Aksaray un kurabiyesi, aynı zamanda Aksaray asker kurabiyesi olarak da bilinen, Aksaray ilinin Merkez ilçesine özgü geleneksel bir fırın ürünüdür. Ürün, 14 Haziran 2022 tarihinde mahreç işaretiyle tescillenmiştir. Ürün, geçmişi eskiye dayanan ve coğrafi sınırın mutfak kültüründe yer etmiş bir kurabiye çeşididir. Adındaki “asker kurabiyesi” ifadesi, ürünün tarihsel olarak asker uğurlamalarında hediye olarak götürülmesi geleneğinden kaynaklanır.

Ürün Nitelikleri

Kurabiye; tereyağı, beyaz şeker ve buğday unundan oluşan sade bir hamurla hazırlanır. Şekil verme sürecinde hamur, uzun ince şeritler haline getirilip 5 cm uzunluğunda kesilir ve “S” biçimi verilir. Fırında pişirildiğinde açık sarı renkte ve hafif kızarık bir görünüm kazanır. Ağızda dağılan yapısı, ürünün karakteristik özelliğidir.

Hazırlanışı

40 adet kurabiye için kullanılan bileşenler:

• 250 g tereyağı
• 200 g beyaz şeker
• 350 g buğday unu

Tereyağı eritilip soğutulduktan sonra üzerine havanda dövülerek toz haline getirilen şeker eklenir. Un yavaş yavaş ilave edilerek hamur, ele yapışmayacak kıvama gelinceye kadar yaklaşık 7–8 dakika yoğurulur. Ceviz büyüklüğünde parçalar alınarak 2 cm genişliğinde ve 20 cm uzunluğunda silindir şekline getirilir. Bu silindirler 5 cm uzunluğunda kesilir, “S” şekli verilir ve tepsiye dizilir. Önceden ısıtılmış 160°C fırında, üzeri hafif pembeleşinceye kadar yaklaşık 15–17 dakika pişirilir. Pişirme süresince fırın kapağı açılmamalıdır; aksi takdirde kurabiyeler sertleşir ve dağılır. Soğuduktan sonra servis edilir.

Coğrafi Bağ ve Üretim Koşulları

Ürünün tüm üretim aşamaları Aksaray ili Merkez ilçesi sınırları içinde gerçekleştirilmelidir. Bu zorunluluk, ürünün coğrafi sınırla olan ün bağı ve özgün üretim şekli nedeniyle getirilmiştir.

Denetim Süreci

Denetimler, Aksaray Belediyesi koordinatörlüğünde; Aksaray İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Aksaray İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nden uzman üyelerin yer aldığı en az üç kişilik bir merci tarafından yürütülür. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak yapılır; ayrıca ihtiyaç duyulduğunda ve şikâyet halinde gerçekleştirilebilir. Denetim kriterleri arasında bileşenlerin uygunluğu, üretim metoduna sadakat ve mahreç işareti ambleminin doğru kullanımı yer alır.

Kullanım Biçimi

Ürün ambalajında “Aksaray Un Kurabiyesi / Aksaray Asker Kurabiyesi” ibaresi ve mahreç işareti amblemi yer almalıdır. Ambalaj üzerinde kullanılamadığı durumlarda bu ibare ve amblem, işletmede kolayca görülebilecek bir konumda bulundurulmalıdır.