Söğüt serçesi (Passer hispaniolensis), serçegiller (Passeridae) familyasına ait, Passer cinsi içinde yer alan küçük ve çevik bir ötücü kuş türüdür. Taksonomik olarak ev serçesi (Passer domesticus) ile oldukça yakın akraba olup, morfolojik ve davranışsal açıdan da bazı benzerlikler taşır. Bununla birlikte özellikle erkek bireylerin göğüs bölgesindeki siyah benekli desenleri, onu ev serçesinden ayırt etmeyi kolaylaştırır.

^{Söğüt Serçesi (Yapay Zeka ile Üretilmiştir.)}

Morfolojik Özellikler

Ortalama 14–15 cm uzunluğunda olan bu türde cinsiyet ayrımı belirgindir. Erkekler, üreme mevsiminde koyu renkli baş ve göğüs tüylerine sahiptir; göğüslerinde siyah benekli bir leke dizisi bulunur. Dişiler ise daha soluk ve çizgili bir görünüme sahiptir; bu nedenle ev serçesi dişileriyle karıştırılabilir. Kısa, kalın ve konik yapılı gagaları tohum kırmaya elverişlidir. Gözleri iri ve karanlık, bacakları genellikle açık kahverengi tonlarındadır.

Yayılış Alanı ve Habitat Tercihleri

Söğüt serçesi, Akdeniz kuşağının tipik türlerinden biridir. Avrupa’nın güneyi, Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Batı Asya genelinde geniş bir yayılıma sahiptir. Türkiye’de yaz göçmeni olarak bulunur; İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde özellikle yaz aylarında gözlemlenir.

Açık tarım arazileri, sulak alan çevreleri, çalılık alanlar ve kırsal yerleşimlerdeki insan yapıları üzerinde yuvalanabilir. Sulama kanalları, bataklık kenarları ve ekili tarlalar, türün özellikle topluca konaklama ve beslenme tercihinde öne çıkan habitatlardır.

Davranışsal Özellikleri ve Sürü Halinde Yaşam

Söğüt serçesi, sosyal ve sürücü bir kuştur. Üreme dönemi dışında özellikle yüzlerce bireyden oluşan geniş sürüler hâlinde hareket eder. Bu sürüler, sabah ve akşam saatlerinde eş zamanlı uçuşlar gerçekleştirebilir. Tarım arazileri üzerinde dalgalı, eşgüdümlü uçuşlarıyla dikkat çekerler. Gündüz saatlerinde genellikle tarlalarda veya ağaçlık alanlarda yayılırken, akşam saatlerinde toplu hâlde yüksek ağaçlara ya da kamışlık alanlara tüneyerek gecelemeye çekilirler. Sürü hâlindeki bu davranışın, predatörlere karşı savunma, yön bulma ve besin kaynaklarının etkin kullanımı açısından avantaj sağladığı düşünülmektedir.

Beslenme ve Ekolojik Rol

Söğüt serçesi, omnivor (hepçil) bir beslenme yapısına sahiptir. Tahıllar, buğday, arpa, yulaf gibi tohumlar temel besinlerini oluşturur. Üreme döneminde ise yavruların protein ihtiyacını karşılamak amacıyla böcek, tırtıl ve diğer küçük omurgasızlarla da beslenirler. Bu yönüyle tarım alanlarında hem zararlı böceklerin kontrolüne katkı sağlayan bir tür olarak hem de tahıl tüketimi dolayısıyla yerel tarım üzerinde etkili bir faktör olarak değerlendirilir.

Üreme Biyolojisi

Üreme dönemi, Türkiye’de genellikle Mayıs ve Temmuz ayları arasına denk gelir. Koloni hâlinde yuvalanırlar. Ağaç dallarına, çalılıklara veya bazen elektrik direkleri gibi insan yapımı yapıların içlerine öbek şeklinde yuvalar kurarlar.

Yuvalar kuru otlar, tüyler ve yapraklarla inşa edilir. Dişi genellikle 4–6 yumurta bırakır. Kuluçka süresi 12–14 gün olup, yavrular her iki ebeveyn tarafından beslenir. Yavrular 14–16 gün içinde yuvadan ayrılır.

Göç Davranışı ve Popülasyon Dinamikleri

Söğüt serçesi Türkiye’de yaz göçmeni bir türdür. İlkbahar aylarında üremek üzere Türkiye’ye gelir, sonbahar ortasında ise Afrika'nın kuzey bölgelerine geri döner. Göç sırasında sürü hâlinde topluca hareket ederler. Bu dönemde sulak alanlar, baraj çevreleri ve tarımsal alanlar üzerinde konaklama yaparlar.

Popülasyon düzeyi genel olarak istikrarlıdır. Ancak yaşam alanlarındaki değişimler, yoğun tarımsal ilaç kullanımı, kuraklık gibi çevresel etkenler bazı yerel popülasyonları tehdit edebilmektedir.

Koruma Durumu

IUCN Kırmızı Liste’de “Asgari Endişe” (Least Concern) kategorisinde yer almasına rağmen, habitat kaybı ve tarım ilacı kullanımı gibi etkenler, bölgesel ölçekte türü olumsuz etkileyebilmektedir.