Bartın gözlemesi, Türkiye'nin Batı Karadeniz bölgesinde yer alan Bartın iline özgü, mahreç işaretiyle tescillenmiş geleneksel bir hamur işidir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 10 Mart 2022 tarihinde coğrafi işaret olarak tescillenmiş ve bu tarihten itibaren Bartın Belediyesi tarafından korunmaktadır.

Coğrafi Bağ ve Üretim Koşulları

Bartın gözlemesi, Bartın ilinin mutfak kültüründe köklü bir yere sahiptir. Üretim metodu, yalnızca bu coğrafi sınırda uygulanan özgün tekniklere dayanır. Bu nedenle ürün ile coğrafi sınır arasında ün bağı oluşmuştur. Tescil kapsamında, üretimin tüm aşamaları yalnızca Bartın ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir.

Ürün Nitelikleri

Bartın gözlemesi, odun ateşinde taş sac üzerinde pişirilen, sade olarak servis edilen bir gözleme türüdür. Yaklaşık 40–45 cm çapında açılan hamur, dörde katlanarak pişirilir. Katlanmadan önceki kalınlığı 0,5–1 cm arasında değişir. Servis sırasında tercihe göre rulo halinde kesilir ya da elle parçalara ayrılır.

Bu ürünün ayırt edici özelliği, pişirme sonrası uygulanan özel bir karışımdan kaynaklanır. Fesleğen, süt, tuz, karabiber ve sıvı yağın birlikte kaynatılmasıyla elde edilen bu karışım, gözlemelerin üzerine dökülerek ıslatma işlemi gerçekleştirilir. Bu yöntem, Bartın gözlemesini diğer gözleme türlerinden ayıran temel unsurdur.

Yapılışı

Bartın gözlemesi; 500 gram buğday unu, 400 mililitre su, 100 mililitre ayçiçek yağı, 400 mililitre süt, bir bağ fesleğen, 5 gram tuz ve 5 gram karabiber kullanılarak hazırlanır. Un, su ve tuz karıştırılarak yoğrulur ve üç bezeye ayrılır. Dinlendirilen hamur ince yufkalar halinde açılır, üzerine sıvı yağ sürülerek rulo yapılır ve tekrar dinlendirilir. Ardından rulo yufkalar açılarak taş sac üzerinde, odun ateşinde arkalı önlü pişirilir. Bu sırada süt, tuz, karabiber, sıvı yağ ve fesleğen birlikte kaynatılarak özel bir karışım hazırlanır. Pişen gözlemeler bu karışımla ıslatılır, şeritler halinde kesilerek rulo yapılır ya da elle parçalara ayrılarak servis edilir.

Denetim Süreci

Bartın gözlemesinin üretimi, Bartın Belediyesi koordinasyonunda oluşturulan üç kişilik denetim mercii tarafından kontrol edilir. Bu mercii; Bartın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Bartın Belediyesi’nden uzman temsilcilerden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak yapılır; ayrıca ihtiyaç duyulduğunda veya şikâyet halinde her zaman gerçekleştirilebilir.

Denetimlerde; ürün bileşenlerinin uygunluğu, üretim metoduna sadakat ve Bartın gözlemesi ibaresi ile mahreç işareti ambleminin doğru kullanımı kontrol edilir. Denetim mercii, kamu veya özel kuruluşlardan hizmet alabilir. Tescil ettiren kurum, hukuki süreçlerin yürütülmesinden sorumludur.