Kahramanmaraş, Türkiye'nin Akdeniz Bölgesi'nde yer alan, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle öne çıkan önemli şehirlerinden biridir. Yaklaşık 14.525 kilometrekarelik yüzölçümüyle ülkenin orta büyüklükteki illerinden biri olan Kahramanmaraş, tarih boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve bu nedenle farklı kültürel unsurları barındırmaktadır. Şehir, özellikle dondurması, bakırcılık sanatı ve zengin mutfağı ile tanınmaktadır.

_{Kahramanmaraş Merkez (Kaynak)}

Etimoloji

Maraş adının kökeni ve anlamı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Ünlü tarihçi Herodot’a göre, şehri Hitit komutanlarından Maraj kurmuş olup, bu nedenle kente "Maraj" adı verilmiştir. Antik dönemde şehrin adı "Markasi" olarak bilinmekteyken, M.S. 1. yüzyılda Roma İmparatorluğu bölgeyi ele geçirdiğinde, İmparator Caligula’nın onuruna "Germanikeia" adı verilmiştir. Bizans döneminde ise "Marasion" olarak anılmıştır.

Müslümanların bölgeyi fethetmesiyle şehir, ilk adının Arap alfabesine uygun hale getirilmiş bir versiyonu olan "Mer’aş" şeklinde anılmaya başlanmıştır. Arap alfabesinde "J" harfi olmadığından, şehir adı bu şekilde dönüşmüştür. Bunun yanında, "Maraş" adının "zelzele – titreme" anlamına gelen "Re’aşa" fiilinden türediğini iddia edenler de bulunmaktadır.

Osmanlı döneminde bölge, Dulkadiroğulları Beyliği’nin kurulmasıyla "Zülkadir" adıyla da anılmıştır. Cumhuriyet döneminde ise Kurtuluş Savaşı’ndaki kahramanca mücadelesi nedeniyle, 7 Şubat 1973’te şehrin adı "Kahramanmaraş" olarak değiştirilmiştir.

Tarihçe

Tarih Öncesi Dönem ve İlk Yerleşimler

Döngel Mağaralarında yapılan araştırmalar, yörede insan yerleşiminin Üst Paleolitik Çağ’da başladığını, Neolitik ve İlk Tunç Çağlarında da devam ettiğini göstermektedir. Orta Tunç Çağı'nda (M.Ö. 2000-1500) bölge, Suriye ve Mezopotamya'yı Kapadokya ile Anadolu'nun diğer kesimlerine bağlayan önemli kervan yollarının kavşağında bulunmaktaydı.

Hititler ve Antik Dönem

Markasi (Maraş), Hititlerin dağılma döneminde kurulan Hitit devletlerinden Gurgum'un merkeziydi. Gurgum, dönem dönem Urartu ve Asurlulara bağlı kalmıştır. M.Ö. 7. yüzyılda Kimmer ve İskit istilalarına uğrayan Markasi, daha sonra Medler ve Perslerin hâkimiyeti altına girmiş, M.Ö. 333'te Makedonların eline geçmiştir. Pontus Krallığı ile Roma arasında sürekli el değiştiren bölge, nihayet Roma'nın kontrolü altına girmiş, şehrin adı Germanikeia olarak değiştirilmiştir.

Roma ve Bizans Dönemi

Romalı Komutan Lucullus'un yörede kısa ömürlü bir krallık kurmasının ardından Pompeius, M.Ö. 64'te Markasi'yi yeniden Roma topraklarına katmıştır. Şehir, İmparator Caligula onuruna Germanikeia adını almış ve Bizans döneminde Marasion olarak anılmıştır. Arap akınlarına maruz kalan bölge, Bizans ve Araplar arasındaki çekişmeler nedeniyle sık sık el değiştirmiştir.

Selçuklu, Haçlı ve Memlükler Dönemi

Anadolu, 11. ve 12. yüzyıllarda Selçuklular tarafından Türkleştirilmiş ve özellikle Batılılar tarafından "Türkiye" (Turcia) olarak anılan bir coğrafya haline gelmiştir. Maraş, 1079 yılında Selçukluların hâkimiyetine girmiş ve zamanla Danişmendliler, Haçlılar, Kilikya Ermeni Krallığı, Eyyubiler ve Memlükler tarafından yönetilmiştir.

