Erzurum mantısı / Erzurum hıngeli, iç harcı dana kıyması ve soğan ile hazırlanan, üçgen şeklinde kapatılmış hamur parçalarının suda haşlanmasıyla yapılan bir yemektir.
Ürün, Erzurum Ticaret Borsası tarafından yapılan başvuru sonucunda 11.08.2021 tarihinde 847 tescil numarası ile mahreç işareti olarak tescillenmiştir. Ürünün Erzurum mutfak kültüründe eskiye dayanan bir yeri bulunur.
Ürün Özellikleri
Erzurum mantısı / Erzurum hıngeli üretiminde hamurun niteliği önemli bir bileşendir ve iyi yoğrulması gerekir. Bu hamurdan açılan yufkanın kalınlığı 2 mm olarak belirlenmiştir. Yufkalar 4x4 cm boyutlarında kareler halinde kesilir. İç harcı yerleştirildikten sonra hamura üçgen şekli verilir.
Haşlanarak pişirilen mantı, servis tabağına alındıktan sonra isteğe bağlı olarak yoğurtla veya bir sos ile sunulur. Sos; tereyağı, domates salçası, nane ve kırmızıbiber bileşenlerinden oluşur.
Üretim Metodu
Erzurum mantısı / Erzurum hıngeli üretim süreci belirli adımlardan oluşur:
- İç Harç: İç harcı, 250 g dana kıyması, 125 g rendelenmiş soğan, 10 g tuz ve 5 g karabiberin karıştırılmasıyla hazırlanır. Kullanılan kıymanın, coğrafi sınır olan Erzurum’da ekstansif hayvancılık yöntemleriyle yetiştirilen danalardan elde edilmiş olması gerekir.
- Hamur: Hamuru için 500 g un, 100 ml su ve 1 adet yumurta kullanılır. Unun birinci sınıf, protein ve gluten miktarının yüksek olması beklenir. Yumurta, hamura esneklik kazandırmak ve haşlama sırasında mantının dokusunun bozulmasını önlemek amacıyla eklenir.
- Hamurun Hazırlanışı: Hamur, özleşmesi için 15 dakika yoğrulur. Ardından 4 eşit parçaya (beze) ayrılır ve bezelerin üzeri nemli bir bezle örtülerek 20 dakika dinlendirilir.
- Şekillendirme: Dinlendirilen hamurlar oklava yardımıyla 2 mm kalınlığında açılır. Açılan yufkalar 4x4 cm’lik karelere bölünür. Her karenin içine 3 g iç harç eklenir ve hamur üçgen şeklinde kapatılır.
- Pişirme ve Servis: Kapatılan mantılar kaynayan suda haşlanır. Pişen mantılar servis tabağına alınır. Birbirlerine yapışmalarını önlemek için üzerlerine, yine Erzurum’da üretilen sıcak tereyağı ilave edilir. Ürün, yoğurtla veya 50 g tereyağı, 25 g domates salçası, 15 g nane ve 15 g kırmızıbiberin homojen şekilde pişirilmesiyle elde edilen sos ile servis edilebilir.
Coğrafi Sınır
Ürünün coğrafi sınırı Erzurum ilinin idari sınırlarıdır. Erzurum mantısı / Erzurum hıngeli üretiminde kullanılan kıyma ve tereyağının coğrafi sınırdan temin edilmesi ve hamurunun hazırlanmasının ustalık becerisi gerektirmesi nedeniyle ürünün coğrafi sınırla bağı bulunmaktadır. Ürünün tescil kapsamında belirtilen tüm üretim aşamaları Erzurum ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir.
Denetim
Ürünün tescile uygun üretiminin denetimi, Erzurum Ticaret Borsası koordinatörlüğünde gerçekleştirilir. Denetim mercii; Erzurum Ticaret Borsası, Erzurum Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü ve Atatürk Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü’nden birer uzmanın katılımıyla oluşan en az üç kişilik bir komisyondur.
Denetimler yılda en az bir kez, ayrıca şikâyet üzerine veya gerekli görülen durumlarda yapılır. Yıllık denetim sonuçları Erzurum Ticaret Borsası tarafından raporlanarak Türk Patent ve Marka Kurumuna gönderilir. Denetimlerde, üretimde kullanılan bileşenlerin, üretim metodunun ve ürün özelliklerinin tescile uygunluğu ile ürün adı, logo ve mahreç işareti ambleminin kullanımı kontrol edilir.
