Ebeler Haftası, her yıl 21–28 Nisan tarihleri arasında kutlanan, ebelik mesleğinin önemini vurgulamak ve ebelerin sağlık hizmetlerindeki katkılarını anmak amacıyla düzenlenen haftadır. Bu hafta kapsamında, doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası süreçlerde kadın, anne ve bebek sağlığını korumak için görev yapan ebelerin rolü ve mesleğin toplumsal önemi ön plana çıkarılmaktadır.

^{Ebe (Anadolu Ajansı)}

Tarihçe ve Kapsam

Ebelik, insanlık tarihinin en eski mesleklerinden biri olarak kadınların gebelik, doğum ve doğum sonrası dönemlerinde sağlıklı bakım almasını sağlayan bir sağlık mesleğidir. Uluslararası düzeyde, Dünya Ebeler Günü her yıl 5 Mayıs tarihinde kutlanmaktadır. Bu özel gün, 1987 yılında Hollanda’da Uluslararası Ebelik Konfederasyonu (UEK) tarafından düzenlenen bir konferansta önerilmiş; ebelerin insan sağlığına olan katkılarını görünür kılmak ve farkındalık oluşturmak amacıyla ilan edilmiştir.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Uluslararası Ebelik Konfederasyonu (UEK) ve Novametrics iş birliğiyle yayımlanan Dünya Ebelik Durumu Raporu (SoWMy), 5 Mayıs 2021’deki Uluslararası Ebeler Günü kutlamalarıyla eş zamanlı olarak yayımlanmıştır. Raporda, 194 ülkeden cinsel, üreme, anne, yenidoğan ve ergen sağlığına ilişkin iş gücü verileri yer almış; ebelik mesleğinin küresel düzeydeki gelişimi, mevcut zorlukları ve gelecekteki ihtiyaçları değerlendirilmiştir.

Türkiye’de ise Ebeler Haftası, her yıl 21–28 Nisan tarihleri arasında kutlanmaktadır. Bu hafta hem ulusal düzeyde ebelik mesleğinin gelişimini desteklemek hem de anne ve bebek sağlığının korunmasında ebelerin üstlendiği yaşamsal rolü hatırlatmak amacıyla çeşitli etkinliklerle anılmaktadır.

Ebelik Mesleğinin Tanımı

Ebelik, bilim ve sanatın birleşimini yansıtan, etik ve insani değerlere dayalı profesyonel bir sağlık mesleğidir. Tarihsel olarak doğumun yönetiminde görev alan ebeler, günümüzde geniş bir sağlık hizmeti yelpazesinde sorumluluk üstlenmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’ne göre, ebe; gebelik, doğum ve doğum sonu dönemde gerekli bakım ve danışmanlığı sağlayan, normal doğumları kendi sorumluluğunda gerçekleştiren ve yenidoğanın bakımını yapan eğitimli kişidir.

Uluslararası Ebelik Konfederasyonu (UEK), ebeyi “gebelik, doğum ve doğum sonrası dönemde kadınla iş birliği içinde çalışan, kadına gereksinim duyduğu destek, bakım ve danışmanlığı sağlayan; doğumu kendi sorumluluğunda gerçekleştiren ve yenidoğan ile bebeğe bakım veren profesyonel sağlık çalışanı” olarak tanımlar. Bu tanım, ebeliğin yalnızca doğuma odaklanan bir meslek değil, aynı zamanda kadın, aile ve toplum için yaşam boyu sağlık danışmanlığı ve eğitimi kapsayan bir alan olduğunu vurgular.

T.C. Sağlık Bakanlığı tanımına göre ebe; anne ve çocuk sağlığı hizmetlerini yürüten, gebelik, doğum ve doğum sonu dönemde sağlık hizmeti sunan, doğum yaptıran, 0–6 yaş çocuk izlemleri ve aşılarını yapan, aile planlaması, hijyen, bulaşıcı hastalıklardan korunma, ilk yardım ve toplum sağlığı eğitimi gibi konularda birey, aile ve topluma hizmet veren sağlık meslek mensubudur.

Ebelerin Görev ve Sorumlulukları

Ebeler, gebelik tanısı koymak, gerekli muayeneleri yapmak, doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası dönemde anne ve bebeği izlemekle sorumludur. Normal veya riskli doğumlarda gerekli kontrolleri ve tıbbi müdahaleleri gerçekleştirebilirler. Ayrıca aile planlaması, koruyucu sağlık hizmetleri, anne-bebek bakımı, toplum sağlığı eğitimi ve danışmanlık görevlerini de yürütürler.

Ebeler hastanelerde, Aile Sağlığı Merkezlerinde ve Sağlık Evlerinde görev alarak koruyucu sağlık hizmetlerinin uygulanmasında önemli bir rol üstlenmektedir. Toplumun beslenme, bulaşıcı hastalıkların önlenmesi, sağlık eğitimi ve bilinçlendirme alanlarında rehberlik yaparlar. Bu yönleriyle ebeler; eğitimci, danışman, psikolojik destek sağlayıcı ve sağlık sisteminin temel unsurlarından biri olarak kabul edilir.

Türkiye’de Ebeliğin Önemi ve Ebeler Haftası

Türkiye’de ebelik, sağlık sisteminin temel taşlarından biri olarak değerlendirilmektedir. Ebeler kadın, aile ve toplum sağlığının korunmasında, anne ve bebek ölüm oranlarının azaltılmasında önemli rol oynamaktadır. Son yıllarda bu oranların düşmesinde ebelik hizmetlerinin güçlendirilmesi etkili olmuştur. Ebelerin doğum süreçlerinde aktif rol üstlenmesi, anne ve yenidoğan sağlığının korunmasında belirleyici unsurlardan biridir. Ebeler Haftası, bu meslek grubunun sağlık sistemine olan katkılarını görünür kılmak, mesleki gelişimi teşvik etmek ve ebelik hizmetlerinin güçlendirilmesini desteklemek amacıyla çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır.

^{Ebeler Haftası (Ankara İl Sağlık Müdürlüğü)}

Uluslararası Boyut

Uluslararası düzeyde, 5 Mayıs Dünya Ebeler Günü, her yıl farklı bir tema ile kutlanmaktadır. Uluslararası Ebelik Konfederasyonu (UEK) tarafından belirlenen 2021 yılı teması, “Hep birlikte: Kanıttan gerçeğe” olmuştur. Bu tema, ebelik hizmetlerinde bilimsel kanıtların uygulanmasını, bilgi temelli yaklaşımların güçlendirilmesini ve küresel sağlık hedeflerine katkıyı vurgulamaktadır.

Dünya Ebeler Günü, ebelerin insanlığa olan katkılarını kutlamanın yanı sıra, kadın, anne ve çocuk sağlığını iyileştirmeye yönelik farkındalık oluşturmayı da amaçlar.