.
• Uluslararası evlat edinme işlemleri kapsamında ABD vatandaşı ailelere bağlı çocuklar, belirli vize kodları kapsamında değerlendirilir (IR-3, IR-4, IH-3, IH-4).
• ABD hükümetiyle doğrudan çalışmış özel göçmen vizesi (SIV) sahipleri, bu kapsam özellikle Afganistan kaynaklı bireyleri içermektedir.
• İran’daki etnik veya dini azınlıklara mensup ve zulüm nedeniyle göçmen vizesi almış bireyler.

Bunun dışında, iki ayrı makam tarafından “bireysel değerlendirme yoluyla” yapılabilecek özel muafiyet izinleri öngörülmüştür:

• ABD Adalet Bakanı veya onun görevlendirdiği yetkili, bir kişinin ABD yargı sistemine katkı sağlayacağı (örneğin tanıklık, adli süreçler) özel durumlarda, bu kişinin girişine onay verebilir.
• ABD Dışişleri Bakanı veya onun temsilcisi, başvuran kişinin ülkeye girişinin ABD’nin ulusal çıkarlarına hizmet edeceğini değerlendirirse, istisnai bir giriş izni sağlayabilir.

Bu istisnaların değerlendirilmesinde, başvurular tekil bazda ve ilgili güvenlik kurumlarıyla iş birliği içinde yürütülmektedir. Ayrıca ABD'ye daha önce iltica etmiş, mülteci statüsü kazanmış veya işkence ve kötü muameleye karşı uluslararası koruma altında bulunan bireyler de karar kapsamı dışında bırakılmıştır.

Ulusal ve Uluslararası Tepkiler

2025 tarihli seyahat yasağı kararının yürürlüğe girmesinin ardından hem Amerika Birleşik Devletleri içerisinde hem de yasağın kapsadığı ülkelerde çeşitli resmi ve kurumsal tepkiler kayda geçmiştir.

Afrika Birliği Komisyonu, kararın açıklanmasının ardından bir bildiri yayımlayarak, kararın eğitim, ticaret ve diplomatik ilişkiler üzerindeki etkilerine dikkat çekmiş; ABD yönetimine ilgili ülkelerle “daha yapıcı bir diyalog geliştirme” çağrısında bulunmuştur.

Çad Cumhurbaşkanı Mahamat İdriss Déby Itno, ülkesinin yasağa dâhil edilmesine karşılık olarak ABD vatandaşlarına yönelik vize verilmesini durdurma talimatı verdiğini açıklamıştır. Bu karar, Çad hükümetinin sosyal medya aracılığıyla yayımladığı bir bildiri ile duyurulmuştur. Açıklamada ayrıca ülkesinin itibar ve egemenliğinin korunacağı vurgusu yapılmıştır.

Kongo Cumhuriyeti Hükümeti Sözcüsü Thierry Moungalla, ülkesinin yasaklı listeye alınmasının bir “yanılgı” olduğunu belirtmiş ve Kongo’nun herhangi bir terör tehdidi barındırmadığını savunmuştur. Açıklama, gazetecilere yönelik düzenlenen basın toplantısında yapılmıştır.

Venezuela İçişleri Bakanı Diosdado Cabello, devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, kararın ardından vatandaşlarının ABD’de bulunmasının risk teşkil edebileceğini ifade etmiş ve ABD hükümetini eleştiren açıklamalarda bulunmuştur.

Somali’nin ABD Büyükelçisi Dahir Hassan Abdi, yazılı bir açıklama yayımlayarak ülkesinin ABD ile olan ilişkilerine değer verdiğini ve kararın doğurduğu güvenlik endişelerini görüşmeye hazır olduklarını bildirmiştir.

ABD içinde, karara karşı çıkan Kongre üyeleri ve federal düzeyde bazı siyasi aktörler, bildiriyi eleştiren sosyal medya paylaşımları yapmış; kararın geçmişteki uygulamalarla benzerlik taşıdığına dikkat çeken açıklamalar kamuoyuna yansımıştır. Özellikle temsilciler meclisinde görevli bazı üyeler, yasağın anayasaya aykırılık teşkil ettiğini öne sürmüştür.

ABD’deki insan hakları kuruluşları, mülteci yerleştirme kurumları ve göçmen hakları alanında faaliyet yürüten bazı sivil toplum örgütleri tarafından da açıklamalar yapılmış; uygulamanın etkilediği topluluklar arasında endişeye yol açtığı belirtilmiştir. Bu kuruluşlar tarafından yayımlanan açıklamalar, mültecilerin ve savaş mağdurlarının olumsuz etkilendiğine dair vurgular içermiştir.