Firdevs Bey Camii (Mimar Sinan Camii olarak da bilinir), Isparta il merkezinde, Üzüm Pazarı mevkiinde yer almaktadır. Kanûnî Sultan Süleyman döneminde Isparta sancakbeyi olan Firdevs Paşa tarafından 1561 yılında yaptırılmıştır. Caminin giderlerini karşılamak amacıyla Firdevs Paşa tarafından aynı yıl bir bedesten de yaptırılmıştır. Bu yapı, cami ile birlikte bir külliye bütünlüğü oluşturmaktadır.
Caminin, Osmanlı mimarisinin klasik döneminde inşa edildiği ve Mimar Sinan tarafından tasarlandığı kabul edilmektedir. Her ne kadar yapıya ait inşa kitabesi bulunmasa da, 1565 tarihli bir vakfiyesi mevcuttur. Ayrıca Mimar Sinan’ın hayatı ve eserlerine dair Tezkiretü’l-Bünyan, Tezkiretü’l-Ebniye ve Tuhfetü’l-Mimârin gibi kaynaklarda caminin adı geçmektedir.
Firdevs Bey Camii (Türkiye Kültür Portalı)
Mimari Özellikler
Cami, kare planlı ve tek kubbelidir. Kuzey cephesinde beş gözlü son cemaat yeri ve kuzeybatı köşede bir minare yer alır. Yapı düzgün kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir.
Batı ve doğu cephelerinde altlı üstlü ikişer pencere; güney cephesinde alt sırada iki, üst sırada ise üç pencere bulunmaktadır. Alt pencereler taş söveli, düz atkılı ve dikdörtgen formundadır; alınlıkları sivri kemerlidir. Üst pencereler de sivri kemerlidir.
Kuzeyde yer alan beş gözlü son cemaat yeri, ortada çapraz tonoz, yanlarda ise pandantiflerle geçilen sekizgen kasnaklara oturan kubbelerle örtülmüştür. Bu örtü sistemi, altı sütun üzerine oturan sivri kemerlerle desteklenmektedir. Sütun başlıklarından ikisi Türk üçgeni, diğer dördü ise mukarnas süslemelidir.
İç Mekân (Harim)
Harime giriş kuzey cephesinden sağlanmaktadır. Giriş açıklığının batı yanındaki pencere ile batı uçtaki minare girişi arasında yer alan mihrabiye mukarnas kavsaralıdır. Harim, merkezi bir kubbe ile örtülüdür. Kubbe, pandantiflerle geçilmiş olup, iç mekânda doğal aydınlatma amacıyla cephelerde toplam on beş pencere ve kubbe eteğinde sekiz pencere yer almaktadır.
Çevre Düzenlemeleri
Firdevs Bey Camii ve çevresi, Isparta Belediyesi tarafından yürütülen bir düzenleme projesi kapsamında yeniden düzenlenmiştir. Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ve Antalya Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün onayı ile yaklaşık 4100 metrekarelik alanda başlatılan çalışmalar doğrultusunda cami çevresindeki duvarlar kaldırılmış; zemin doğal taş ile kaplanmış ve cami ile önündeki meydan bir bütün olarak ele alınmıştır. Bu düzenlemeler, Tarihi Üzüm Pazarı'nın tamamlanan etaplarıyla bütünlük içinde gerçekleştirilmiştir.