Buster Keaton (1895–1966), 20. yüzyılın ilk yarısında Amerika Birleşik Devletleri’nde etkinlik göstermiş sinema oyuncusu, yönetmen ve yapımcıdır. Sessiz sinema döneminde gerçekleştirdiği çalışmalarla tanınan Keaton, 1920-1928 yılları arasında 19 sessiz kısa film ve 10 uzun metraj sessiz film çekmiştir. Teknik yenilikleri, fiziksel komedi kullanımı ve görsel mizah unsurlarıyla sinema tarihinde önemli bir yere sahip olan sanatçı, özellikle sessiz film döneminin bilinen isimlerinden biridir.

Keaton’ın yedi filmi, ABD Kongre Kütüphanesi'nin National Film Registry listesine kültürel, tarihî ve estetik açıdan önemli yapımlar olarak dahil edilmiştir. Bu filmler arasında One Week (1920), Cops (1922), Sherlock Jr. (1924), The Navigator (1924), The General (1926), Steamboat Bill, Jr. (1928) ve The Cameraman (1928) yer almaktadır.

Sanatçının 1960 yılında Amerikan Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi tarafından Onur Akademi Ödülü’ne layık görüldüğü; 1955’te George Eastman Ödülü aldığı ve Hollywood Walk of Fame’de sinema ve televizyon dallarında iki yıldızının bulunduğu bilinmektedir. Ayrıca, çeşitli sinema kurumları ve yayın organları tarafından hazırlanan listelerde Keaton ve eserleri farklı kategorilerde üst sıralarda yer almıştır.

Yaşamı ve Kariyeri

Erken Dönem

Joseph Frank Keaton, sahne adıyla Buster Keaton, 4 Ekim 1895’te Kansas, ABD’de doğdu. Anne ve babası Joseph Hallie Keaton ile Myra Cutler Keaton, dönemin gezici tiyatro ve vodvil sanatçılarıydı. Keaton, henüz bebekken sahneyle tanıştı ve ailesiyle birlikte turnelere katılarak dokuz aylıkken sahneye çıktı.

Aile anlatımlarına göre Keaton, çok küçük yaşlardan itibaren gösteri dünyasında büyüdü. Dönemin tiyatro salonlarında çocuk işçi yasalarının uygulanmadığı yerlerde düzenli sahne aldı. Sahne arkasında yaşadığı bazı tehlikeli olaylar, dönem gazeteleri ve anı kitaplarında anlatılmıştır.

"Buster" takma adının Harry Houdini tarafından verildiği iddiası yaygın olmakla birlikte, bazı kaynaklar bu ismin George Pardey tarafından verildiğini belirtir. Ancak takma adın Keaton’ın çocukluğundan itibaren kullanıldığı kesindir.

Keaton, profesyonel sanat yaşamına 17 Ekim 1900'de Wilmington, Delaware’deki Dockstader’s Theatre’da başladı. Burada babasının monologunu taklit ederek sessiz ama etkili bir mizah unsuru oldu. Dönemin gazeteleri, Keaton’ın yaşına rağmen sahnedeki doğallığını ve yetenekli mimiklerini övgüyle dile getirmiştir.

Keaton, ailesiyle birlikte 17 yıl boyunca turnelere çıkarken şarkı söyleme, dans, ukulele ve piyano çalma, jonglörlük, sihirbazlık numaraları ve komedi skeçleri yazma gibi yetenekler geliştirdi. Bill “Bojangles” Robinson ve Harry Houdini gibi dönemin sanatçılarıyla tanıştı ve çeşitli sahne teknikleri öğrendi.

Bu erken dönem deneyimleri, Keaton’ın sinema kariyerinde kullanacağı fiziksel mizah, aksiyon kurguları ve teknik yeniliklerin temelini oluşturdu.

Sinema ile Tanışması

Buster Keaton’ın sinemaya adımı, 1917’de Roscoe “Fatty” Arbuckle ile karşılaşmasıyla gerçekleşti. İlk filmi The Butcher Boy’da prova yapmadan kamera karşısına geçti. Sinema tekniklerine olan merakı nedeniyle çekim yaptığı kamerayı eve götürüp parçalayarak çalışma prensibini öğrendi. Broadway’de haftalık 250 dolarlık gelirini bırakıp sinema dünyasında 40 dolara destek oyunculuğu kabul etti.

^{Buster Keaton, Roscoe Arbuckle - The Butcher Boy Sessiz Kısa Filmi - (}^Youtube⁾

Comique Shorts Dönemi

Comique Shorts, Buster Keaton’ın 1917-1923 yılları arasında kendi prodüksiyon şirketi Comique Film Corporation bünyesinde gerçekleştirdiği kısa filmleri tanımlar. Bu dönem, Keaton’ın sinemaya yaratıcı katkılarını sunduğu, deneysel bir evreyi temsil eder. Keaton, burada yalnızca oyuncu değil, aynı zamanda yönetmen, yapımcı ve senarist olarak da yer alarak kendi vizyonunu şekillendirmiştir.

