Gerede Şakşak Helvası, Türkiye'nin Bolu iline bağlı Gerede ilçesinde uzun yıllardır üretilen geleneksel bir helva çeşididir. Şeker, ceviz içi ve çöven otu (Radix saponariae albae sive L.) suyu kullanılarak üretilen bu ürün, ilçede 1850’li yıllardan bu yana aynı formül ve teknikle hazırlanmakta olup, yerel mutfak kültürünün önemli bir parçasını oluşturur. Mahreç işaretiyle coğrafi işaret tescili 6 Kasım 2020 tarihinde yapılmıştır (Tescil No: 587).

^{Gerede Şak Şak Helvası (Anadolu Ajansı)}

Ayırt Edici Özellikleri

Gerede Şakşak Helvası'nın belirgin özelliği sert yapısına rağmen ağızda kolayca erimesidir. Ayrıca ürün, her yıl eylül ayının üçüncü haftası ve ekim ayının ilk haftası düzenlenen Geleneksel Gerede Panayırı’nda önemli bir yer tutmakta ve panayırın simge ürünlerinden biri olarak öne çıkmaktadır.

Üretim Metodu

Gerede Şakşak Helvası, belirli oranlarda ham maddelerin birleşimiyle elde edilir. Üretimde kullanılan malzemelerin oranları şöyledir:

• Şeker: %66
• Glikoz: %12
• Ceviz: %20
• Çöven: %1
• Sitrik asit (limon tuzu): %1

Üretim süreci, kalaylı bakır kazanlara 50 kg şekerpancarından elde edilen toz şeker ve 20 kg su eklenerek başlar. Bu karışım yaz aylarında 140°C, kış aylarında ise 135°C sıcaklığa kadar kaynatılır. Şekerlenmeyi önlemek ve ağızda erime özelliğini sağlamak amacıyla üretim partisinin %1’i oranında limon tuzu ilave edilir.

Helvaya karakteristik beyaz rengini ve köpüksü dokusunu kazandırmak amacıyla çöven kökü suyu hazırlanır. 150 ml çöven suyu ve 150 ml su çırpma makinesinde köpük kıvamına gelene kadar çırpılır. Bu karışıma 6 kg glikoz eklenir ve yaklaşık 15 dakika beyazlatma işlemi uygulanır. Ardından çövenli karışım, sıcak şekerli karışıma katılarak 25 dakika karıştırılır.

Soğuma aşamasına yaklaşırken karışıma 8-10 kg oranında açık renkli ceviz içi eklenir. Hazırlanan helva karışımı dört köşe kalıplara dökülerek 24 saat boyunca soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra satırla küçük parçalara ayrılır ve tüketilmeye hazır hâle getirilir. Gerede Şakşak Helvası genellikle 350, 700 ve 1000 gramlık ambalajlarda satışa sunulmaktadır.

^{Üretim Aşaması (Anadolu Ajansı)}

Coğrafi Sınır ve Üretim Yeri

Gerede Şakşak Helvası'nın üretimi tamamen Gerede ilçesi sınırlarında gerçekleştirilmelidir. Ürünün geçmişi ve yöreyle kurduğu ün bağı dikkate alındığında, tüm üretim aşamalarının Bolu ili Gerede ilçesinde yapılması zorunludur.

Denetim ve Koruma

Gerede Şakşak Helvası, Gerede Ticaret ve Sanayi Odasının koordinasyonunda oluşturulan bir denetim kurulu tarafından yılda en az bir kez denetlenir. Denetim kurulu; Gerede Ticaret ve Sanayi Odası, Gerede Esnaf ve Sanatkârlar Odası, Bolu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Gerede Belediyesinden birer temsilciden oluşur. Denetimlerde ürünün ham maddeleri, pişirme yöntemi, ambalajı ve nihai ürün özellikleri kontrol edilir. Denetim sonuçları, Türk Patent ve Marka Kurumuna düzenli olarak bildirilir.