Muğla iline bağlı Fethiye ilçesinin güneyinde yer alan, Fethiye'ye yaklaşık 9 kilometre uzaklıkta bir adadır. Ölüdeniz Havzası içinde, Soğuksu Koyu'nun karşısında bulunur.Ayrıca adanın eski adı Aya Nicola'dır ve Orta Çağ'da ise Aziz Nikolaos Adası olarak da bilinmektedir. Adanın uzunluğu 1 kilometre, genişliği ise 400 metredir. Adanın güney yamacı sarp olup, kuzey yamacı hafif bir eğime sahiptir. Gemile Adası, aynı adı taşıyan koy ve plajın hemen karşısındadır.

Tarihsel ve Dinsel Önemi

Gemile Adası, özellikle M.S. 5. yüzyıldan itibaren dinsel içerikli yerleşimlerin oluşmasıyla önemli bir konuma gelmiştir. Adada ve çevresinde M.S. 5. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar yerleşim olduğu anlaşılmaktadır. Özellikle 5. ve 7. yüzyıllar arasında bir piskoposluk merkezi olabileceği ve yoğun bir dini faaliyetin bulunduğu düşünülmektedir. Adanın, Hristiyanlar için gemi seyahati ile yapılan hac yolculuklarında önemli bir durak noktası olduğu varsayılmaktadır. Bu durum, aynı zamanda antik çağ ve Bizans'ın Yakın Doğu ve Avrupa ile deniz ticareti ilişkilerini de ortaya koymaktadır. Adanın 7. yüzyıldaki Arap akınları sonrası terk edildiği düşünülmektedir.

Arkeolojik Kalıntılar ve Yapılar

Ada üzerinde Bizans ve Erken Hristiyanlık Dönemi'ne tarihlenen kilise kalıntıları bulunmaktadır. Toplamda 4 adet kilise kalıntısı ve hatta 11 adet bazilika tipi kilise yanında birçok şapel, ev, depo, mezar ve sarnıç bulunmuştur. Kalıntıların bir kısmı 240-241 yıllarında meydana gelen depremler sonucu sular altında kalmış olup, 2 metre derinlikte izlenebilmektedir. Adadaki kiliselerin duvarlarında dini amaçlı freskler yer almaktadır; büyük kilisenin freskleri iyi durumdadır. Ancak mozaikle kaplı tabanları tahrip olmuştur. En görkemli kilise, adanın en yüksek noktasında yer alan ve bazilika planlı olup bir katedral görünümü veren 3 numaralı kilisedir. Kiliselerin temelleri, adanın kayalık yapısı nedeniyle kaya içine oyularak yerleştirilmiştir. Dini yapılar genellikle yöresel taşlarla yapılmış, kısmen kesme taş ve çok az tuğla kullanılmıştır. Adanın Aziz Nikolaos Adası olarak da bilinmesinin bir nedeni, adada bulunan 2 numaralı kilisenin apsis kısmındaki bir freskode "Hossios Nikolaos" yazmasıdır. Bu durum, kilisenin günümüzde Antalya Demre yakınlarındaki Alacahisar'da (Sion) doğduğu ve yaşadığı düşünülen Sionlu Aziz Nikolaos'a ithafen inşa edildiği düşüncesini desteklemektedir. Adanın en yüksek noktasındaki kilisenin Aziz Nikolas'a ithaf edildiği Orta Çağ Dönemine ait bir denizcilik rehberinde rastlandığı da bilinmektedir. Arkeolojik Çalışmalar Adada 1990 yılında Japon arkeoloji ekibi yüzey araştırması yapmıştır. 1995-2003 yılları arasında ise Fethiye Müze Müdürlüğü ve Japon Osaka Üniversitesi işbirliğiyle arkeolojik kazılar gerçekleştirilmiştir. 1990'lı yıllarda Kazuo Asano başkanlığında yürütülen kazı çalışmaları sonucunda adadaki kiliseler numaralandırılmıştır.

Ada üzerindeki kalıntılardan biri, iki kiliseyi birbirine bağlayan tüneldir. Bu 500 metrelik tünelin bazı kısımları yıkık durumdadır. Tünel içindeki merdivenlerin aralarında yer alan 17 durak, İsa'nın çarmıha gerilmeye götürülürken 17 defa dinlenmesini temsil etmektedir. Ayrıca, adanın en yüksek noktasında yer alan 2 ve 3 numaralı kiliseler arasında, 2,5 metre genişliğinde ve 160 metre uzunluğunda tonozlu bir yol veya koridor da bulunmaktadır. Adanın kuzey yamacında doğu-batı yönünde uzanan bir duvar, tepenin üst kısmındaki dini yapıları aşağıda bulunan sivil ve ticari yapılardan ayırmaktadır. Bu durum, adanın üst bölümünün kutsal alan olduğunu düşündürmektedir. Adada içme suyu kaynağı bulunmamasına rağmen, yoğun mimari yapıların varlığı, sarnıçlar aracılığıyla yağmur suyunun depolandığını göstermektedir. Orta Çağ'da dini yapıların dışında yaşayan ve çalışan insanların barınakları olan evler de bulunmaktadır.

^{Gemile Adası (Turkısh Museums /Youtube)}

Çevre ve Ulaşım

Gemile Adası'nın karşısında yer alan Gemile Koyu ve Plajı, korunaklı yapısı ve çam ve zeytin ağaçlarıyla çevrili güzel kumsalı bulunmaktadır. Yaz aylarında gezi teknelerinin yanı sıra, karayoluyla Fethiye-Hisarönü-Kayaköy üzerinden gelen piknikçilerin de uğrak noktasıdır. Koyun Kayaköy'e uzaklığı 6 kilometredir. Adaya ulaşım genellikle Kayaköy yakınlarındaki Gemiler Koyu'ndan deniz yoluyla sağlanmaktadır. Kayaköy'den adaya sıkı bir yürüyüşle de ulaşmak mümkündür ve bölge aynı zamanda bir trekking parkurunun durak noktalarından biridir.Gemile'nin çevresinde başka gezi noktaları da bulunmaktadır: Beştaşlar, içinde tatlı su kaynağı bulunan Soğuksu, Kısık Koyu ve mağarası ile Kısık Koyu'nun batısındaki Afkule, çevre gezisi için durak noktaları olabilir. Adanın takriben 150 metre batısındaki Karacaören Adası'nda, muhtemel bir saldırı anında hem Gemile Adası halkını hem de Kayaköy halkını tehlikeye karşı uyarmak amacıyla kullanıldığı düşünülen bir baca bulunmuştur.

Ziyaret Bilgileri Gemile Adası'nı ziyaret etmek isteyenler için Fethiye Müze Müdürlüğü sorumluluğunda olan adanın belirli giriş saatleri ve ücretleri bulunmaktadır.

• Yaz Dönemi (01 Nisan - 01 Kasım 2025): Hafta içi ve hafta sonu 08:30 - 19:30 saatleri arasında ziyarete açıktır. Gişe kapanış saati 19:30'dur.
• Kış Dönemi (01 Kasım - 01 Nisan 2025): Hafta içi ve hafta sonu 08:30 - 17:30 saatleri arasında ziyarete açıktır. Gişe kapanış saati 17:30'dur.