Erzurum ekşili dolma, Erzurum iline ait tescilli bir yemektir. Erzurum Ticaret Borsası tarafından C2021/000566 başvuru numarası ile 31.12.2021 tarihinde başvurusu yapılmıştır. Ürün, 27.10.2022 tarihinde 1246 tescil numarası ile mahreç işareti olarak tescillenmiştir. Ürün grubu "Yemekler ve çorbalar" olarak sınıflandırılmıştır.
Ürün Özellikleri
Erzurum ekşili dolma, asma yaprağı kullanılarak üretilen bir dolma çeşididir. İç harcı; orta yağlı dana kıyması, kuru soğan, pirinç, domates salçası, karabiber ve tuzun karıştırılmasıyla hazırlanır. Ürünün ayırt edici özelliği olan ekşi lezzet, iç harcına eklenen dağ eriği veya kızılcık pestilinden elde edilir. Dağ eriği, coğrafi sınırda salor olarak da bilinir. Pişirildikten sonra üzerine sarımsaklı yoğurt dökülerek servisi yapılır.
Üretim Metodu
Erzurum ekşili dolmanın üretim süreci şu adımlardan oluşur:
- Dağ eriği veya kızılcık pestili ince bir şekilde kıyılır, su ile birlikte ısıtılarak homojen bir şekilde eritilir.
- Dolma iç harcı; yemeklik doğranmış soğan, pirinç, dana kıyma, eritilmiş pestil, domates salçası, tuz, karabiber ve suyun karıştırılmasıyla hazırlanır.
- Salamura asma yaprağı kullanılacaksa, tuzunun ve sertliğinin giderilmesi için sıcak suda bekletilir.
- Yaprakların sert kısımları ayrılır. İç harç, yaprağın parlak kısmı dışa bakacak şekilde yerleştirilir ve sıkıca sarılır.
- Tencerenin tabanına asma yaprağı serilir, dolmalar dizilir ve üzerlerine bir tabak kapatılır.
- Su ilave edilerek kısık ateşte yapraklar yumuşayana kadar yaklaşık 15 dakika pişirilir. Gerekirse pişirme sırasında sıcak su eklenebilir.
- Sarımsaklar rendelenerek süzme yoğurt ile karıştırılır.
- Pişen dolmalar, sarımsaklı yoğurt eşliğinde sıcak olarak servis edilir.
Coğrafi Sınır
Ürünün coğrafi sınırı Erzurum ilinin idari sınırlarıdır. Erzurum mutfağında eskiye dayanan bir yere sahip olan Erzurum ekşili dolmanın tüm üretim aşamaları, coğrafi sınır ile olan ün bağından dolayı bu sınırlar içinde gerçekleştirilmelidir.
Denetim
Denetim işlemleri Erzurum Ticaret Borsası koordinasyonunda gerçekleştirilir. Denetim mercii; Erzurum İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Atatürk Üniversitesi Turizm Fakültesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü ve Erzurum Ticaret Borsası'ndan birer uzman olmak üzere üç kişiden oluşur. Denetimler düzenli olarak yılda bir defa, ayrıca şikâyet veya gerek görülmesi halinde her zaman yapılır. Denetimlerde; üretimde kullanılan bileşenler, miktarları, üretim metoduna uygunluk ve ürünün adı, logosu ile mahreç işareti ambleminin kullanımı kontrol edilir.
