Baskil, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Elazığ iline bağlı bir ilçedir. Elazığ şehir merkezine yaklaşık 38 kilometre uzaklıkta yer alır. İlçeye kara ve demir yoluyla ulaşım mümkündür. Fırat Nehri’nin kıyısında konumlanan Baskil, 118 kilometrelik sahil şeridiyle Karakaya Baraj Gölü’nün çevresinde yer alır. İlçe; kuzeyde Keban, güneyde Malatya’nın Kale, Pütürge ve Battalgazi ilçeleri, batıda Yazıhan ve Arguvan, doğuda Elazığ şehir merkezi, güneydoğuda ise Sivrice ile komşudur. İlçenin önemli dağlık alanları arasında Piran, Hasan, Karga, Bulutlu ve Muşar dağları yer alır. TÜİK 2024 verilerine göre nüfusu 13.443tür.

Tarihçe

Baskil’in tarihi, Neolitik Çağlara kadar uzanır. Yörede yapılan kazılar ve yüzey araştırmaları, yerleşim izlerinin Paleolitik ve Mezolitik dönemlere kadar gittiğini göstermektedir. İlçede Caferhöyük, Değirmentepe, İmikuşağı ve Köşkerbaba gibi höyüklerde Neolitik, Kalkolitik, Tunç, Demir Çağı, Hellenistik, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait kalıntılar ortaya çıkarılmıştır. Hititler döneminde Harput ve çevresine verilen “İşuva” adı, Baskil’i de kapsıyordu. Urartu, Roma ve Bizans dönemlerinde stratejik öneme sahip olan ilçe VII. yüzyılda İslam ordularının hâkimiyetine girmiştir. Malazgirt Zaferi’nden sonra Türk egemenliğine giren bölge, Çubukoğulları, Artuklular, Selçuklular, Dulkadiroğulları, Akkoyunlular ve Safeviler gibi Türk-İslam devletlerinin yönetiminde bulunmuştur.

Osmanlı döneminde idari olarak Harput ve Malatya sancaklarına bağlı çeşitli nahiyelere ayrılan bölge, 1926 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin idari düzenlemesiyle Baskil adıyla ilçe statüsü kazanmıştır. İlçe adını, Herdi aşiretine bağlı “Baskil oymağı”ndan alır. Eski adıyla Baskil köyü (bugünkü Eskibaskil), ilçenin ilk yerleşim yeridir.

^{Mar Ahron Manastırı (Baskil Belediyesi)}

Coğrafya ve Jeomorfoloji

Baskil Havzası, Hasan Dağı çevresinde oluşmuş bir pull-apart depresyonudur. Ortalama 1200-1250 metre rakıma sahip olan ilçe platosunda Fırat Nehri’ne ulaşan irili ufaklı akarsular, alüvyonlu ovalar oluşturur. Kadıköy çevresi ve İmikuşağı, bu ovaların başlıca örneklerindendir. Fırat kıyısına yakın yerleşimler, tarih boyunca hem tarım hem ulaşım açısından avantajlı konumda bulunmuştur.

Ekonomi ve Tarım

Baskil’in ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalıdır. Tarım alanlarının %90’ında kuru, %10’unda sulu tarım yapılmaktadır. Kuru tarımda buğday ve arpa; sulu tarımda ise şeker pancarı, sebze ve kavun-karpuz gibi ürünler yetiştirilir. Özellikle domates, biber, yeşil fasulye gibi sebzeler kıyı köylerinde ve Baskil Ovası’nda yaygındır. Sebzecilik açık alanda yapılmakla birlikte seracılık da gelişmektedir. Orman ve fundalık alanlar %6,6’lık bir yüzölçüme sahiptir.

Baskil Kayısısı

Baskil, Türkiye’nin en kaliteli kayısılarının yetiştiği bölgelerden biridir. Karakaya Barajı çevresindeki verimli topraklarda yetişen kayısılar, şeker oranı ve mineral bakımından zengindir. İlçede 7760 hektarlık kapama bahçe alanında kayısı tarımı yapılmakta, üretimin %70’inden fazlası kuru kayısı olarak işlenip Malatya pazarlarında değerlendirilmekte, geri kalanı ise Baskil Kayısı Birliği Kooperatifi tarafından paketlenmektedir. İlçede en çok Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı çeşitleri üretilmektedir.

^{Baskil Kayısısı (Baskil Belediyesi)}

Hayvancılık ve Balıkçılık

Baskil’de hayvancılık, özellikle koyun ve keçi besiciliği şeklinde yapılmaktadır. Koyunlar Aydınlar bucağındaki köylerde, keçiler ise Söğütdere ve Konalga gibi dağlık köylerde yoğun olarak beslenir. Büyükbaş hayvan sayısı az olmakla birlikte özellikle melez ve kültür ırkı inekler yetiştirilmektedir. Karakaya Barajı’nın oluşturduğu yapay göl nedeniyle birçok tarım alanı su altında kalmış, bu da bölge halkını balıkçılığa yönlendirmiştir. Baraj sahasında kurulan kooperatifler aracılığıyla balıkçılık yapılmaktadır.

Tarihi ve Kültürel Değerler

• Tomisa Kalesi: Geli Mezrası yakınında bulunan kale, Roma dönemine tarihlenmekte ve Strabon tarafından da zikredilmektedir. Horasan harçlı sur kalıntıları ve su sarnıcı dikkat çekicidir.
• Muşar Dağı Kilisesi: Su Yatağı köyü yakınlarında, kaya üzerine inşa edilmiş iki katlı bir yapıdır. Girişten Naos’a ve ibadet bölümüne geçiş, tonozlu mimariyle sağlanır. Gözetleme amacıyla da kullanıldığı tahmin edilmektedir.
• Körpınar Höyüğü: Akuşağı köyü yakınında, 1. derece arkeolojik sit alanıdır. MÖ 2. ve 1. binyıla ait seramik parçaları bulunmuştur.
• Abdulvehhab Gazi Türbesi: İlçenin batısındaki dağlık alanda yer alır. Rivayetlere göre Bizans’a karşı savaşan bir gaziye ve ona su taşıyan Bizans prensesine aittir.

Ulaşım ve Altyapı

Baskil, tarih boyunca doğu-batı güzergâhında stratejik bir konumda yer almıştır. Günümüzde ise karayolu bağlantısı sınırlı olmakla birlikte demiryolu ulaşımı önemini korumaktadır.

• Fırat Demiryolu Köprüsü: 2.030 metre uzunluğundaki bu yapı, Türkiye’nin en uzun demiryolu köprüsüdür.
• Kömürhan Köprüsü: Elazığ-Malatya karayolu üzerindeki köprü, 1986 yılında tamamlanmış ve dengeli konsol yöntemiyle inşa edilen ilk köprü olma özelliğini taşımaktadır.

Yönetim ve Nüfus

1926’da ilçe teşkilatı kurulan Baskil, bugün merkez bucağın yanı sıra Kuşsarayı (İzolu) ve Aydınlar (Muşar) adında iki bucaktan oluşur. İlçeye bağlı toplam 62 köy bulunmaktadır. TÜİK 2024 verilerine göre nüfusu 13.443tür.