Kervan çulluğu (Numenius arquata), Türkiye’de görülen en büyük kıyı kuşudur. Gövdesi kahverengi ve çizgilidir; oldukça uzun, aşağıya doğru kıvrık gagası ile kolaylıkla tanınır. Gaga boyu cinsiyet, yaş ve alt türe göre değişiklik gösterebilir; dişilerin gagası erkeklere göre daha uzundur. Uçuş sırasında beyaz kuyruk sokumu ve kama biçiminde sırtına sokulan beyazlık dikkat çeker. Kuyruğu enine çizgilidir, bacakları kuyruk ucunu az da olsa aşar. Uçarken yavaş kanat çırpışıyla martıyı andırır. Genellikle "vi-vi-vü" şeklinde sesler çıkararak fark edilir.

^{Kervan Çulluğu (pexels)}

Habitat

Kervan çulluğu üreme döneminde turbalıklarda, bataklıklarda, ıslak çayırlarda ve fundalıklarla çevrili sulak alanlarda görülür. Kışın deniz ve göl kıyıları, çamur düzlükleri, haliçler, taşkın sahaları ve lagünlerde yaşar. Göç sırasında ayrıca ekili araziler, iç göllerin kıyıları ve sulak çayırlara yönelir.

Yayılış

Avrupa, Asya ve kısmen Kuzey Afrika’da yayılış gösterir. Türkiye’nin tüm bölgelerinde, uygun habitatlarda göç dönemlerinde ve kış aylarında gözlemlenebilir. Avrupa’da kıyılarda ve iç bölgelerde kış ziyaretçisi veya göç sırasında konuk olarak bulunur. Bazı bireyler yaz dönemini de üreme alanları dışında geçirir.

Beslenme

Uzun ve kıvrık gagası sayesinde çamur ve toprak içindeki solucanları, kabukluları ve böcekleri yakalar. Avını gagasıyla çevirebilir ve yengeç gibi sert kabuklu canlıları parçalayarak yutar. Başlıca besinleri solucanlar, örümcekler, kabuklu deniz canlıları, yumuşakçalar ve böceklerdir.

Biyoloji ve Üreme

Üreme mevsimi ilkbaharda, Nisan ile Temmuz başı arasındadır. Yuva genellikle yerdeki çöküntülere yapılır; otlar ve tüylerle döşenir. Dişi dört adet zeytin-kahverengi, koyu lekeli yumurta bırakır. Kuluçka süresi 27–29 gündür ve her iki ebeveyn kuluçkaya katılır. Civcivler doğduklarında sarımsı kahverengi benekli, alt kısımları açık renkli olur ve 32–38 gün içinde tüylenirler. Yuva tahribatı, yırtıcılar ve tarımsal faaliyetler nedeniyle üreme başarısızlığı sık görülür.

Göç

Kervan çulluğu kısmen göçmen bir türdür. Avrupa’da üreyen bireyler kış aylarında güney ve batı bölgelere, özellikle İspanya ve Batı Avrupa kıyılarına göç eder. Göç sırasında Türkiye dâhil pek çok bölgede konaklar.

Popülasyon ve Koruma Durumu

Avrupa’daki yaz popülasyonu yaklaşık 170.000–240.000 çift arasındadır. Örneğin; Almanya’da 1995–1999 arasında 3.200–4.000 çift, Fransa’da 1998–2002 arasında 1.500–1.800 çift, Rusya’da ise 48.000–120.000 çift kayıt altına alınmıştır.

Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından yapılan değerlendirmelere göre kervan çulluğu, “Asgari Endişe” (Least Concern, LC) kategorisinde yer almaktadır. Bununla birlikte yaşam alanı kaybı, tarımsal faaliyetler ve yuva predasyonu bölgesel popülasyonlarda tehdit oluşturabilmektedir.

Davranışlar

Üreme döneminde eşleşme uçuşları yapar. Beslenirken özellikle yengeç gibi avlarını sallayarak parçalar, ardından bütün halde yutar. Göç sonrasında beslenme alanlarında ürkütüldüğünde kısa mesafe uçar ve tekrar yere inerek beslenmeye devam eder.