Erzurum tuzlu lokumu, Erzurum ilinde üretilen, tereyağı, sıvı yağ, yumurta, yoğurt, kabartma tozu, buğday unu ve tuz kullanılarak hazırlanan bir hamur işidir. Erzurum Ticaret Borsası'nın başvurusu üzerine, 09.04.2021 tarihli başvuruyla 26.05.2023 tarihinde 1368 tescil numarası ile mahreç işareti olarak tescil edilmiştir. Ürün; fırıncılık ve pastacılık mamulleri, hamur işleri, tatlılar ürün grubunda sınıflandırılmıştır.

Ürün Özellikleri

Erzurum tuzlu lokumu, yaklaşık 8x3 cm ölçülerinde baklava dilimi şeklinde kesilir. Üzerine yumurta sarısı sürülür ve isteğe bağlı olarak susam serpilebilir. İçeriğindeki tereyağı ve yoğurt nedeniyle ağızda dağılan yumuşak bir yapıya sahiptir ve bu özelliğinden dolayı coğrafi sınırda "tuzlu lokum" olarak adlandırılır. Geçmişte üretiminde tereyağı tortusu da kullanılırken, günümüzde sadece tereyağı kullanılmaktadır. Ürün, oda sıcaklığında 3 gün, gıda ile temasa uygun kapalı kaplarda ise 1 hafta süreyle muhafaza edilebilir. Erzurum mutfak kültüründe eskiye dayanan bir geçmişe sahip olan ürünün, coğrafi sınır ile ün bağı bulunmaktadır.

Üretim Metodu

Erzurum tuzlu lokumunun (yaklaşık 30 adet için) üretim aşamaları aşağıda belirtilmiştir:

• Bileşenler: 125 g tereyağı, 80 ml sıvı yağ, 245 g yoğurt, 2 adet yumurta (birinin sarısı ayrılacak), 10 g kabartma tozu, 550 g buğday unu ve 8 g tuz.
• Hazırlanışı: 
• Oda sıcaklığındaki tereyağı, sıvı yağ, yoğurt, yumurta, kabartma tozu ve tuz bir kapta karıştırılır.
• Üzerine azar azar un eklenerek yapışkan olmayan bir hamur elde edilene kadar yoğurulur.
• Hamurdan yaklaşık 20 cm çapında silindir parçalar hazırlanır ve bu parçalar yaklaşık 8x3 cm ölçülerinde baklava dilimi şeklinde kesilir.
• Tepsiye dizilen hamurların üzerine, ayrılan yumurta sarısı sürülür ve isteğe bağlı olarak susam dökülür.
• Önceden 180° C sıcaklığa ayarlanmış fırında, üzerleri kızarana kadar yaklaşık 35 dakika pişirilir.
• Fırından çıkarıldıktan sonra soğutulur ve gıda ile temasa uygun paketlerde satışa sunulur.

Coğrafi Sınır

Coğrafi işaretin sınırı, Erzurum ilinin idari sınırları olarak belirlenmiştir. Erzurum tuzlu lokumunun coğrafi sınır ile ün bağı bulunması ve yerel kültürdeki yeri nedeniyle, tüm üretim aşamalarının belirtilen coğrafi sınır içerisinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Denetim

Denetimler, tescil ettiren Erzurum Ticaret Borsası'nın koordinatörlüğünde gerçekleştirilir. Denetim mercii; Atatürk Üniversitesi Turizm Fakültesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü, Erzurum İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Erzurum Ticaret Borsası'ndan birer uzman olmak üzere toplam üç kişiden oluşur. Denetimler düzenli olarak yılda bir kez, ayrıca gerekli görülen durumlarda veya şikâyet halinde her zaman yapılır.

Denetimlerde aşağıdaki kriterler kontrol edilir:

• Üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğu,
• Üretim metoduna uygunluk,
• "Erzurum Tuzlu Lokumu" ibaresinin, logosunun ve mahreç işareti ambleminin kullanımının doğruluğu.