Diyarbakır Karpuzu, Diyarbakır iline özgü olarak yetiştirilen ve iriliğiyle bilinen bir karpuz çeşididir. Citrullus lanatus türüne ait olan bu ürün, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 09 Ağustos 2008 tarihinde “Mahreç İşareti” ile tescillenmiş ve Sicil No: 111 ile koruma altına alınmıştır.
Diyarbakır Karpuzu (Türk Patent)
Ürün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Diyarbakır Karpuzu, özellikle “Sürme” çeşidi ile tanınmakta olup meyve ağırlığı 20–30 kg arasında değişmekte, geleneksel “kuyu karpuzculuğu” yöntemi ile yetiştirildiğinde bu ağırlık 50–60 kg’a, bazı durumlarda 75 kg’a kadar ulaşabilmektedir.
Meyveler yuvarlak veya oval şekildedir. Kabuk rengi yeşil zemin üzerinde koyu yeşil çizgili ve parlaktır. Kabuk kalınlığı 2–3 cm olup sert yapısıyla nakliyeye elverişlidir. Meyve eti kırmızı renkte, lifli yapıda ve yüksek oranda (%10’a kadar) suda çözünür kuru madde içeriğine sahiptir. Çekirdekleri siyah renkte, küçük boyutlu ve bir meyvede ortalama 650–750 adet tohum bulunur.
Geççi çeşit olması nedeniyle diğer karpuz çeşitlerinin tükendiği dönemde hasat edilerek pazara sunulabilmektedir. Bu özelliği sayesinde Eylül, Ekim ve Kasım aylarında da pazarda bulunabilir. Ayrıca yüksek lif oranı ve büyük meyve iriliği, ürünü ayırt edici kılmaktadır.
Diyarbakır Karpuz Hasadı (AA)
Üretim Metodu
Yetiştiricilikte üç temel yöntem uygulanır:
- Sıra (Çizgi) Usulü: 1.5–2 metre aralıklarla açılan çizgilere 3–4 tohum bırakılır ve toprakla örtülür.
- Ocak Usulü: Yaklaşık 40–50 cm çapındaki çukurlara tohumlar bırakılır veya önceden çimlendirilmiş fideler dikilir.
- Kuyu Karpuzculuğu: Dicle Nehri kıyısındaki çakıllı-milli topraklarda uygulanır. Çukurlar içerisine güvercin gübresi ve ahır gübresi karışımı ile zenginleştirilmiş nemli kum doldurulur. Bu yöntemde gelişen bitkilerden 40–50 kg hatta daha iri meyveler elde edilir.
Sulama ve besleme, ürünün yetişme dönemine göre ayarlanmakta; toprak sıcaklığı ve nem seviyesi sürekli kontrol edilmektedir. Günümüzde fideyle yetiştiricilik tercih edilmekte ve tohumlar fidelerde çimlendirilerek arazilere şaşırtma yöntemiyle dikilmektedir.
Diyarbakır Karpuzu (Yapay Zekâ ile Oluşturulmuştur.)
Coğrafi Sınır ve Denetim
Diyarbakır Karpuzu; başta Diyarbakır merkez olmak üzere Erimli, Terzian, Dürümlü, Sivritepe, Bağıvar, Yukarı Kılıçtaşı, Yuvacık, Göksu gibi köyler ile Bismil ve Çınar ilçelerinde yetiştirilmektedir. Denetimler, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım İl Müdürlüğü ve Güneydoğu Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nün yer aldığı bir heyet tarafından yapılmaktadır.