1335 yılında Maraş’ı ele geçiren Dulkadiroğulları Beyi Karaca Bey, oğlu Halil Bey ile birlikte Maraş, Besni, Malatya, Harput ve Elbistan’ı içine alan geniş bir beylik kurmuştur. 1339 yılında Maraş, Dulkadiroğulları'nın yönetimine geçmiş ve 1515 yılına kadar beylik tarafından yönetilmiştir. Osmanlılar, 1515’te Dulkadiroğulları Beyliği’ne son vererek Maraş’ı topraklarına katmış ve 1522’de şehri Zulkadiriye Eyaleti’ne bağlamıştır.

Osmanlı Dönemi

Şehir, Yavuz Sultan Selim’in 1515’de beyliği Osmanlı’ya katmasından sonra Malatya, Gaziantep, Zülkadriye, Sümeysat sancaklarını içine alan Beylerbeyilik haline getirilmiş ve önemli bir eyalet merkezi olarak kalmıştır. Osmanlı’nın son döneminde Maraş, 1866’dan itibaren Halep vilayetine bağlanmış, Elbistan, Göksün, Pazarcık ve Andırın kazalarını içerisine alan Maraş sancağı haline getirilmiştir. Bu sancak, kuzeyde Sivas eyaleti, doğuda Malatya sancağı, güneyde Halep merkez sancağı ve güneybatısında Adana vilayeti ile sarılmış bulunuyordu. Sancak merkezi Ahır Dağı eteklerinde kurulmuştu ve Halep vilayet merkezine 154 kilometre uzaklıkta idi. Sancak, bir kısmı düz, büyük kısmı ise dağlık bir coğrafyaya sahipti.

Maraş 1915’te müstakil bir sancağa dönüştürülmüş, 1920’den itibaren de Andırın, Göksün, Elbistan ve Pazarcık ilçelerine sahip bir il haline getirilmiştir. Şehre 1944’te Afşin, 1960’ta da Türkoğlu ilçeleri katılmıştır.

Millî Mücadele Dönemi

Mondros Mütarekesi sonrası, Maraş 22 Şubat 1919'da İngilizler tarafından işgal edilmiş, ancak kısa süre sonra yerlerini Fransızlara bırakmışlardır. 30 Ekim 1919'da Maraş'a giren Fransızlara karşı, 31 Ekim'de Sütçü İmam'ın öncülüğünde başlayan direniş halktan büyük destek görmüştür.

27 Kasım 1919’daki Bayrak Olayı, işgale karşı tepkileri artırmış, 21 Ocak 1920’de Araplar ve Harabe çatışmaları ile şehirde mücadele şiddetlenmiştir. 22 gün 22 gece süren direniş sonucunda, Maraş halkı büyük bir zafer kazanarak 11 Şubat 1920'de Fransızları şehirden çekilmeye zorlamıştır.

Cumhuriyet Dönemi ve Günümüz

5 Nisan 1925'te TBMM tarafından Maraş'a İstiklal Madalyası verilmiş, 7 Şubat 1973'te ise şehrin adı Kahramanmaraş olarak değiştirilmiştir. 20. yüzyıl boyunca sanayi ve tarım alanında büyük gelişmelere sahne olan Kahramanmaraş, günümüzde bölgenin en önemli sanayi ve ticaret merkezlerinden biri haline gelmiştir.

Coğrafya

Konum ve Sınırlar

Kahramanmaraş, Türkiye'nin Akdeniz Bölgesi'nin kuzeydoğusunda yer almaktadır. Kuzeyde Sivas ve Malatya, batıda Kayseri ve Adana, güneyde Osmaniye ve Gaziantep, doğuda ise Adıyaman ile komşudur. Deniz seviyesinden 610 metre yükseklikte bulunan şehir, tarih boyunca önemli bir ulaşım merkezi olmuştur. Kayseri, Sivas, Malatya, Besni, Gaziantep, Antakya ve Adana’ya bağlanan yolların kesişim noktasında yer alması, stratejik konumunu güçlendirmektedir.

^{Kahramanmaraş’ın Merkezi Coğrafi Konumu (Kaynak)}

İklim

Bölgede Akdeniz ve karasal iklim özellikleri görülmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve yağışlı geçer. Yaz aylarında yüksek sıcaklıklar kaydedilirken, kışın özellikle yüksek kesimlerde kar yağışı etkili olmaktadır.

Doğal Kaynaklar

Afşin-Elbistan linyit yatakları, Türkiye’nin en büyük linyit rezervlerinden biri olup, enerji üretiminde kritik bir rol oynamaktadır. Ayrıca, bakırcılık ve ahşap işçiliği gibi geleneksel el sanatları gelişmiş olup, bu sektörler bölgenin doğal kaynaklarından beslenmektedir.

