Edirne Mis Meyve Sabunu, Osmanlı döneminden günümüze dek uzanan bir sabunculuk geleneğinin simgesidir. 1600’lü yıllarda Osmanlı sarayında misk, amber ve gül esansı gibi malzemelerle şekillendirilen sabunlar, meyve biçiminde üretilerek saraya ve diplomatik erkâna sunulan değerli hediyeler arasında yer almıştır. Kaynaklarda “saray sabunu” ve “padişah sabunu” adlarıyla geçmesi, hem saray siparişlerine öncelik verilmesinden hem de hijyen ve sunum hassasiyetinden kaynaklanmaktadır.

^{Edirne Mis Meyve Sabunu (AA)}

Bu sabunlar zamanla temizlik aracı olmaktan çıkıp üç boyutlu estetik yapıları, meyve renklerine uyumlu boyaları ve kokularıyla süsleme ürünü hâline gelmiştir. XIX. yüzyılda Edirne'de yaygın bir meslek olarak gelişen meyve sabunculuğu, Sabuni Mahallesi gibi yer adlarında kent belleğine yansımıştır.

1950–1990 arasında üretimi azalmış, 2002’de Edirne Valiliği ve Trakya Üniversitesi'nin girişimleriyle canlandırılmış, 2019 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işaretiyle tescillenmiştir.

Ayırt Edici Özellikleri

Edirne Mis Meyve Sabunu; beyaz sabun, şeffaf sabun türleri, esans, gıda boyası ve dekoratif aksesuarlar kullanılarak üretilir. Misk ve amber gibi geleneksel esanslarla kokulandırılan ham madde, el ile şekillendirilir. Kiraz sapı, karanfil, tarçın tozu gibi doğal süsleme malzemeleri ürünün özgün yapısına katkı sağlar.

Su ile temas etmediği sürece 10–15 yıl boyunca görünümünü koruyabilir. Bu özelliği sayesinde ev, ofis, otel ve mağaza gibi mekânlarda dekoratif amaçla kullanılmaktadır. Estetik şekli ve kokusu, sabunu duyusal bir obje hâline getirir.

Üretim Yöntemi

Üretim, geleneksel el işçiliğine dayalıdır.

• %2 nem oranındaki sabunlar rende makinelerinde öğütülür.
• 1 kg sabuna 150 gr sıcak su eklenerek hamur elde edilir.
• Esansla kokulandırılan hamur bir gün dinlendirilir.
• Hamur, meyve boyutlarında parçalara ayrılıp elde şekillendirilir.
• Çekirdek, sap ve yaprak gibi süslemeler eklenir.
• 3–5 gün arası kurutma sürecine alınır.
• Gıda boyası ile renklendirilir, cilalama işleminden geçirilir.
• 48 saatlik son bekleme aşamasının ardından kurutma bantlarında toplanır ve paketlenir.

Üretilen sabunlar arasında ayva, limon, muz, nar, elma, üzüm, incir, çilek, portakal, kiraz gibi çeşitler yer alır.

^{Edirne Mis Meyve Sabunu (Turizm Ansiklopedisi)}

Coğrafi Sınır ve Yöreye Özgülük

Edirne Mis Meyve Sabunu yalnızca Edirne ilinde üretilmektedir. Tarihsel süreklilik, ustalık gerekliliği ve yerel değerlerle özdeşleşmesi nedeniyle üretim aşamalarının tamamı Edirne’de gerçekleşmelidir.

Denetim ve Koruma

Edirne Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonundaki denetim kurulu; Trakya Üniversitesi, Edirne Halk Eğitim Merkezi ve Turizm Derneği temsilcilerinden oluşur. Düzenli ve gerek duyulduğunda yapılan denetimlerde aşağıdaki ölçütlere dikkat edilir:

• Cilalama işlemi uygulanması
• Sabun hamurundaki su oranının %15 olması
• Renklerin gerçek meyveyle uyumlu olması
• 3–5 gün aralığında kurutma yapılması
• Dayanıklılık ve şekil koruyuculuğu
• Yüzeyde deformasyon bulunmaması
• Ambalajın şekle uygun ve yanıltıcı olmaması
• Hamur aşamasında esans kullanımı

Bu kontroller, geleneksel üretim değerlerinin korunmasını ve ürün kalitesinin sürdürülebilirliğini amaçlamaktadır.