Comique Shorts Dönemi Filmleri

The Butcher Boy
The Rough House
His Wedding Night
Oh, Doctor!
Coney Island
A Country Hero
Out West
The Bell Boy
Moonshine
Good Night, Nurse!
The Cook
Back Stage
The Hayseed
The Garage

Sessiz Kısa Film Dönemi

Silent Shorts (Sessiz Kısa Filmler), Buster Keaton’ın sinemadaki erken dönem üretimlerini kapsayan, genellikle sessiz sinema dönemine ait kısa film yapımlarını ifade eder. Bu dönemde Keaton, fiziksel komedi ve slapstick türündeki mizahi unsurları kullanarak sinema diline katkılarda bulunmuştur. Silent Shorts kategorisindeki filmler, görsel anlatımın öne çıktığı ve filmdeki komedinin çoğunlukla fiziksel hareketler ve zamanlamaya dayandığı yapımlardır.

Sessiz Kısa Film Dönemi Filmleri

One Week
Convict 13
The Scarecrow
Neighbors
The Haunted House
Hard Luck
The High Sign
The Goat
The Play House
The Blacksmith (Failed Preview)
The Boat
The Paleface
Cops
My Wife’s Relations
The Blacksmith
The Frozen North
The Electric House
Day Dreams
The Balloonatic
The Love Nest

Sessiz Film Dönemi

Keaton, One Week (1920), The Play House (1921) ve Cops (1922) gibi kısa komedi filmleriyle kendi üslubunu geliştirerek görsel mizahın temel prensiplerini belirlemiştir. Uzun metrajlı sinema kariyerine The Saphead (1920) ile adım atmış; ardından Three Ages (1923), Our Hospitality (1923) ve Sherlock Jr. (1924) gibi filmleriyle sinema tekniği ve özel efekt kullanımında yenilikçi çalışmalara imza atmıştır.

Keaton’ın The Navigator (1924) adlı filmi dönemin en büyük ticari başarısı olurken, The General (1926) filmi Amerikan İç Savaşı fonunda dramatik unsurlar içeren bir komedi yapısı sunmuş; ancak dönemin eleştirmenlerinden olumsuz tepkiler almıştır. Buna karşın, film zamanla sinema tarihinin başyapıtları arasında gösterilmiş ve Keaton’ın en büyük eseri olarak anılmıştır.

Sessiz Film Dönemi Filmleri

The Saphead
Three Ages
Our Hospitality
Sherlock Jr.
The Navigator
Seven Chances
Go West
Battling Butler
The General
College
Steamboat Bill, Jr.
The Cameraman
Spite Marriage

^{Buster Keaton, Steamboat Bill, Jr - (}^Youtube⁾

MGM Dönemi ve Meslekî Sorunlar

1928 yılında Metro-Goldwyn-Mayer (MGM) ile anlaşan Buster Keaton, stüdyo sisteminin kontrolü altında çalışmaya başlamış, bu dönemde yaratıcı yetkilerinin sınırlandırılması ve kişisel yaşamındaki sorunlar nedeniyle kariyerinde ve özel hayatında çeşitli güçlüklerle karşılaşmıştır ve 1933 yılında MGM’den ayrılarak iflas başvurusunda bulunmuştur.

Educational Shorts Dönemi

Educational Shorts, Buster Keaton’ın 1934-1937 yılları arasında başrolünde oynadığı ve Educational Pictures stüdyosu tarafından çekilen kısa metrajlı komedi film serisidir. Talkie dönemine ait bu yapımlar, Keaton’ın kariyerinin stüdyo sistemine bağlı olduğu yıllarda üretilmiş ve ortalama 10-20 dakika uzunluğunda olmuştur. Filmlerde slapstick komedi unsurları yoğunlukla kullanılmış, Keaton belirli bir yaratıcı kontrol sahibi olmadan oyunculuk yapmıştır.

Educational Shorts Dönemi Filmleri

The Gold Ghost
Allez-Oop!
Palooka From Paducah
One Run Elmer
Hayseed Romance
Tars And Stripes
The E-Flat Man
The Timid Young Man
Three On A Limb
Grand Slam Opera
Blue Blazes
The Chemist
Mixed Magic
Jail Bait
Ditto
Love Nest On Wheels

Colombia Shorts Dönemi

Columbia Shorts, Buster Keaton’ın 1939-1941 yılları arasında Columbia Pictures için oynadığı kısa metrajlı sesli komedi film serisidir. Bu yapımlar, Keaton’ın bağımsız yaratıcı döneminden uzaklaşıp stüdyo sistemine bağlı olarak gerçekleştirdiği filmler arasında yer alır. Filmler ortalama 16-20 dakika uzunluğunda olup, slapstick komedi geleneğine bağlı kalınarak üretilmiştir.

