Sincik el dokuma halısı, Adıyaman ilinin Sincik ilçesinde, geleneksel yöntemlerle ve el tezgâhlarında dokunan, yün iplikten üretilen estetik ve dayanıklı bir halıdır. Yöreye özgü motif ve renklerle dokunan halılar, yüzyıllardır süregelen dokumacılık kültürünün bir ürünüdür.

Özellikleri

Sincik el dokuma halısı, yer tezgâhlarında dokunmakta olup çözgü ipinde pamuk, dokuma ipinde ise koyun yünü kullanılmaktadır. Halılar genellikle kırmızı, bordo, lacivert, siyah ve beyaz gibi koyu renklerde üretilir. Yörede “yan halı” olarak bilinen bu halılar, eni yaklaşık 120-130 cm, boyu ise 5-5,20 metre olacak şekilde tek parça halinde dokunabilmektedir. Ayrıca seccade boyutlarında üretim de yapılmaktadır.

Desenlerde son 40-45 yıldır “rapurtlu desen” adı verilen model kullanılmaktadır. Bu desen, dört adet yıldız motifinin simetrik olarak devam etmesiyle oluşur. Renk kompozisyonlarında kırmızı, siyah, gri ve sarı ağırlıklı olarak kullanılır. Sincik halıları kaba, yani kalın dokumaları ile tanınır.

Üretim Süreci

Halı dokumacılığında kullanılan araç ve gereçler arasında yer tezgâhı, çıtırık, teşi, bırek, kirkit, bij ve makas bulunmaktadır. Yün ipler, geleneksel yöntemlerle işlenip boyandıktan sonra dokumada kullanılır. İplikler çoğunlukla siyah ve kırmızıya kimyasal boyalarla, gri ise keçi yününün doğal rengiyle elde edilir.

Dokuma işlemi sırasında öncelikle “kilim” adı verilen kısa bir başlangıç kısmı yapılır. Daha sonra halının gövdesi dokunarak yıldız motifleri işlenir. Bitiminde saçaklar oluşturulur, kalite kontrolü ve makaslama (rötuş) işlemleri uygulanarak halı satışa hazır hale getirilir.

^{Üretim Aşaması (Anadolu Ajansı)}

Coğrafi Sınır ve Denetim

Sincik el dokuma halısının tüm üretim aşamaları, ustalık ve geleneksel bilgi birikimi gerektirdiği için yalnızca Adıyaman’ın Sincik ilçesi sınırları içerisinde gerçekleştirilir. Denetimler, Sincik İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü koordinasyonunda; İlçe Kaymakamlığı ve Belediye temsilcilerinden oluşan üç kişilik bir kurul tarafından yapılmaktadır. Denetimlerde kullanılan iplerden desenlere, ölçülerden kalite kontrolüne kadar tüm aşamalar titizlikle incelenir.

Sincik el dokuma halısı, hem bölgenin kültürel mirasını yansıtan hem de yöre halkı için önemli bir geçim kaynağı oluşturan değerli bir el sanatı ürünüdür. Tescillenerek koruma altına alınması, bu geleneksel zanaatın gelecek nesillere aktarılmasına önemli katkı sağlamaktadır.