Kemah, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Erzincan iline bağlı tarihî ve kültürel zenginlikleriyle öne çıkan bir ilçedir.Erzincan şehir merkezine yaklaşık 52 km uzaklıkta bulunan Kemah, 2.354 km² yüzölçümüne sahiptir.
Tarih
Kemah'ın tarihi, Hititler dönemine kadar uzanır. İlk olarak Hitit Kralı I. Şuppiluliuma döneminde yazılan bir metinde, Hayaşa Kralı Kranis ile yapılan savaşta "Kumaha" adıyla anılır . İlçe, tarih boyunca Persler, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Mengücek Beyliği döneminde önemli bir merkez olan Kemah, 1228'de Anadolu Selçuklu Devleti'nin himayesine girmiş, ardından Eretna Beyliği, Karakoyunlular ve Akkoyunlular gibi Türkmen topluluklarının egemenliğinde bulunmuştur. 1503 yılından itibaren ise Safevilerin eline geçmiştir.
Coğrafya ve İklim
Kemah, karasal iklimin etkisi altındadır. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve yağışlı geçer. Yıllık ortalama sıcaklık 12,3°C, ortalama yağış miktarı ise 11,6 mm'dir . İlçenin bitki örtüsü genellikle steptir; ilkbaharda yeşeren otsu bitkiler, yazın kurur. Çevredeki dağlar genellikle çıplak ve ağaçsızdır, ancak yer yer meşelikler ve çay kenarlarında kavak ve söğüt ağaçları bulunur.
Nüfus ve Demografi
2024 yılı verilerine göre Kemah'ın toplam nüfusu 6.850'dir. Bu nüfusun 3.596'sı erkek, 3.254'ü kadındır . İlçe merkezinde 2.248 kişi yaşarken, belde ve köylerde toplam 4.602 kişi ikamet etmektedir
Ekonomi
Kemah ekonomisi ağırlıklı olarak tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Geçmişte demircilik, marangozculuk, yemenicilik, dokumacılık, terzilik, bakırcılık, kalaycılık, inşaatçılık, sobacılık, değirmencilik, el dokumacılığı, fırıncılık, semercilik ve tenekecilik gibi küçük el sanatları yaygınken, günümüzde bu el sanatları büyük ölçüde kaybolmuştur.
Turizm ve Kültür
Kemah, zengin tarihî mirasıyla dikkat çeker. Kemah Kalesi, ilçenin en önemli tarihî yapılarından biridir. Ayrıca, Mengücek Beyliği dönemine ait Sultan Melik Türbesi, ilçenin önemli kültürel varlıkları arasında yer alır. Kemah'ta ayrıca geleneksel mimari örnekleri, camiler ve türbeler gibi birçok tarihî yapı bulunmaktadır.
Sultan Melik Türbesi
Kemah ilçesinin kuzeybatısında, doğal bir kayalık platform üzerinde konumlanan Sultan Melik Türbesi, Mengücek Beyliği dönemine (1071–1228) tarihlenmektedir. Yapı, mimari özellikleri ve özgün inşa teknikleri ile Anadolu Türk türbe geleneğinin önemli örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Türbe, tuğladan inşa edilmiş sekizgen planlı bir yapıya sahiptir. Alt bölümde yer alan mezar odasının ortasında, üst katı taşıyan sekizgen bir sütun bulunmaktadır. Bu sütun, mimari dengeyi sağlarken aynı zamanda yapının dikey organizasyonuna katkı sunmaktadır. Tavan silmeleri, orta direk ve tavan bölümü tuğla örgü düzeninde tasarlanmış olup, erken Türk mimarisinin estetik anlayışını yansıtmaktadır.
Türbe, hem yapı malzemesi hem de cenazeliğin orijinal formunun korunmuş olması bakımından dikkat çekicidir. Halk arasında "Sultan Melek Türbesi" olarak da anılan yapının içerisinde, Mengücek Beyliği dönemine ait olduğu değerlendirilen Sultan Melik'in mumyalanmış bedeni ile birlikte toplam beş mezar yer almaktadır. Bu durum, yapının sadece mimari değil, aynı zamanda sosyo-kültürel ve dini bağlamda da önem taşıdığını göstermektedir.
Sultan Melik Türbesi(Kemah Belediyesi)
Acemoğlu Boğazı Köprüsü ve Şehitler Anıtı
Acemoğlu Boğazı Köprüsü, Erzincan-Kemah kara yolu güzergâhında, Karasu Nehri üzerinde ve ilçe merkezine yaklaşık 35 kilometre mesafede yer almaktadır. Yapı, Karasu Nehri’nin iki yakasını birbirine bağlayarak hem ulaşım hem de coğrafi bütünlük açısından stratejik bir konumda bulunmaktadır.
Kesme taş kullanılarak inşa edilen ve tek kemerli (tek gözlü) bir yapıya sahip olan köprünün yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, bölgedeki geleneksel taş köprü mimarisinin karakteristik unsurlarını yansıttığı görülmektedir. Mimari sadeliği ve doğal çevresiyle bütünlük arz eden köprü, aynı zamanda tarihsel bellekte derin izler bırakan dramatik bir olayla da anılmaktadır.
Bu nedenle köprünün hemen yakınında, söz konusu olayda yaşamını yitirenleri anmak amacıyla bir Şehitler Anıtı inşa edilmiştir. Bu anıt, köprünün taşıdığı ulaşım ve mimari işlevlerin ötesinde, mekâna tarihsel ve duygusal bir derinlik kazandırmakta; ziyaretçilere geçmişin izlerini hatırlatmaktadır.
Acemoğlu Köprüsü(Kemah Belediyesi)
Mutfak
Kemah mutfağı, yöresel lezzetleriyle öne çıkar. Dut pekmezi, pevlerde (aluça marmelatı), kuşburnu gorabası, bastık, elma ve armut gahı, basmaca, çemiç (dut kurusu), köme ve tarhana gibi ürünler, ilçenin geleneksel mutfağının önemli unsurlarıdır . Ayrıca, tandırevi kültürü ve yöresel yemekler, Kemah'ın gastronomik zenginliğini yansıtır .
