Bünyan Ulu Camii, Kayseri’nin Bünyan ilçesinde yer alan, Selçuklu dönemi taş işçiliğini yansıtan tarihî bir ibadet yapısıdır ve hem cami olarak kullanım hem de dinsel ritüellerin gerçekleştirildiği bir mekân olarak işlev görmektedir.
Bünyan Ulu Cami'nin İç Mimarisini Gösteren Görsel. (Kültür Portalı)
Konum ve Adlandırma
Bünyan Ulu Camii, Bünyan ilçesinin Cami-i Kebir Mahallesi’nde konumlanır. Tarih boyunca Cami-i Kebir, Ulu Camii ve çeşitli dönemlerde onarım yaptıran kişilere atfen Salih Bey Camii gibi farklı adlarla da anılmıştır.
İnşa Tarihi ve Kurucusu
Girişte yer alan mermer kitabe, caminin H. 734 / M. 1333 yılında inşa edildiğini gösterir. Kitabede, yaptıran kişi “Tac-ı Kızıl oğlu Emir Zahireddin Mahmud” olarak belirtilir. Aynı kitabede mimarın adı da Kaluyan şeklinde kayıtlıdır.
Kitabe Düzeni ve Yazılar
Girişteki kitabe iki satır halinde düzenlenmiştir; üst satırda Tövbe Sûresi 18. ayeti, alt satırda ise bir hadis metni yer almaktadır. Bu ayet ve hadisin birlikte yer alması, Anadolu’daki camiler arasında nadir görülen bir uygulamadır. Yazılar Selçuklu sülüsüyle taş üzerine işlenmiştir.
Mimari Özellikler
Yapı, kesme taş malzeme ile inşa edilmiş olup tek kubbeli bir plana sahiptir. Kuzey cephesindeki taçkapı Selçuklu mimarisinin süsleme geleneğini yansıtır; geometrik geçişler ve bitkisel motifler bezeme programında dikkat çeker. İç mekân sade olmakla birlikte mihrap ve minberde taş işçiliğinin özenli örnekleri görülür.
Onarımlar ve Değişiklikler
Cami, Osmanlı döneminden başlayarak farklı dönemlerde onarımlardan geçmiştir. Bu müdahaleler orijinal planın kısmen değişmesine yol açsa da taçkapı ve kitabe bölümleri büyük ölçüde korunmuştur. Cumhuriyet döneminde de ibadete elverişli durumunu sürdürmesi için bakım çalışmaları yapılmıştır.
Sanatsal ve Dini Önemi
Girişteki kitabelerde ayet ve hadisin bir arada bulunması, caminin yalnızca ibadet mekânı değil, aynı zamanda “mescidlerin imarı” kavramına vurgu yapan bir metin programı sunduğunu ortaya koyar. Bu özellik, yapıyı Selçuklu dönemi dinsel mimarisi içinde özgün bir konuma taşır.
Günümüzdeki Durum
Bünyan Ulu Camii bugün hâlâ aktif olarak ibadete açıktır. İlçenin kültürel ve tarihî dokusunu yansıtan bu yapı, hem yerel halk hem de ziyaretçiler için uğrak bir nokta olmaya devam etmektedir.
Bünyan Ulu Cami'ye Ait Görsel. (Kültür Portalı)
Sekiz asra yaklaşan geçmişiyle Bünyan Ulu Camii, Kayseri’nin Selçuklu mirasının örneklerinden biridir. Taçkapısındaki özgün kitabe düzeni, dönemin sanat anlayışını ve dinî mesajını bir araya getirirken yüzyıllar boyunca süren onarımlarıyla Anadolu cami mimarisinin sürekliliğini yansıtır. Bu nedenle yapı, hem tarihçiler hem de mimarlık araştırmacıları için bir inceleme alanı oluşturmaktadır.
