Uluslararası terörizm, bir devletin sınırlarını aşan, başka devletleri, halkları veya uluslararası aktörleri hedef alan ve siyasal amaç güden organize şiddet eylemlerini ifade eder. Bu terim, genellikle devlet dışı aktörlerin uyguladığı, ancak zaman zaman devlet destekli biçimlerde de görülebilen bir şiddet türünü kapsar. Terörizm kavramı, etimolojik olarak Latince terrere (korkutmak, dehşete düşürmek) fiilinden türemiştir ve tarihsel olarak bireyleri veya toplumları yıldırmak amacıyla uygulanan sistematik şiddet anlamını taşımaktadır.

Bu çerçevede uluslararası terörizm, yalnızca terörist grupların sınır ötesi saldırılarıyla değil, aynı zamanda bu grupların ideolojik, mali ve lojistik destek ağlarının farklı ülkelerde faaliyet göstermesiyle de karakterize olur. Bu tür terörizm, klasik savaş ve iç isyan gibi şiddet biçimlerinden, hedef kitlenin sivil halk olması ve siyasal mesaj iletme amacı taşıması bakımından ayrılır.

^{Uluslararası Terörizmi Anlatan Bir Görsel (Yapay Zeka İle Oluşturulmuştur)}

Tarihsel Arka Plan ve Dönüşüm

Terörizm olgusu, tarihsel olarak çok eski dönemlere uzansa da, uluslararası terörizm özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren belirgin bir boyut kazanmıştır. Soğuk Savaş sürecinde, ideolojik kamplaşmalar çerçevesinde bazı devletlerin terör örgütlerini dolaylı biçimlerde desteklediği görülmüştür. Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle birlikte bu destek sistemlerinin kontrol dışına çıkması, terör örgütlerinin daha bağımsız ve küresel ölçekte hareket edebilir hale gelmesine neden olmuştur.

1990’lı yıllardan itibaren terör eylemlerinin niteliği ve hedefleri değişmiş, daha fazla insanın bulunduğu sivil alanlara yönelik kitlesel saldırılar öne çıkmıştır. Terörist saldırı sayılarında düşüş olmasına rağmen bu saldırıların yıkıcılığı ve can kaybı oranları dramatik biçimde artmıştır.

Uluslararası Terörizmin Modern Yüzü

Günümüzde uluslararası terörizmin yapısı, dijitalleşme ve küreselleşmenin etkisiyle daha karmaşık bir hal almıştır. Özellikle sosyal medya ve gelişmiş iletişim teknolojileri, terör örgütlerinin propaganda, örgütlenme, eleman temini ve eylem planlamasında etkin bir şekilde kullanılmaktadır.

DAEŞ ve YPG gibi terör örgütler Suriye bağlamında bu araçları aktif olarak kullanarak uluslararası alanda görünürlük kazanmış ve sınır ötesi etki alanlarını genişletmiştir. Bu dijitalleşme süreci, sadece terör örgütlerinin değil, aynı zamanda devletlerin ve güvenlik kurumlarının da yöntemlerini dönüştürmüştür. Terörle mücadelede teknolojik araçların kullanımının artması, aynı zamanda bireysel hak ve özgürlüklerin korunması yönünden çeşitli tartışmaları da beraberinde getirmiştir.

Uluslararası Hukuk ve Birleşmiş Milletler'in Rolü

Uluslararası terörizmle mücadelede Birleşmiş Milletler (BM), iki temel alanda faaliyet göstermektedir: ilki, terörizmi tanımlayacak uluslararası normatif çerçevenin oluşturulması, ikincisi ise terörle mücadelede devletler arası uyumun sağlanmasıdır.

Ancak, BM nezdinde hâlâ terörizme ilişkin evrensel bir tanım üzerinde fikir birliği sağlanamamıştır. Bu durum, terörle mücadelede ortak bir hukuk zemininin oluşmasını zorlaştırmaktadır. BM Güvenlik Konseyi’nin 1267 sayılı kararı gibi yaptırım mekanizmalarıyla belirli gruplar terörist ilan edilmekte, ancak bu süreçlerde siyasi etkiler ve farklı devletlerin çıkar çatışmaları da belirleyici olmaktadır. BM, terörizme karşı mücadelenin insan haklarına saygı çerçevesinde yürütülmesi gerektiğini vurgulamakta ve özellikle yargısız infazlar, keyfi tutuklamalar ve işkence gibi uygulamalara karşı durmaktadır.

Çatışan Yaklaşımlar ve Tanımsal Sorunlar

Terörizme ilişkin tanımlarda ve değerlendirmelerde uluslararası düzeyde fikir birliği bulunmamaktadır. Bazı yaklaşımlar, terörü yalnızca devlet dışı aktörlerin uyguladığı bir şiddet biçimi olarak görürken, diğer yaklaşımlar devlet destekli terörizmi de bu kapsama dahil eder. Bu ikilik, terörizmin tanımını daha da karmaşık hale getirmektedir. “Terör” ile “bağımsızlık mücadelesi” arasındaki ayrım ise, özellikle sömürgecilik sonrası oluşan siyasal hareketler açısından uluslararası hukukun en tartışmalı alanlarından biri olarak öne çıkmaktadır.