Kyaneai Antik Kenti, Antalya ili Kaş ilçesi yakınlarında, Demre-Kaş kara yolu üzerinde ve günümüz Yavu Mahallesi’nin kuzeyini sınırlayan doğu-batı doğrultusunda uzanan bir tepe düzlüğünde konumlanmış Likya kentlerinden biridir. Antiphellos (Kaş) ile Myra (Demre) arasında, Üçağız Limanı’na yaklaşık 5 km mesafede yer almaktadır. İsmi Yunanca kökenli olup “koyu mavi” anlamına gelmekte ve aynı zamanda “çınlayan kayalar” olarak da anılmaktadır.

^{Kyaneai Antik Kenti (Kültür Portalı)}

Tarihçe

Kentte bulunan Likya dili yazıtları, Kyaneai’nin MÖ 1. binyıldan itibaren iskân edildiğini göstermektedir. Antik kaynaklarda kentin adı Plinius ve diğer geç dönem yazarlarında geçmekle birlikte, yazıtlardan tarihine dair ayrıntılı bilgiler elde etmek sınırlıdır. Likya Birliği döneminde kentin sikkeleri üzerinde “Lykion Ku” ifadesi yer almaktadır. Roma döneminde kent önemli bir gelişim göstermiş, Hristiyanlık döneminde piskoposluk merkezi olarak kayıtlara geçmiştir. Akropolde bulunan Bizans dönemi kalıntıları (5.-6. yüzyıllar) kentin bu dönemde küçülerek de olsa varlığını sürdürdüğünü ve 10. yüzyılda terk edildiğini göstermektedir.

Mimari Özellikler

Akropol, doğu-batı doğrultusunda uzanan, güney yönü sarp bir kayalık platform üzerinde kuruludur. Güney tarafı surlarla çevrilmemiştir. Şehri çevreleyen surlar üç yönden korunmakta olup, kuzey ve batıdaki kapılar ayakta kalmıştır. Akropol içinde kütüphane, hamam, tahıl ambarı, anıtsal çeşme, sarnıçlar ve mezar odaları kalıntıları bulunmaktadır. Bitki örtüsü yoğunluğu bu kalıntıların ayrıntılı incelenmesini zorlaştırmaktadır.

^{Kyaneai Antik Kenti (Kültür Portalı)}

Kentte özellikle dikkat çeken yapı, batı kapısı yakınındaki Heroon’dur; MÖ 4. yüzyıla tarihlendirilen, kapağında çeşitli kabartmalar bulunan lahit ile tanınmaktadır.

Nekropol ve Mezarlar

Akropolün doğusunda yer alan nekropol sahası, sarp güney yamaca kadar uzanan çok sayıda lahit ve kaya mezarlarını içermektedir. Güneydeki kayalık alanda ise in antis cepheli tek İyon sütunlu kaya mezarı ve kabartmalı Likya yazıtlı lahitler bulunmaktadır. Kyaneai, Likya bölgesinde en çok lahidin bulunduğu şehir olarak bilinmekte ve “lahitler kenti” olarak anılmaktadır.

^{Kyaneai Antik Kenti (Kültür Portalı)}

Tiyatro

Akropolün batısındaki düzlüğün kuzey kısmında, doğal meyile oyulmuş çift diazomalı Grek tipi bir tiyatro yer almaktadır. Sahne binası (skene) güney yöndeki manzaraya uygun olarak yüksek tutulmamıştır. Tiyatro Likya’nın erken tiyatrolarından biri olup, yaklaşık 2.500 kişilik kapasiteye sahiptir ve Kekova’ya ve diğer Likya şehirlerine bakmaktadır.

^{Kyaneai Antik Kenti (Kültür Portalı)}  

Roma ve Bizans Dönemleri

Roma döneminde kent hamam, kütüphane, depo, sarnıç ve kuyular gibi kentsel yapılarla gelişmiştir. Hamam yapısı apoditerium, frigidarium, tepidarium ve caldarium bölümlerini içermektedir. Bizans döneminde ise bazilika inşa edilmiştir. Yapılan son araştırmalar metop ve triglif frizlerinin, bir tapınağın varlığına işaret ettiğini göstermektedir.