Diyarbakır ayvalı köfte, kuzu kıyma ve yöresel baharatlarla hazırlanan köftelerin ayva dilimleri ile birlikte pişirilmesiyle yapılan geleneksel bir yemektir. Kökeni Diyarbakır mutfağına dayanan bu özel yemek, bölgenin kültürel mirasının önemli parçalarından biridir ve coğrafi işaret tesciliyle korunmaktadır. Ayva kullanımı ve özgün pişirme yöntemi, yemeğe karakteristik tat ve aromayı kazandırır.
Malzemeler (6 kişilik)
- 1 kg kuzu kıyma
- 1 kg ayva
- 40 g domates ve biber salçası
- 200 ml sıvı yağ
- 10-15 g karabiber
- 10-15 g kimyon
- 10-15 g kişniş
- 15-20 g tuz
- Üzerini geçecek miktarda sıcak su
Hazırlanışı
Kıyma, tuz ve baharatlarla birlikte derin bir kapta iyice yoğurulur. Hazırlanan köfte harcından ceviz büyüklüğünde parçalar alınır, yuvarlanıp yassılaştırılır ve bir tabağa dizilerek dinlendirilir. Bu dinlendirme, köftenin pişme sırasında dağılmaması için önem taşır. Ayvalar yıkanıp uzunlamasına dilimlenir ve genişçe bir tencerede sıvı yağ kızdırılarak kızartılır. Kızarmış ayva dilimlerinin üzerine domates ve biber salçası eklenir, salça yağda iyice kavrulur. Ardından üzerine sıcak su ilave edilir. Su kaynadıktan sonra, köfteler dikkatlice tencereye bırakılır ve kısık ateşte pişirilir. Pişirme süresi sonunda, tencere ocaktan alınır ve yemek, piştiği suyla birlikte sıcak olarak servis edilir. Ayva ve baharatların uyumu sayesinde hem köfteye hem de yemeğin suyuna özgün bir lezzet ve aroma kazandırılır.
Coğrafi İşaret ve Üretim Denetimi
Diyarbakır ayvalı köfte, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 24 Ocak 2022 tarihinde, tescil numarası 1010 ile coğrafi işaret olarak tescillenmiştir. Tescil ettiren kurum Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası’dır. Üretim süreci ve malzemeler, tescil kapsamındaki geleneksel yöntemlere uygun şekilde uygulanmak zorundadır. Üretim, Diyarbakır coğrafi sınırları içinde gerçekleştirilir ve tüm aşamalar denetim kurulları tarafından izlenir. Bu kurullar, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası ile Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü iş birliğiyle oluşturulur ve yılda en az bir kez denetim yaparlar. Denetimler üretim metoduna, malzeme kullanımına ve coğrafi işaret ibaresinin doğru kullanımına odaklanır. Üreticilerin bu standartlara uygunluğu raporlanarak Türk Patent ve Marka Kurumuna sunulur.
