Çubuk homaçası, Ankara’nın Çubuk ilçesine özgü, dana eti ve ilikli uyluk kemiği kullanılarak hazırlanan geleneksel bir sulu et yemeğidir. Yemek, özellikle düğünler ile özel davetlerde sıkça tercih edilerek coğrafi sınırla güçlü bir ün bağına sahiptir. Çubuk homaçası, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işareti olarak 16 Haziran 2021 tarihinde başvurusu yapılmış ve 23 Mayıs 2022 tarihinde Çubuk Belediyesi tarafından tescil edilmiştir.

^{Çubuk Homaçası (Çubuk Belediyesi)}

Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri

Çubuk homaçası, dana eti, ilikli uyluk kemiği, su, tuz, tereyağı ve isteğe bağlı olarak pul biber kullanılarak hazırlanan bir yemektir. Yemeğin ayırt edici özelliği, dana etinin but ve incik bölümlerinden seçilmesi ve ilikli uyluk kemiği ile birlikte 7-8 saat boyunca düşük ateşte pişirilmesidir. Etler, pişirilmeden önce tereyağında mühürlenerek suyunu ve aromasını korur. Bu yöntem, yemeğin dokusunu ve tat profilini güçlendirir.

Yemeğin hazırlanmasında kullanılan dana eti, Çubuk ilçesinde beslenen büyükbaş hayvanlardan temin edilir. Bu, yemeğin coğrafi sınırla olan bağını ve yerel üretim geleneğini vurgular. Çubuk homaçası, genellikle ilikli suyu ile birlikte servis edilir ve isteğe bağlı olarak üzerine tereyağı gezdirilerek sunulabilir.

Üretim Yöntemi

Çubuk homaçasının hazırlanışı, geleneksel yöntemlere bağlı kalarak titiz bir süreç gerektirir. 6-8 kişilik bir porsiyon için gerekli malzemeler şunlardır:

• 2 kg kemikli dana eti (but ve incik bölümleri)
• 300 g ilikli uyluk kemiği
• 200-250 ml su
• 50 g tereyağı
• 4-8 g tuz
• 4-8 g pul biber

Hazırlık Aşamaları

Etin Hazırlanması

Dana eti, 10-15 cm büyüklüğünde parçalara ayrılır. Parçalar, tereyağında her iki yüzü 1-2 dakika mühürlenir. Mühürleme işlemi, etin suyunu ve lezzetini korumak için yapılır. Mühürlenen etler, gıda ile temasa uygun bir tülbent veya bez üzerine yerleştirilerek fazla yağı ve kanı süzülür.

Pişirme Süreci

Tencerenin tabanına ilikli uyluk kemikleri dizilir. Üzerine mühürlenmiş et parçaları yerleştirilir ve etlerin seviyesine kadar kaynamış su eklenir. Tuz ve pul biber ilavesiyle tencere hava almayacak şekilde kapatılır. Yemek, düşük ateşte 7-8 saat boyunca pişirilir. Pişirme sırasında kemiklerdeki ilik, yemeğin suyuna karışarak lezzeti zenginleştirir.

Servis

Çubuk homaçası, et parçaları ve ilikli suyu ile birlikte tabağa alınarak servis edilir. İsteğe bağlı olarak üzerine tereyağı gezdirilebilir.

Coğrafi Sınır ve Üretim

Çubuk homaçasının tüm üretim aşamaları, Ankara’nın Çubuk ilçesi sınırları içinde gerçekleşir. Yemeğin coğrafi sınırla olan bağı, hem kullanılan yerel malzemelerden hem de bölgenin mutfak geleneğinden kaynaklanır. Bu bağ, yemeğin mahreç işareti olarak tescil edilmesinde önemli bir etkendir.

Denetim Süreci

Çubuk homaçasının üretim standartlarının korunması, Çubuk Belediyesi’nin koordinasyonunda yürütülen denetimlerle sağlanır. Denetim mercii, Çubuk Belediyesi’nden iki kişi, Çubuk Ziraat Odası’ndan bir kişi ve Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu Gıda Teknolojileri Bölümü’nden bir kişi olmak üzere dört üyeden oluşur.

Denetimler, yılda bir kez düzenli olarak yapılır; ancak şikayet veya ihtiyaç halinde ek denetimler gerçekleştirilebilir. Denetimlerde, kullanılan malzemelerin uygunluğu, üretim yönteminin standartlara bağlılığı ve Çubuk homaçası ibaresi ile logosunun doğru kullanımı kontrol edilir. Tescil ettiren Çubuk Belediyesi, hakların korunması için hukuki süreçleri yürütür.

Kültürel Önemi

Çubuk homaçası, Çubuk ilçesinin mutfak mirasının önemli bir parçasıdır. Düğünler ve özel davetler gibi toplu etkinliklerde sunulan bu yemek, bölgenin sosyal ve kültürel dokusunu yansıtır. Uzun pişirme süresi ve ilikli kemiğin kullanımı, yemeği sadece bir lezzet unsuru olmaktan çıkararak, yerel geleneklerin ve topluluğun bir araya gelme ritüellerinin bir sembolü haline getirir.