Karamürsel Samanlı Zeytini, Marmara Bölgesi’nin kuzeybatısında, Kocaeli ilinin Karamürsel ilçesinde yer alan Samanlı Mahallesi ve civarında yetiştirilen yerli, sofralık bir zeytin türüdür. Fiziksel yapısı, iklim ve toprak koşulları ile geleneksel işleme yöntemlerinin bileşimi sonucunda bu zeytin çeşidi, kendine özgü morfolojik ve duyusal özellikler kazanmıştır. Orta irilikte, yüksek et oranlı, ince kabuklu, aromatik ve çekirdeği küçük olan bu zeytin türü, hem geleneksel tüketim hem de gastronomi açısından dikkate değer bir yere sahiptir.

^{Karamürsel Samanlı Zeytini (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur.)}

Botanik ve Morfolojik Özellikler

Karamürsel Samanlı Zeytini, genetik olarak Anadolu’nun kuzeybatısında gelişmiş yerel bir varyeteye aittir. Ağaçları genellikle geniş taçlı, orta boylu ve yayvan formludur.

• Yapraklar: Dar, uzun ve gümüşi yeşil renkli yapraklara sahiptir.
• Çiçeklenme: Mayıs ayı itibarıyla başlar; çift evcikli çiçek yapısına sahiptir.
• Meyve: Olgunlaştıkça yeşilden mor ve siyaha döner; etli kısmı tatlı, hafif meyvemsi ve aromatiktir.
• Çekirdek: Oransal olarak küçük, oval ve yüzeyi düzgündür.
• Yağ Oranı: %18–20 arasında değişir; bu oran sofralık nitelikli zeytinlerde yüksek sayılır.

Agroekolojik Koşullar

Karamürsel Samanlı Zeytini’nin karakteristik özellikleri, bölgenin mikroklimatik yapısı ile doğrudan ilişkilidir. Marmara Denizi’ne bakan Samanlı yamaçlarında kurulu bahçeler, yıl boyunca nemli ve ılıman iklim koşulları ile rüzgâr sirkülasyonu sağlar.

• Rakım: 150–400 metre arasında değişir.
• Toprak Yapısı: Killi-tınlı, iyi drene edilmiş ve organik madde açısından zengin topraklar tercih edilir.
• İklim: Yazları sıcak fakat deniz etkisiyle nemli, kışları ise yumuşaktır; bu durum meyve et kalınlığının artmasına neden olur.
• Sulama: Geleneksel olarak kuru tarım uygulanmakla birlikte son yıllarda damla sulama sistemleriyle verimlilik artırılmıştır.

Hasat ve İşleme Zinciri

Hasat Süreci

Karamürsel Samanlı Zeytini genellikle Ekim ortasından Kasım sonuna kadar, olgunluğun en yüksek olduğu dönemde hasat edilir. Hasat sırasında:

• Elle toplama veya sırıkla silkme yöntemi uygulanır.
• Meyveler yere düşürülmeden, filelerle toplanarak ezilme riski azaltılır.
• Ağaçlara zarar verilmemesi için geleneksel bilgiye sahip işçiler tercih edilir.

Tatlandırma ve İşleme

Hasat sonrası zeytinler, sele yöntemiyle (tuzla ovularak) tatlandırılır. Bu yöntem:

• Kimyasal kullanılmadan doğal fermantasyonu esas alır.
• Ortalama 3–5 hafta süren bir olgunlaşma sürecini kapsar.
• Ürünün raf ömrünü artırır ve besin değerini korur.

Alternatif olarak “çizik” ve “kırma” yöntemleri de uygulanmakla birlikte, tescilli ürün tanımında sele yöntemi esas alınmıştır.

Geleneksel Bilgi Sistemi ve Kültürel Değer

Samanlı Mahallesi ve çevresindeki üreticiler, zeytin tarımını kuşaktan kuşağa aktarılan yöntemlerle sürdürmektedir. “Ata ağaçları” olarak anılan ve çoğu 100 yılı aşkın yaştaki zeytin ağaçları, yalnızca tarımsal değil; kültürel bir varlık olarak da görülmektedir. Yörede zeytin ağaçları kesilmez, yılda sadece bir kez budanır ve mahsul oranına göre “ağaç dinlendirme” uygulaması yapılır. Kadınların ev ekonomisine katkı sağlamak amacıyla evlerinin bahçesinde zeytin işleyip pazarlaması da bu kültürel sistemin bir parçasıdır. Ayrıca, yerel halk tarafından her yıl sonbaharda düzenlenen hasat şenlikleri ve köy festivalleri de zeytin tarımının kültürel devamlılığını destekler.

^{Karamürsel Samanlı Zeytini (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Sosyoekonomik Etki ve Sürdürülebilirlik

Karamürsel Samanlı Zeytini, bölge ekonomisinde özellikle küçük üreticiler için önemli bir geçim kaynağıdır. Ürün, pazar değerini coğrafi işaret tescili sonrası artırmış; dış pazarlarda tanınır hâle gelmeye başlamıştır. Bununla birlikte:

• Kooperatifleşme girişimleri hız kazanmıştır.
• Zeytin temelli agro-turizm faaliyetleri planlanmaktadır.
• Gen bankalarında türün genetik materyali koruma altına alınmıştır.

Sürdürülebilirlik açısından, yerel tohum, yerel bilgi, yerel iklim bileşenlerine dayalı bu üretim modeli, gıda egemenliği ve biyolojik çeşitliliğin korunması açısından da önem arz etmektedir.

Coğrafi İşaret ve Hukuki Koruma

Karamürsel Samanlı Zeytini'nin coğrafi işaret tescili için Karamürsel İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından başvuruda bulunulmuştur. Başvuru, C2021/023 numara ile 21.01.2021 tarihinde yapılmıştır. Değerlendirme sürecinin ardından ürün, 05.08.2024 tarihinde 1622 tescil numarası ile "Mahreç İşareti" olarak resmî olarak tescillenmiştir. 4 Temmuz Mah. Fatih Sultan Mehmet Bul. 41500 Karamürsel, Kocaeli olarak kayıtlıdır.