Türkçülüğün Esasları, Ziya Gökalp tarafından kaleme alınmış; Türk milletinin kültürel, toplumsal ve siyasal kimliğini çağdaşlaşma hedefiyle yeniden tanımlayan kuramsal ve uygulamalı bir milliyetçilik manifestosudur. İlk kez 1923 yılında yayımlanan bu eser, Türkiye Cumhuriyeti’nin ideolojik inşasında önemli rol oynamış, özellikle Atatürk dönemi reformlarının bazı düşünsel zeminlerinin oluşmasına katkıda bulunmuştur.
Ziya Gökalp’in Türkçülüğün Esasları adlı eseri, Türk milliyetçiliğini sistemli bir düşünce yapısı içerisinde ele alan ve bu düşüncenin hem kuramsal temellerini hem de pratik uygulama alanlarını ortaya koyan kapsamlı bir çalışmadır. Kitap, Osmanlı Devleti’nin son döneminde şekillenmekte olan ulusçuluk anlayışı çerçevesinde, Türk kimliğini kültürel, dilsel, ahlaki ve toplumsal yönleriyle tanımlar. Gökalp, bu bağlamda “millet”, “kültür”, “uygarlık” gibi kavramlar etrafında Türkçülüğün felsefi zeminini inşa eder.
Eser iki ana bölümden oluşur: Birinci bölümde Türkçülüğün tarihsel gelişimi, tanımı, kapsamı ve toplumsal nitelikleri üzerinde durulur. Bu bölümde, Türkçülüğün Turancılıkla ilişkisi, halkçılık ilkesiyle bağları, kültür-uygarlık ayrımı ve Batılılaşma sürecindeki rolü gibi konular işlenir. İkinci bölümde ise Türkçülüğün dil, estetik, ahlak, hukuk, din, ekonomi, siyaset ve felsefe alanlarındaki uygulama esasları ayrıntılı olarak sunulur.
Kitap, Türkçülüğün yalnızca bir etnik ya da siyasi duruş olmadığını; dil, sanat, ahlak, hukuk ve düşünce sistemleriyle bütünleşik bir toplumsal yapı önerdiğini ifade eden bir yapı içerisindedir. Her başlık altında, Türk milletinin tarihsel birikimiyle çağdaş uygarlık değerleri arasında bağ kurma çabası göze çarpar. Bu yönüyle eser, dönemin toplumsal dönüşümünü açıklayıcı bir model sunar.
Gökalp'e göre Türkçülük 8 esas üzerinedir:
- Dilde Türkçülük
- Estetikte Türkçülük
- Ahlakta Türkçülük
- Hukukta Türkçülük
- Dinde Türkçülük
- Ekonomide Türkçülük
- Siyasette Türkçülük
- Felsefede Türkçülük
