“Boğaz Tufanı 2025/A” (Strait Thunder-2025A), Çin Halk Cumhuriyeti tarafından 1 Nisan 2025 tarihinde Tayvan çevresinde başlatılan çok yönlü askeri tatbikatların kod adıdır. Tatbikatlar, Çin’in Tayvan üzerindeki egemenlik iddiaları doğrultusunda kara, deniz, hava ve roket kuvvetlerinin eşgüdümünde gerçekleştirilmiştir.

_{Tayvan çevresinde Çin askeri tatbikatı, 1 Nisan 2025 - Anadolu Ajansı}

Tatbikatın Niteliği ve Operasyonel İçeriği

Tatbikat, Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun (ÇHKO) Doğu Cephesi Komutanlığı tarafından yönetilmiştir. Tayvan Boğazı’nın kuzey, güney ve doğu kesimlerinde eş zamanlı olarak düzenlenen faaliyetlerde deniz-hava muharebe hazırlığı, kara ve deniz hedeflerine yönelik saldırılar, kilit bölgelerin kuşatılması ve deniz yollarının kontrol altına alınmasına ilişkin senaryolar uygulanmıştır​.

Tatbikatın ikinci gününde, Çin ordusu Doğu Çin Denizi’nde uzun menzilli, canlı mühimmat kullanılan atışlar gerçekleştirmiştir. Bu atışlarda simülasyon kapsamında liman ve enerji tesisleri hedef alınmıştır. Çin’in Şandong uçak gemisi grubu da Tayvan’ın doğu kesiminde faaliyet göstermiş; deniz ve hava unsurlarının koordinasyonuna dayalı “çok boyutlu blokaj” uygulamaları gerçekleştirilmiştir​.

Tatbikatlarda kullanılan başlıca taktikler arasında hava engelleme, hassas vuruş, elektronik harp desteği ve birleşik harekat komuta yönetimi yer almıştır. Çin’in savunma kaynakları, tatbikatın “birliklerin birleşik harekat yürütme kabiliyetini, harekat kontrolünü ve yönlü müdahale yetisini test etmeye yönelik” olduğunu bildirmiştir​.

Tayvan’ın Askeri ve Kurumsal Tepkileri

Tayvan Savunma Bakanlığı, tatbikat süresince 76 Çin savaş uçağı ve 19 savaş gemisinin Tayvan çevresinde faaliyet gösterdiğini açıklamıştır. Uçaklardan 37’sinin Tayvan Boğazı’ndaki tarafsız orta hattı geçtiği, Şandong uçak gemisinin ise Tayvan’ın hava savunma tanımlama bölgesine girdiği bildirilmiştir​.

Tayvan, bu gelişmeler üzerine hava savunma sistemlerini devreye almış, donanma unsurlarını konuşlandırmış ve kara konuşlu füze sistemlerini aktive etmiştir. Tayvan Savunma Bakanlığı, Çin’in tatbikatlarına karşı savunma düzeyinin artırıldığını ve Ada çevresinde sürekli izleme yapıldığını açıklamıştır.

Propaganda Materyalleri ve Siyasal Bildiriler

Tatbikat sürecinde Çin'in resmi kurumları tarafından yayımlanan görsel ve dijital içeriklerle, Tayvan yönetimine yönelik çeşitli mesajlar iletilmiştir. Bu materyallerde Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te'yi hedef alan temsillere ve tatbikat senaryolarıyla uyumlu görsel anlatımlara yer verilmiştir. Videolar ve afişlerde Ada'nın çevresinin kuşatılması, askeri hedeflerin vurulması ve altyapının etkisizleştirilmesine dair simülasyonlar sunulmuştur.

Uluslararası Tepkiler

Tatbikatlar Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği başta olmak üzere çeşitli uluslararası aktörlerce eleştirilmiştir. ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Çin’in Tayvan çevresindeki askeri faaliyetleri “tek taraflı statü değişikliği girişimi” olarak nitelendirilmiş; Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarın korunmasına yönelik destek beyan edilmiştir​.

Avrupa Birliği de benzer biçimde, Tayvan Boğazı’nda mevcut statükonun korunmasından yana olduğunu açıklamış ve güç veya baskı yoluyla statü değişikliğine karşı olduğunu belirtmiştir​.

Arka Plan ve Önceki Tatbikatlar

“Boğaz Tufanı 2025/A” tatbikatı, Çin’in Tayvan çevresinde son yıllarda düzenlediği geniş çaplı askeri faaliyetlerin devamı niteliğindedir. 2022 yılında ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyareti sonrası, 2023’te dönemin Tayvan lideri Tsai Ing-wen’in ABD ile temaslarının ardından ve 2024’te yeni Devlet Başkanı Lai Ching-te’nin göreve başlamasıyla birlikte benzer ölçekli “Müşterek Kılıç” (Joint Sword) tatbikatları gerçekleştirilmiştir​.

Çin yönetimi Tayvan’ı kendi toprağı olarak tanımlamakta ve bu doğrultuda gerektiğinde güç kullanımını dışlamamaktadır. Tayvan ise fiili bağımsızlık statüsünü sürdürmekte ve kendi geleceğine yalnızca Ada halkının karar verebileceğini ifade etmektedir. Bu durum, Tayvan Boğazı’nda askeri gerilimlerin düzenli olarak gündeme gelmesine neden olmaktadır.