Colombia Shorts Dönemi Filmleri

Pest From the West
Mooching Through Georgia
Nothing But Pleasure
Pardon My Berth Marks
The Taming of the Snood
The Spook Speaks
His Ex Marks the Spot
So You Won’t Squawk
General Nuisance
She’s Oil Mine

Son Yılları ve Yeniden Yükselişi

1930’lu ve 1940’lı yıllarda iki makara komedilerde küçük rollerde yer alan Keaton, Paris’teki Cirque Medrano’daki canlı gösterilerle 1947’den itibaren yeniden ilgi toplamıştır. Billy Wilder’ın Sunset Boulevard (1950) filminde ve Charlie Chaplin’in Limelight (1952) yapımında rol almış; televizyon dizileri ve reklam filmlerinde de boy göstermiştir.

1960 yılında Akademi Onur Ödülü ile ödüllendirilen Keaton, aynı yıl My Wonderful World of Slapstick adlı otobiyografisini yayımlamıştır. Yaşamının son yıllarında It’s a Mad, Mad, Mad, Mad World (1963) ve A Funny Thing Happened on the Way to the Forum (1966) gibi filmlerde rol almıştır.

Kariyer Sonlarında Çektiği Kısa Filmler

Paradise for Buster
The Devil to Pay
The Home Owner
The Triumph of Lester Snapwell
The Railrodder
Buster Keaton Rides Again
Film
The Scribe

Buster Keaton ve Yardımcı Rollerindeki Sinemadaki Katkıları

Buster Keaton, sinema kariyerinde başrol oyunculuğu ve yönetmenliğinin yanı sıra birçok filmde yardımcı oyuncu olarak da yer almıştır. Yardımcı rollerinde Keaton, genellikle komedi türündeki yapımlarda, ana karakterin etrafında şekillenen hikayelerde önemli bir yer edinmiştir. Bu dönemde yardımcı oyunculuk yaparak sinema endüstrisine olan katkılarını genişletmiş ve karakter çeşitliliğini ortaya koymuştur.

Yardımcı Rolde Buster Keaton

Hollywood Cavalcade
The Villain Still Pursued Her
Li’l Abner
Forever and a Day
San Diego, I Love You
That’s the Spirit
That Night With You
God’s Country
The Lovable Cheat
In the Good Old Summertime
Sunset Boulevard
Limelight
Around the World in Eighty Days
The Adventures of Huckleberry Finn
Ten Girls Ago
It’s a Mad, Mad, Mad, Mad World
Pajama Party
Beach Blanket Bingo
How to Stuff a Wild Bikini
Sergeant Deadhead
A Funny Thing Happened on the Way to the Forum
War Italian Style

Buster Keaton'ın Sesli Film Kariyeri

Buster Keaton, kariyerinin büyük bir kısmında sessiz sinemada tanınmış olsa da, sesli filmlere de adım atmıştır. Sesli film dönemine geçişiyle birlikte Keaton, sinemanın evrimindeki değişime uyum sağlamaya çalışmıştır. Keaton'ın sesli filmleri, genellikle komedi türünde olup, onun fiziksel komedi becerilerini ve mizah anlayışını sesli ortamda da sergilemesini mümkün kılmıştır. Bu filmler, Keaton'ın kariyerinin son dönemlerinde yer aldığı yapımlar arasında yer almakta olup, sinema tarihindeki önemli dönüm noktalarını yansıtır. Keaton'ın sesli film kariyeri, Hollywood’un altın çağındaki çeşitli sinematik eğilimleri de gözler önüne serer.

Buster Keaton Sesli Dönem Filmleri

Hollywood Revue of 1929
Free and Easy
Doughboys
Parlor, Bedroom and Bath
Sidewalks of New York
The Passionate Plumber
Speak Easily
What! No Beer?
Le Roi des Champs-Élysées
The Invader
El Moderno Barba Azul

Sinema Tarihindeki Yeri ve Etkisi

Keaton, sinema tarihçileri ve eleştirmenler tarafından Charlie Chaplin ve Harold Lloyd ile birlikte döneminin en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilmiştir. Roger Ebert’ın ifadesiyle “sessiz komedi ustalarının en büyüğü” olarak anılmıştır.

Keaton’ın başta The General, Sherlock Jr. ve The Navigator olmak üzere birçok filmi, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Film Arşivi’ne alınmış; 1920–1928 yılları arasında yaptığı 10 uzun metrajlı ve 19 kısa filmle sinema sanatına kalıcı katkılar sağlamıştır. Orson Welles, Steven Spielberg, Jackie Chan ve Mel Gibson gibi sinemacılar Keaton’ı önemli bir ilham kaynağı olarak göstermiştir.

^{Buster Keaton, The General (1926) Fragman - (}^Youtube⁾