Ereğli koyun yoğurdu, yalnızca Ereğli'de beslenen koyunların sütünden üretilen bir yoğurt türüdür. En belirgin özelliği, yüksek sıcaklıkta pişirme yöntemiyle elde edilen karakteristik yanıksı aromasıdır. Ürünün özgünlüğü ve yöreyle olan güçlü ün bağı, 12 Temmuz 2021 tarihinde Mahreç İşareti olarak tescil edilmesiyle resmi güvence altına alınmıştır.

Ürünün fiziksel ve kimyasal özellikleri

Bu yoğurt, standart süt ürünlerine göre daha yüksek yağ içeriği ile dikkat çeker. Ürünün kalitesinin sürekliliğini sağlamak amacıyla belirlenen kimyasal ve fiziksel standartlar bulunmaktadır. Buna göre, Ereğli Koyun Yoğurdu'nun nem oranı %75 ila %85, asitlik seviyesi %1 ila %2 aralığında yer almalıdır. Ayrıca, yağ içeriği %6 ile %13, protein oranı ise %5 ile %10 sınırları arasında olması gerekmektedir. Bu parametreler, yoğurdun kendine has doku ve lezzetini korumasını sağlar.

Üretim metodu ve süreçleri

Coğrafi işaret tescilinin bir gereği olarak, Ereğli koyun yoğurdunun yapımında kullanılan koyun sütünün temini ve sütün yoğurda dönüştürülmesi dahil olmak üzere tüm aşamaların, yalnızca Ereğli ilçesinin coğrafi sınırları içinde gerçekleştirilmesi şarttır. Bu zorunluluk, ürünün yöreyle olan güçlü ün bağını sürdürmeyi amaçlar.

Temel aşamalar

Yoğurdun imzası niteliğindeki yanıksı tat, sütün yüksek sıcaklıkta ısıtılmasıyla oluşur. Süt, kazana doğrudan konularak, kontrollü bir yanık tabaka oluşturulur. Geleneksel üretim metotlarında evlerde pişirme işlemi odun ateşinde yapılırken, büyük ölçekli endüstriyel tesislerde doğalgaz, LPG veya elektrikle çalışan ısıtıcılar kullanılmaktadır. Süt, yaklaşık 90 °Csıcaklıkta 20 ila 30 dakika boyunca kaynatılmaya devam edilerek bu ayırt edici yanık tat sağlanır.

Kaynatılan süt, başka bir kapta yaklaşık 2-3 saat dinlendirilmeye bırakılır. Bu süre sonunda sütün sıcaklığı, ideal mayalama sıcaklığı olan 40-45 °C aralığına düşmelidir. Mayalama, daha önce üretilmiş Ereğli Koyun Yoğurdu kullanılarak yapılır ve maya miktarı süt hacminin %2'sini oluşturur. Mayalanan karışım, üzeri bir bezle kapatılarak oda sıcaklığında yaklaşık 2-3 saat fermente olmaya bırakılır. Son aşamada ürün farklı gramajlarda ambalajlanır ve tazeliğini korumak amacıyla 0 °C ile 6 °C ± 2 °C sıcaklık aralığında muhafaza edilir.

Denetim mekanizması

Ereğli koyun yoğurdunun coğrafi işaret standartlarına uygunluğunu korumak ve güvence altına almak için düzenli bir denetim mekanizması oluşturulmuştur. Denetim süreci, Konya Ereğli Belediyesi'nin koordinatörlüğünde yürütülür. Denetim heyeti, Konya Ereğli Belediyesi, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Ticaret ve Sanayi Odası ve İlçe Toplum Sağlığı Müdürlüğü gibi ilgili kurumlardan en az dört uzmanın katılımıyla oluşturulmuştur. Ürünün üretim, satış ve pazarlama süreçleri üzerinde denetimler, yılda en az bir kez planlı olarak yapılır; ayrıca şikâyet veya gereklilik halinde her zaman denetim gerçekleştirilebilir.

Denetim kriterleri

Denetimler sırasında özellikle şu temel kriterlere dikkat edilir: Öncelikle, kullanılan sütün kaynağının kesinlikle Ereğli ilçesi menşeli olduğunun teyit edilmesi esastır. Ayrıca üretim aşamalarının tescil belgesindeki yöntemlere uygunluğu, ürünün kendine özgü yanıksı tadı, kokusu ve aroması gibi duyusal özelliklerinin standartları karşılaması gerekir. Son olarak, "Ereğli koyun yoğurdu" ibaresi ile logo ve mahreç işareti ambleminin doğru ve yasal kullanımı ile muhafaza koşullarının uygunluğu da denetlenir.