Demografik Yapı

Kahramanmaraş'ın nüfusu yıllar içinde değişiklik göstermiştir. 2025 yılı tahmini Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre ilin toplam nüfusu 1.134.105 kişi olarak öngörülmektedir. Bu nüfus verisi, önceki yıllardaki nüfus artış hızları baz alınarak hesaplanmıştır. İlin yüzölçümü 14.525 km² olup, kilometrekare başına düşen kişi sayısı 78'dir.

Şehirde eğitim düzeyi kırsal ve kentsel bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Kırsal kesimlerde okur-yazarlık oranı daha düşükken, şehir merkezinde eğitim seviyesi daha yüksektir. Bu durum, kırsal alanlardan kent merkezine göçü teşvik eden unsurlardan biri olarak değerlendirilmektedir.

Kahramanmaraş’ın en kalabalık ilçesi Onikişubat olup, 436.385 nüfusa sahiptir. İkinci sırada yer alan Dulkadiroğlu ilçesinin nüfusu 217.530’dur. Elbistan ise 130.246 kişilik nüfusuyla üçüncü en kalabalık ilçedir. Bu üç ilçe, şehrin toplam nüfusunun önemli bir bölümünü oluşturmaktadır.

Son olarak, 6 Şubat 2023’te meydana gelen 7,8 büyüklüğündeki deprem, Kahramanmaraş’ta büyük yıkıma neden olmuş ve nüfus hareketliliğini önemli ölçüde etkilemiştir. Deprem sonrası birçok kişi çevre illere ve farklı bölgelere göç etmek zorunda kalmıştır.

_{Yıllara Göre Kahramanmaraş Nüfusu (Kaynak)}

İlçe ve Nüfusları

Kahramanmaraş, 11 ilçeden oluşmaktadır. 2024 yılı nüfus verilerine göre ilçelerin nüfusları şu şekildedir:

• Onikişubat: 436.385
• Dulkadiroğlu: 217.530
• Elbistan: 130.246
• Afşin: 78.836
• Türkoğlu: 78.047
• Pazarcık: 67.057
• Göksun: 49.576
• Andırın: 32.059
• Çağlayancerit: 22.498
• Nurhak: 11.824
• Ekinözü: 10.047

Şehrin toplam nüfusu 1.134.105 olarak kaydedilmiştir.

Ekonomi

Ana Endüstriler: Tekstil, gıda, metal işleme ve enerji sektörleri Kahramanmaraş ekonomisinin temelini oluşturmaktadır.

Ticaret ve Sanayi: Organize sanayi bölgeleri, iplik ve kumaş üretimiyle öne çıkan sanayi tesisleri şehrin ekonomik yapısında büyük rol oynamaktadır.

Turizm: Kapıcam Tabiat Parkı, Germenicia Antik Kenti mozaikleri ve tarihi konaklar turistlerin ilgisini çekmektedir.

Kültür, Sanat ve Turizm

Kahramanmaraş, zengin tarihi mirası, mutfak kültürü ve el sanatlarıyla Türkiye’nin önemli kültürel merkezlerinden biridir. Geleneksel el sanatları, coğrafi işaretli ürünleri ve özgün lezzetleriyle tanınan şehir, kültürel değerlerini nesilden nesile aktarmaktadır.

Coğrafi İşaretler ve Yöresel Mutfak

Coğrafi işaretler, bir ürünün kendine özgü niteliğini, ününü ve kökenini belirten önemli tescillerdir. Bu işaretler, belirli üretim kriterlerine uygun olarak üretilen ürünlerin korunmasını, tanıtılmasını ve gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamaktadır. Kahramanmaraş’ın zengin mutfak kültürü ve geleneksel el sanatları kapsamında 30 ürün, coğrafi işaret tescili almıştır. Kahramanmaraş'ın kültürel mirasını ve zanaatkarlığını en iyi şekilde yansıtan değerlerden bazıları şunlardır:

