Bali sığırcığı ya da Bali myna (Leucopsar rothschildi), ötücü kuşlar (Passeriformes) takımına ait, sığırcıkgiller (Sturnidae) familyasından nesli kritik tehlike altında olan bir kuş türüdür. Yaklaşık 25 cm (10 inç) uzunluğunda ve 3 ons (yaklaşık 85 gram) ağırlığında olan bu tür, kar beyazı tüyleri, siyah kanat ve kuyruk uçları, göz çevresindeki belirgin mavi deri lekeleriyle dikkat çeker. Gaga mavimsi gri olup ucu donuk sarımsıdır. Erkek bireylerde başın arkasına doğru uzanan zarif ve dantelli bir baş tepesi bulunur.

^{Bali Sığırcığı (Pexels)}

Coğrafi Dağılım ve Habitat

Bu tür yalnızca Endonezya’nın Bali Adası'na özgüdür (endemiktir) ve doğal yaşam alanı, özellikle adanın kuzeybatı bölümünde yer alan Bali Barat Milli Parkı ve çevresiyle sınırlıdır. Geçmişte adanın kuzeybatı üçte birine yayılmış olan tür, günümüzde hem yasa dışı avcılık hem de habitat kaybı nedeniyle oldukça dar bir alanda varlığını sürdürmektedir. Üreme mevsiminde genellikle alçak rakımlı (175 m altı) muson ormanlarında ve palmiye savanlarında görülürken, üreme dışında daha açık alanlara ve orman kenarlarına dağılır.

Davranış ve Üreme

Bali sığırcıkları sosyal, monogam kuşlardır ve çiftler halinde yaşarlar. Erkek ve dişiler birlikte yuva yapar, kuluçkaya yatar ve yavrularını besler. Ağaç oyuklarına yaprak, ot ve tüylerle yuva yapan çiftler, genellikle her sezonda iki ila üç yumurta bırakır. Yumurtalar mavimsi yeşildir ve civcivler 12–28 gün içinde yumurtadan çıkar. Yavrular yuvadan ayrıldıktan sonra birkaç hafta daha ebeveynleri tarafından beslenmeye devam eder ve birkaç ay içinde erişkin tüy yapısına kavuşurlar. Üreme mevsimi genellikle Ocak–Nisan arasındaki yağmurlu döneme denk gelir; bu, böceklerin en bol olduğu zamandır.

Beslenme

Omnivor olan Bali sığırcığı; karınca, termit, yusufçuk, çekirge ve tırtıl gibi böceklerin yanı sıra incir, papaya, nektar ve çeşitli meyveleri tüketir. Ayrıca küçük sürüngenler ve solucanlarla da beslenebilir.

Ses ve İletişim

Bu tür, çeşitli tıslamalar, tiz çığlıklar, ıslıklı sesler ve titreşimli notalardan oluşan zengin bir vokal repertuara sahiptir. Kur sırasında ya da bölge savunmasında sergilediği davranışlar arasında baş tüylerini kabartma, göğsü şişirme, kuyruğu yay şeklinde açma ve vücudu ritmik sallama yer alır.

Korunma Durumu ve Tehditler

Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından “Kritik Tehlike Altında” (CR) olarak sınıflandırılan Bali sığırcığı, özellikle kafes kuşu ticaretine olan yüksek talep nedeniyle ciddi bir tehdit altındadır. 1990’lı yıllarda vahşi popülasyon 15 bireye kadar düşmüştür. 2001 yılında bu sayı sadece altı birey olarak kaydedilmiştir. Yüksek karaborsa fiyatları (örneğin 1999’da birey başı 2.000 ABD doları), kaçak avcılığı teşvik etmiş ve hatta 1999 yılında silahlı bir çete, doğaya bırakılmayı bekleyen 39 bireyi çalmıştır. Habitat kaybı, genetik erozyon, yırtıcı hayvanlar ve hastalıklar da tür için diğer önemli tehditlerdir.

Koruma Çabaları ve Yeniden Tanıtma

Bali sığırcığı, 1970’ten bu yana Endonezya yasalarıyla korunmakta ve CITES Ek I listesinde yer almaktadır. 1983’te başlatılan Bali Sığırcık Projesi kapsamında esaret altındaki bireylerin doğaya salınması, halkın eğitimi ve yerel katılım temelli çalışmalar yürütülmüştür. 2006 yılında Nusa Penida Adası’nda yerel halkla yapılan bir düzenlemeyle kuşların korunması zorunlu hale getirilmiştir. 2009’a kadar bu adaya 65 birey salınmış, doğada 62 civciv doğmuştur. 2019’da, Bali Barat Milli Parkı’nda yapılan bir araştırmada serbest bırakılanlarla birlikte 191 birey sayılmıştır. Ancak IUCN, yeniden tanıtılan kuşların "olgun birey" sayılması için doğada başarılı bir şekilde üremeleri gerektiğini vurgulamaktadır.

Uluslararası iş birlikleriyle San Diego Hayvanat Bahçesi gibi kuruluşlar, genetik çeşitliliği izleyen Tür Koruma Planları (SSP) yürütmektedir. Bu çerçevede, üreme eşleşmeleri planlanarak soy çeşitliliği korunmaya çalışılmaktadır. Öte yandan, kaçak avcılığı azaltmak için doğadan alınan bireylerin ticaretine karşı sıkı denetimler ve eğitim kampanyaları yapılmaktadır.