Köken

Oklava, hamur açmakta kullanılan, silindir biçiminde, uzun ve ince bir değnektir. Özellikle yufka, börek gibi ince hamur işlerinin hazırlanmasında önemli bir mutfak gerecidir. XVI. yüzyıldan itibaren “oklağı” veya “oklağaç” biçiminde kullanılan bu sözcüğün kökeni “ok” kelimesine dayanır ve “okla-” fiilinden türetilmiştir. Halk arasında “oklava yutmuş gibi” deyimi, çok dik duran veya kibirli tavırlar sergileyen kişiler için mecaz anlamda kullanılır. Kelime, Türk mutfağında önemli bir yeri olduğu kadar Balkan dillerine de geçmiş bir terimdir.

Kullanım Alanları

Mecaz Anlamda Kullanım Alanları:

Oklava yutmuş gibi: Aşırı resmi, dimdik ve kasılmış duruşu olan kişiler için kullanılır. Genellikle soğuk, samimiyetsiz veya aşırı ciddi tavırlar için mecaz anlam taşır.

Yan Anlamda Kullanım Alanları:

Yaygın deyimleşmiş ifadelerde temsil: Oklava, sadece mutfak aracı değil, geleneksel kadın emeği, ev içi üretim, Anadolu kültürü gibi olguların da temsili olarak yan anlam kazanır.

Tehdit veya cezalandırma imgesi olarak: Bazı halk anlatılarında veya deyimlerde oklava, cezalandırma, öfke ifadesi veya anne dayağı imgesiyle bağ kurar.