• Maraş Dondurması: Kendine has sert dokusu ve keçi sütü ile yapılan meşhur dondurma.
• Maraş Biberi: Kendine özgü aroması ve acılığıyla tanınan coğrafi işaretli biber.
• Maraş Tarhanası: Kurutulmuş yoğurt ve buğday karışımıyla hazırlanan geleneksel lezzet.
• Maraş Burma Bileziği: El işçiliğiyle üretilen ince ve zarif altın bilezik.
• Kahramanmaraş Yemenisi: El yapımı deriden üretilen geleneksel ayakkabı.
• Kahramanmaraş Oyma Ceviz Sandığı: Usta işçiliğiyle üretilen, oyma motiflerle süslenmiş ceviz sandıklar.
• Çağlayancerit Cevizi: İnce kabuklu ve lezzetli yapısıyla meşhur ceviz türü.
• Maraş File Nakışı: Geleneksel el sanatlarından biri olan zarif dantel işleme sanatı.
• Maraş Sumak Ekşisi Akıtı: Sumaktan elde edilen yoğun ve ekşi tatlı bir sos.
• Maraş İşi (Maraş Sim Sırma): Altın ve gümüş tellerle yapılan geleneksel nakış işçiliği.
• Maraş Kelle Paçası: Kemik iliği ve baharatlarla hazırlanan besleyici çorba.
• Maraş Bakır İşlemesi: Bakırdan yapılan ve ince işçilikle süslenen mutfak eşyaları ve süs objeleri.

^{Kültür ve Turizm Bakanlığı Yöresel Mutfak (Kaynak)}

Gezilecek Yerler

Tarihi ve Kültürel Mekânlar

• Kahramanmaraş Kalesi: Şehrin merkezinde yer alan bu kale, Kahramanmaraş'ın tarihine tanıklık eden önemli bir yapıdır. Kale, ziyaretçilere şehrin panoramik manzarasını sunmaktadır.

_{Kahramanmaraş Kalesi (Kaynak)}

• Taş Han: 17. yüzyılda inşa edilen bu tarihi han, geleneksel mimarisiyle dikkat çekmektedir ve günümüzde çeşitli etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır.

• Germanicia Antik Kenti Mozaikleri: Şehir merkezinde keşfedilen bu mozaikler, Roma dönemine ait zengin bir kültürel mirası gözler önüne sermektedir.

• Kapalı Çarşı: Kahramanmaraş şehir merkezinde bulunan Kapalı Çarşı, Türkiye'de geleneksel el sanatlarının en yoğun şekilde icra edildiği merkezlerden biridir. Bakırcılık, köşkerlik, keçecilik, ahşap oymacılığı, saraçlık, semercilik, bıçakçılık, kuyumculuk ve demircilik gibi birçok geleneksel el sanatı burada sergilenmektedir. Osmanlı döneminin ilk örneklerinden biri olan çarşının yapımında moloz taş ve kesme taş kullanılmıştır.

• Eshab-ı Kehf Külliyesi: Afşin ilçesinde bulunan bu külliye, inanç turizmi açısından büyük öneme sahiptir. Efsaneye göre, yedi uyurların burada uyuduğuna inanılmaktadır.

_{Eshab-ı Kehf Külliyesi (Kaynak)} 

• Ulu Camii: Dulkadiroğulları Beyliği'nden Alaüddevle Bey tarafından 1496 yılında inşa edilen Ulu Camii, büyük oranda Selçuklu mimarisinin özelliklerini taşımaktadır. Mihrabı üçgen şeklinde olup, minaresi camiden bağımsızdır ve ahşap çatılı olarak inşa edilmiştir.

• Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi: Kahramanmaraş’ın edebiyat alanındaki mirasını yaşatmak amacıyla oluşturulan müze, şehrin yetiştirdiği önemli edebiyatçılardan Cahit Zarifoğlu, Erdem Bayazıt, Rasim Özdenören, Alaeddin Özdenören, Mehmet Akif İnan, Ali Kutlay ve Nuri Pakdil gibi isimlere adanmıştır. Müze içerisinde şairlerin kişisel eşyaları, el yazmaları, edebi eserleri ve döneme ait belgeler sergilenmektedir. Ayrıca, ziyaretçilerin edebiyat dünyasını daha yakından tanıyabileceği interaktif alanlar bulunmaktadır. Kahramanmaraş’ın edebiyat alanındaki katkılarını görmek isteyenler için önemli bir duraktır.

• Kahramanmaraş Müzesi: 1975 yılında yeni binasına taşınan Kahramanmaraş Müzesi; Arkeoloji Salonu, Taş Eserler Salonu, Etnografya Salonu ve Bahçe-Revak Salonu olmak üzere dört teşhir bölümünden oluşmaktadır. Helenistik, Urartu, Roma ve Bizans dönemlerinden günümüze kadar gelen eserler müzede sergilenmektedir. Özellikle bahçe ve revak bölümünde sergilenen sunaklar, mezar taşları, sütunlar ve taş aslan heykeli ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir.

