RASAT, TÜBİTAK UZAY Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (UZAY) tarafından tasarlanıp üretilmiş tamamen millî imkânlarla geliştirilen ilk yer gözlem uydusudur. Uydu, Türkiye’nin uzay araştırmaları alanında teknoloji transferinden bağımsız hareket etme ve dışa bağımlılığı azaltma hedefleriyle ilişkilendirilmektedir.

RASAT, 17 Ağustos 2011’de Rusya’nın Yasny Fırlatma Üssü’nden Denepr fırlatma aracıyla uzaya gönderilmiş; fırlatmadan 969 saniye sonra 687 km yükseklikteki güneş eşzamanlı yörüngesine başarıyla yerleşmiştir. Tasarım ömrü üç yıl olarak öngörülmüş olmasına karşın, uydu on yıl boyunca kesintisiz görev yapmıştır.

Geliştirme Süreci

Türkiye’nin ilk uzaktan algılama uydusu BİLSAT-1, TÜBİTAK UZAY ile İngiliz Surrey Satellite Technology Limited (SSTL) iş birliğiyle geliştirilmiş ve 2003’te fırlatılmıştır. Bu uydu, Türkiye’ye uydu teknolojileri konusunda ilk deneyimini kazandırmış, ancak üretim sürecinde yabancı ortaklı teknoloji transferi modeli uygulanmıştır. Bu deneyimin ardından geliştirilen RASAT, Türkiye’nin ikinci uzaktan algılama uydusu olmakla birlikte, ilk millî yer gözlem uydusu olmuştur. Uydu üretiminde herhangi bir dış danışmanlık ya da teknik destek alınmamış; yazılım ve donanım bütünüyle TÜBİTAK UZAY mühendislerince geliştirilmiştir.

Teknik Özellikler ve Kapasite

Yaklaşık 93 kg ağırlığındaki RASAT, güneş eşzamanlı yörüngede görev yapmıştır. Başlıca teknik özellikleri şunlardır:

• Çözünürlük: 7,5 m pankromatik (siyah-beyaz) ve 15 m multispektral (RGB)
• Çerçeve boyutu: 30 × 30 km
• Görüntü kapasitesi: Tek seferde 33 çerçeve (960 km uzunluğunda şerit görüntü)
• Toplam arşiv: 3.284 çekimde 13.362 kare görüntü (yaklaşık 12 milyon km² alan)

Görev süresince uydu, 58.726 tur atmış ve 22.203 kez yer istasyonlarıyla iletişim kurmuştur.

^{Rasat’ın çektiği İstanbul görüntüsü (TÜBİTAK UZAY)}

Yer İstasyonları ve Gezgin Portalı

RASAT’ın işletim sürecinde testlerin yapılması, yazılımların yüklenmesi ve görüntülerin indirilmesi için Ankara’da TÜBİTAK UZAY Teknolojileri Araştırma Enstitüsü bünyesindesindeki yer istasyonu kullanılmış, devreye alma aşamasında ise geçici olarak Norveç’te bulunan bir yer istasyonundan da yararlanılmıştır. Elde edilen görüntüler, Türkiye’nin ilk uydu görüntü portalı Gezgin üzerinden erişime açılmıştır.

^{Rasat’ın çektiği Türkiye görüntüsü (Gezgin)} 

Gezgin, e-Devlet entegrasyonu sayesinde akademik, kamu ve özel sektör kullanıcılarına ücretsiz hizmet vermiştir. RASAT görüntüleri, özellikle şu alanlarda yaygın şekilde kullanılmıştır:

• Kentsel gelişimin izlenmesi ve şehir planlama
• Arazi kullanımı ve tarım verimliliği analizi
• Barajlardaki su seviyelerinin takibi
• Çevresel değişimlerin ve doğal afetlerin (ör. sel, deprem) değerlendirilmesi
• Denizlerde petrol sızıntılarının belirlenmesi