KÜRE LogoKÜRE Logo
sb-image
Yunus Nadi Abalıoğlu
Yunus Nadi Abalıoğlu (1879-1945) Türk gazeteci, siyasetçi ve Cumhuriyet gazetesinin kurucusu.
fav gif
Kaydet
kure star outline
Ai badge logo

Bu madde yapay zeka desteği ile üretilmiştir.

Doğum Tarihi:
1879
Doğum Yeri
Muğla
Ölüm tarihi
28 Haziran 1945
Ölüm Yeri
Cenevre
Meslek
GazeteciYazarMilletvekili
Eğitim
Fethiye İlkokulu Galatasaray Sultanisi İstanbul Hukuk Fakültesi
Eş (ler)
Nazime Hanım
Çocuk (lar)
Nadir NadiDoğan NadiNilüfer NunLeyla Uşaklıgil

1879 yılında Muğla'nın Fethiye ilçesinin Seydiler Köyü'nde (o zamanki adıyla Mekri'de) doğmuştur. Babası Fethiye eşrafından Abalızade Halil Efendi'dir. İlköğrenimini Fethiye'de tamamladıktan sonra Rodos'taki Süleymaniye Medresesi'nde eğitim almıştır. Ardından İstanbul'a geçerek Galatasaray Sultanisi'ne ve İstanbul Hukuk Mektebi'ne devam etmiştir.

Gazetecilik ve Siyasi Hayatının Başlangıcı

Genç yaşlardan itibaren gazetecilikle ilgilenmeye başlamış, öğrencilik yıllarında 1900 yılında Malumat gazetesinde yazı yazmaya başlamıştır. Sultan II. Abdülhamid'e karşı faaliyetlerde bulunmuş ve 1901 yılında gizli bir derneğe girmekle suçlanarak üç yıl hapse ve Midilli'ye sürgün edilmiştir. Sürgünde olduğu dönemde Nazime Hanım ile evlenmiş ve bu evlilikten dört çocuğu olmuştur. 1908'de İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne katılarak Meşrutiyet'in ilanıyla İstanbul'a dönmüş ve gazetecilik kariyerine hız kesmeden devam etmiştir. İstanbul'a döndükten sonra İkdam ve Tasvir-i Efkar gazetelerinde yazarlık yapmış, ayrıca Selanik'te İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin yayın organı olan Rumeli Gazetesi'nde başyazar olarak görev almıştır. 1911'de Aydın milletvekili olarak görev yapmıştır. Nisan-Ağustos 1912 tarihlerinde Osmanlı Mebusan Meclisi'nde Aydın Mebusluğu yapmıştır.

Milli Mücadele Dönemindeki Rolü

Balkan Savaşları sırasında Edirne’nin kurtarılması için başlattığı kampanya büyük ilgi görmüştür. Bu dönemde çoğunluğu gazetecilerden oluşan Neşr-i Vesaik Cemiyeti’ne üye olmuştur. I. Dünya Savaşı esnasında Mustafa Kemal Paşa Sofya’da Ataşemiliter görevindeyken onunla iletişim kurmuştur. 1918 yılında İstanbul’da Yeni Gün gazetesini kurarak Anadolu’daki Milli Mücadele’yi desteklemiştir. Gazetesi, gazete birkaç kez kapatılmış, ancak yayın hayatına devam etmiş ve kısa bir süre “Eski Gün” adıyla tekrar yayımlanmıştır. 1920 yılında gazeteyi Anadolu’ya taşımış ve matbaa makinelerini Ankara’ya götürerek Milli Mücadele’ye katkı sağlamıştır.


23 Nisan 1920’de açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde İzmir milletvekili olarak yer almış, tasarı, iktisat, irşat, anayasa ve dışişleri komisyonlarında görev yapmıştır. 9 Ağustos 1920’den itibaren Ankara’da çıkarmaya başladığı “Anadolu’da Yeni Gün” gazetesini çıkarmıştır. Halide Edip ile birlikte 6 Nisan 1920’de Anadolu Ajansı’nı kurmuştur. Ayrıca, Ankara Hükümeti ile Sovyet Hükümeti arasındaki yakınlaşmanın ardından 18 Ekim 1920’de kurulan Türkiye Komünist Fırkası’nın kurucuları arasında yer almıştır. I. İnönü Savaşı’nda elde edilen zaferin ardından Londra Konferansı’nda Milli Mücadele Hükümeti’ni temsil eden delegelerden biri olmuştur

Cumhuriyet Dönemi ve Mirası

Cumhuriyet'in ilanının ardından İstanbul'a dönen Yunus Nadi, 29 Ekim 1923 günü Anayasa Komisyonu başkanı sıfatıyla Cumhuriyetin ilanını bildiren Anayasa değişikliğini Meclis kürsüsünden okuyan kişi olmuştur. 7 Mayıs 1924'te İstanbul'da Nebizade Hamdi ve Zekeriya Sertel ile birlikte Cumhuriyet gazetesini kurmuştur. Nadi, 1945 yılına kadar gazetenin başyazarlık görevini sürdürmüştür. Gazetecilik kariyerinin yanı sıra, 6 dönem boyunca Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde milletvekili olarak da görev yapmıştır. II. Dönemden itibaren III, IV ve V. Dönemlerde 1943 yılına kadar Muğla Milletvekili olarak Mecliste yer almıştır. Soyadı Kanunu'nun çıkmasından sonra Abalıoğlu soyadını almasına rağmen genellikle, öztürkçede "sözeri" anlamına gelen "Nadi"yi kullanmayı tercih etmiştir. 1945 yılında tedavi amacıyla gittiği Cenevre'de hayatını kaybetmiştir. Ölümünden sonra, Türkiye'de sanat alanında verilen ilk ödül olan Yunus Nadi Armağanı, adını yaşatmaya devam etmektedir. Eserleri arasında İhtilal ve İnkılâb-ı Osmanî, Ankara'nın İlk Günleri, Birinci Büyük Millet Meclisi, Kurtuluş Savaşı Anıları gibi kitaplar bulunmaktadır. Bu eserler, tanıklık ettiği dönemlere dair olayların anlatıldığı önemli kaynaklardır.

Kaynakça

Altunbay, Müzeyyen. “Yunus Nadi Abalıoğlu (1879–1945).” Atatürk Ansiklopedisi. Erişim 4 Temmuz 2025. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/detay/110/Yunus-Nadi-Abal%C4%B1o%C4%9Flu-(1879–1945)


Bolat, Bengü. “Abalıoğlu, Yunus Nadi.” Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS). Erişim 4 Temmuz 2025. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abalioglu-yunus-nadi


Üsküdar Üniversitesi. “Yunus Nadi Abalıoğlu.” Üsküdar Üniversitesi Resmî Web Sitesi. Erişim 4 Temmuz 2025. https://uskudar.edu.tr/tr/bilim-insani/yunus-nadi-abalioglu


Menteşe Belediyesi. “Yunus Nadi Abalıoğlu Fotoğrafı.” Erişim 4 Temmuz 2025. https://mentese.bel.tr/wp-content/uploads/2024/10/yunusnadi031024.jpg

Sen de Değerlendir!

0 Değerlendirme

Yazar Bilgileri

Avatar
Ana YazarYahya Beyan Keskin3 Temmuz 2025 22:17
KÜRE'ye Sor