• Elbistan Ulu Camii: 16. yüzyılda Osmanlılar döneminde yapıldığı tahmin edilen Elbistan Ulu Camii, belli dönemlerde birkaç kez onarılmıştır. Caminin yapımında kesme taş, mermer ve tuğla kullanılmış olup, iç mekânındaki duvarlarda kalem işleri ve bitkisel motifler dikkat çekmektedir.

• Taş Medrese: Dikdörtgen planlı bir mimariye sahip olan Taş Medrese, Kahramanmaraş’taki Ulu Camii’ye oldukça yakındır. 14. yüzyıl başlarında Dulkadiroğlu beylerinden Alaüddevle tarafından kızı adına yapıldığı tahmin edilmektedir. Medresenin yapımında kesme ve moloz taş kullanılmış olup, avlusunda sıralanmış odalar bulunmaktadır. Medresenin yanında türbe ve mescit de bulunmaktadır.

Doğal Güzellikler

• Başkonuş Yaylası: Yaklaşık 2000 metre yükseklikte bulunan bu yayla, temiz havası ve doğal güzellikleriyle doğa severler için ideal bir destinasyondur. Yaylada yürüyüş yapabilir, piknik alanlarında vakit geçirebilirsiniz.

• Yeşilgöz Obruğu: Tekir Mahallesi'nde bulunan bu doğal oluşum, berrak suyu ve çevresindeki çam ormanlarıyla huzurlu bir ortam sunmaktadır.

• Döngel Mağaraları: Birbirine bağlı üç mağaradan oluşan bu kompleks, hem doğal güzellikleri hem de tarihî önemiyle dikkat çekmektedir. Mağaraların eteklerindeki piknik alanları da ziyaretçiler için idealdir.

• Yedikuyular Kayak Merkezi: Kış sporlarına ilgi duyanlar için Ahır Dağı'nda bulunan bu merkez, farklı zorluk seviyelerindeki pistleriyle hizmet vermektedir.

Kaplıcalar ve İçmeler

• Ilıca Kaplıcaları: Şehir merkezine yaklaşık 70 km mesafede bulunan bu kaplıcalar, termal sularıyla sağlık turizmi açısından önemlidir.

• Ekinözü İçmeleri: Ekinözü ilçesinde yer alan bu içmeler, mide ve böbrek rahatsızlıklarına iyi geldiği düşünülen mineralli sularıyla tanınmaktadır. Yukarı İçme, Orta İçme ve Aşağı İçme olmak üzere üç bölümden oluşan bu içmelerden Orta İçme’de çamur banyosu yapılabilmektedir. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden itibaren şifa kaynağı olarak bilinen bu sular, sağlık turizmi açısından önemli bir merkezdir.

Edebiyat ve Müzik

Edebiyat

Kahramanmaraş, "Şairler Şehri" olarak anılan bir kenttir. Türk edebiyatına yön veren birçok önemli şair ve yazar bu şehirde yetişmiş, eserlerinde şehrin kültürel dokusunu ve toplumsal yapısını yansıtmıştır. Kahramanmaraş’ın edebî kimliği hem divan şiirine hem de halk edebiyatına dayanmaktadır.

Yedi Güzel Adam: Kahramanmaraş, edebiyat dünyasında "Yedi Güzel Adam" olarak bilinen edebiyatçılara ev sahipliği yapmıştır. Bu isimler, 1970’lerde "Mavera" dergisi etrafında toplanarak Türk düşünce ve edebiyatına yön veren önemli eserler kaleme almıştır. "Yedi Güzel Adam" olarak anılan şair ve yazarlar şunlardır:

• Cahit Zarifoğlu (1940-1987): Edebi kişiliği ve mistik anlatımıyla Türk edebiyatına derin izler bırakmıştır. Şiir, roman ve çocuk edebiyatı alanında önemli eserler vermiştir.
• Erdem Bayazıt (1939-2008): Şiirlerinde İslami duyarlılığı ön plana çıkaran Erdem Bayazıt, duygu ve düşünce dünyasında derin etkilere sahip bir edebiyatçıdır.
• Mehmet Akif İnan (1940-2000): Şair kimliğinin yanı sıra sendikacı ve gazeteci olarak da tanınmaktadır. "Hicret" ve "Mescid-i Aksa" gibi şiirleriyle bilinir.
• Nuri Pakdil (1934-2019): Türk edebiyatında özellikle deneme, tiyatro ve düşünce yazılarıyla büyük yankı uyandırmıştır. "Edebiyat Dergisi" ve "Batı Notları" gibi eserleriyle bilinmektedir.
• Rasim Özdenören (1940-2022): Hikâye ve deneme türünde önemli eserler veren Özdenören, birey-toplum ilişkisini irdeleyen anlatımıyla dikkat çekmiştir.
• Ali Kutlay ve Alaeddin Özdenören: Yedi Güzel Adam arasında yer alan bu iki isim, Türk edebiyatında düşünce dünyasına katkı sunan önemli isimlerdir.

