Kilis Katmeri, Güneydoğu Anadolu mutfağının özgün hamur işleri arasında yer alan, özellikle Kilis iline özgü geleneksel bir tatlı çeşididir. İçeriğinde bol miktarda Antep fıstığı, kaymak ve şeker bulunan katmer, yufka benzeri ince açılmış hamurun belirli tekniklerle hazırlanıp pişirilmesiyle elde edilir. Hem hamurunun açılma biçimi hem de iç malzeme dengesiyle benzerlerinden ayrılan Kilis Katmeri, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 2022 yılında menşe adıyla coğrafi işaret tescili almıştır.

^{Kilis Katmeri ( Türk Patent Ve Marka Kurumu )}

Tarihçe ve Kültürel Arka Plan

Kilis Katmeri’nin kökeni, Kilis’in uzun yıllardır süregelen zengin mutfak geleneğine dayanmaktadır. Şehir, özellikle fıstık, unlu mamuller ve şerbetli tatlılar açısından zengin bir kültüre sahiptir. Katmer, bu geleneksel yapının içinde özgün içeriği ve yapım tekniği ile özel bir yer edinmiştir. Kilis Katmeri’nin özgünlüğü yalnızca malzemelerinde değil, aynı zamanda yapım sürecine gösterilen özen ve ustalıkta da kendini gösterir. Bu nedenle, geleneksel üretim biçimlerinin nesiller boyunca korunarak günümüze taşındığı bilinmektedir.

Üretim Tekniği

Kilis Katmeri, özel olarak hazırlanan sert buğday unundan yoğrulmuş bir hamur ile yapılır. Hazırlanan hamur, dinlendirildikten sonra elle oldukça ince olacak şekilde açılır. Yufka haline getirilen hamurun ortasına önceden hazırlanan iç harç—Antep fıstığı içi, şeker ve tercihen kaymak—yerleştirilir. Harcın konulmasının ardından yufka bohça biçiminde katlanır.

Katmerin geleneksel pişirme yöntemi sac üzerinde pişirme olup, pişirme sürecinde katmerin alt ve üst yüzeyi eşit şekilde kızartılır. Katmerin dış yüzeyi, pişirme sırasında çoğunlukla tereyağı ile yağlanarak çıtır bir doku kazanması sağlanır.

Ayırt Edici Özellikler

Kilis Katmeri, diğer bölgesel katmer türlerinden başlıca şu yönleriyle ayrılır:

• Hamurunun yalnızca su, un ve tuzla hazırlanması (maya ve yağ içermemesi),
• Pişirme işlemi sırasında iç malzemenin eriyip hamura homojen bir şekilde dağılmaması, yani katmanın korunması,
• Genellikle Antep fıstığı ve isteğe bağlı olarak kaymakla zenginleştirilmesi,
• Katmerin sadece sacda değil, geleneksel yöntemlere uygun olarak taş fırında da pişirilebilmesi.

Kilis Katmeri, yapımındaki sadelik ve doğallığa rağmen içerdiği besin değeri ve zengin aroması ile dikkat çeker. Bu özellikler, ürünün hem tatlı ihtiyacını karşılamasını hem de doyurucu bir atıştırmalık olmasını sağlar.

Tüketim Biçimi ve Geleneksel Yeri

Kilis Katmeri genellikle sabah saatlerinde kahvaltılık olarak veya çay saatlerinde tüketilir. Düğün, bayram ve misafir ağırlama gibi özel günlerde sıkça hazırlanır. Özellikle Kilis kültüründe misafirperverliğin simgelerinden biri olarak görülür ve tazelikle servis edilmesine büyük önem verilir.

Coğrafi İşaret ve Koruma Statüsü

Kilis Katmeri, 2022 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından menşe adıyla tescillenmiştir (Tescil No: 38118). Bu tescil, Kilis Katmeri’nin yalnızca belirli coğrafi sınırlar içinde, geleneksel üretim biçimlerine sadık kalınarak üretilebileceğini ifade eder. Ürünün özgünlüğünü sürdürebilmesi ve ticarileşme süreçlerinde korunabilmesi adına bu tescil büyük önem arz etmektedir.