Bayağı ispinoz, ispinozgiller ailesine ait, Kuzey Yarımküre’de sıkça görülen küçük bir kuş türüdür. Renkli tüyleri ve güzel ötüşü ile tanınır. Erkek bayağı ispinozlar parlak tüylere sahipken, dişiler daha sade ve mat renklidir. Bu kuşlar, doğadaki dengeyi sağlamak için bitki tohumlarını yiyerek önemli bir görev üstlenirler.
Erkek bayağı ispinoz (Fotoğraf: Flamen Comark, pixabay.com)
Özellikleri
Bayağı ispinozun boyu 14-16 cm, ağırlığı ise 18-30 gram arasındadır. Erkek kuşların başı ve sırtı gri-mavi, göğsü ise kahverengi tonlarındadır. Dişilerin tüyleri daha sade ve boz renklidir. Kanatlarındaki siyah ve beyaz çizgiler sayesinde kolayca tanınabilirler. Gagaları kışın gri olur, ilkbaharda ise mavimsi gri renge dönüşür.
Dişi bayağı ispinoz (Fotoğraf: Juergen Richterich, pixabay.com)
Nerelerde Yaşar?
Bu kuşlar Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya’nın büyük bir bölümünde yaşar. Türkiye’nin hemen her bölgesinde görülebilirler. Ormanlar, parklar, bahçeler ve çalılıklar, bayağı ispinozların en sevdiği yerlerdir. Kış geldiğinde daha sıcak bölgelere göç ederler.
Ötüşü
Bayağı ispinoz, melodik ve kısa bir sesle öter. Erkek kuşlar, üreme döneminde dişileri etkileyebilmek ve kendi bölgelerini savunabilmek için sık sık öterler.
Bayağı ispinozun sesi (Ses: Sander Pieterse, xeno-canto.org)
Yuva Yapma ve Üreme
Bahar aylarında üreme dönemine giren bayağı ispinozlar, yuvalarını çalı ya da ağaç dallarına yaparlar. Yuvayı yapmak dişinin işidir. Yuva genelde ince kökler ve tüylerle kaplanır. Dişi, 4-5 yumurta bırakır ve bu yumurtaların üzerine 10-16 gün boyunca yatar. Yavrular yumurtadan çıktıktan sonra 11-18 gün içinde uçmaya başlarlar ve bir süre daha anne-babaları tarafından beslenirler.
Bayağı ispinozun yuvası ve yumurtaları ( Fotoğraf: Vishnevskiy Vasily, shutterstock.com)
Ne Yerler?
Bayağı ispinoz hem böcek hem de bitki tohumları ile beslenir. Yaz aylarında tırtıllar ve yaprak bitleri gibi böcekler, yavruların büyümesi için çok önemlidir. Kış aylarında ise otların ve çalıların tohumlarını yemeyi tercih ederler. Bahçelere koyulan yemliklere gelerek ayçiçeği tohumu gibi yiyecekleri de tüketirler.
Tohum yiyen erkek bayağı ispinoz (Video: Dany Dory, pixabay.com)
Koruma Durumu
Bayağı ispinoz, çok geniş bir bölgede yaşadığı için şu anda tehlike altında değildir. Ancak ormanların yok olması ve iklim değişikliği bu tür için uzun vadede bir risk oluşturabilir.