Bu edebiyatçılar, 1970'lerden itibaren Mavera, Edebiyat ve Diriliş gibi dergilerde kaleme aldıkları yazılarla edebiyat ve düşünce hayatında önemli bir çığır açmışlardır.

_{Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi (Kaynak)}

Maraş’ta Halk Edebiyatı ve Aşık Geleneği

Kahramanmaraş, halk edebiyatı açısından da önemli bir merkezdir. Aşıklık geleneği, şehirde yüzyıllardır canlı bir şekilde varlığını sürdürmektedir. Aşıklar, sözlü edebiyatı yaşatarak halkın duygu ve düşüncelerini dizelere dökmüş, toplumsal olayları ele almışlardır.

Abdurrahim Karakoç (1932-2012): Halk şiiri geleneğinden beslenen önemli bir şairin "Mihriban" şiiri, Türk halk müziğinin en bilinen eserlerinden biri olmuş, birçok sanatçı tarafından bestelenerek seslendirilmiştir.

Toplumsal eleştiri ve hiciv içeren şiirleriyle, halk edebiyatı geleneğini modern şiir anlayışıyla birleştirmiştir. "Vur Emri", "Hasan'a Mektuplar" ve "İsyanlı Sükût" gibi eserleriyle geniş kitlelere ulaşmıştır.

Aşık Mahzuni Şerif (1940-2002): Kahramanmaraş’ın yetiştirdiği en önemli ozanlardan birisi olan şair, halk müziğinde derin izler bırakmış, özellikle toplumsal konulara yönelik eleştirel şiirleriyle tanınmıştır. "Dostum Dostum", "Dom Dom Kurşunu", "Yuh Yuh" gibi eserleri büyük yankı uyandırmıştır.

Halk Müziği: Maraş türküleri, genellikle aşk, gurbet, kahramanlık ve hüzün temalarını işler. Yöresel türküler arasında "Fadime'nin Düğünü", "Maraş’tan Bir Haber Geldi", "Gelin Oldun Gidiyorsun", "Zülüf Dökülmüş Yüze" gibi eserler öne çıkmaktadır.

Yöresel Çalgılar ve Müzik Kültürü: Kahramanmaraş müziğinde en çok kullanılan çalgılar şunlardır:

• Bağlama: Halk müziğinin temel enstrümanlarından biri olup, Maraş’ın aşık ve ozan geleneğinde sıkça kullanılır.
• Darbuka ve Davul-Zurna: Düğün, şenlik ve bayramlarda sıkça kullanılan ritmik çalgılardır.
• Kaval ve Mey: Yöresel türkülerde kullanılan üflemeli çalgılardır.

Müzik Kültürü ve Festivaller: Kahramanmaraş’ta müzik kültürü, düğünlerden bayramlara, şenliklerden festivallere kadar hayatın birçok alanında kendini göstermektedir. Her yıl düzenlenen Uluslararası Kahramanmaraş Şiir ve Edebiyat Günleri etkinlikleri, şairlerin ve halk müziği sanatçılarının bir araya geldiği önemli organizasyonlardan biridir.

Altyapı

Ulaşım

Kahramanmaraş’a kara yolu, hava yolu ve demiryolu ile ulaşım mümkündür. Kahramanmaraş Havalimanı, iç hat uçuşlarıyla şehre hizmet vermektedir. Ayrıca şehir, karayolu ağıyla çevre illere güçlü bağlantılara sahiptir. Demiryolu ulaşımı ise yük taşımacılığında önemli bir rol oynamaktadır.

Sağlık ve Eğitim

Şehirde sağlık altyapısı gelişmiş olup, çok sayıda devlet ve özel hastane bulunmaktadır. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, şehrin en önemli yükseköğretim kurumu olarak hizmet verirken, çeşitli fakülteleri ve araştırma hastanesi ile akademik ve sağlık alanında önemli katkılar sunmaktadır. Ayrıca, birçok özel ve devlet okulu ile eğitim altyapısı güçlendirilmiştir.