logologo
sb-image
Gördesli Makbule Hanım
Gördesli Makbule Hanım (1902-1922), Millî Mücadele döneminde vatan savunmasında yer almış ve şehit düşmüş bir millî kahramandır.
fav gif
Kaydet
viki star outline
Ai badge logo

Bu madde yapay zeka desteği ile üretilmiştir.

sehit-makbule-hanım (1).jpg
Gördesli Makbule Hanım
Doğum
GördesManisaTürkiye (1902)
Ölüm
1922 Kocayayla Mevkii
Evlilik
Usturumcalı Halil Efe
Defin Yeri
Kocayayla Mevkii
Diğer İsimleri
Gördes KızıMakbule EfeAsker Makbule

Gördesli Makbule Hanım, 1902 yılında Manisa'nın Gördes ilçesinde dünyaya gelmiştir. Çocukluk yılları, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerine rastlamıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında babasını, Yemen Savaşı'nda ise ağabeyini şehit veren Makbule Hanım, ailesi üzerinden erken yaşta savaşın yıkıcı etkileriyle tanışmıştır. Bu kayıpların ardından annesi tarafından büyütülen Makbule Hanım, geleneksel kadın rollerinin dışında, küçük yaşlardan itibaren silah kullanmayı ve ata binmeyi öğrenmiştir. Bu yetenekleri sayesinde çevresinde "Asker Makbule" olarak anılmıştır.


Gördesli Makbule Hanım (Anadolu Ajansı)

Evliliği ve Millî Mücadeleye Katılımı

Makbule Hanım, Millî Mücadele döneminin önde gelen isimlerinden Usturumcalı Halil Efe ile evlenmiştir. Evlilikleri, ülkenin işgal altında olduğu ve kurtuluş mücadelesinin yaşandığı bir döneme denk gelmiştir. Eşi Halil Efe'nin işgal güçlerine karşı gizlice Millî Mücadele hazırlıklarına başladığını fark eden Makbule Hanım, evde kalmayı reddetmiştir.

Vatan savunmasına aktif olarak katılma arzusuyla, eşi Halil Efe'yi evden çıktığında gizlice takip etmiştir. Durumu fark eden Halil Efe'nin tüm ısrarlarına rağmen geri dönmeyi kabul etmemiş ve mücadeleye katılmak istediğini açıkça ifade etmiştir. Demirci Akıncılar Teşkilatı komutanı Kaymakam İbrahim Ethem Bey'in huzurunda, bu manevi değeri yüksek mücadeleden mahrum kalmak istemediğini gözyaşları içinde dile getirmiştir. Makbule Hanım'ın bu kararlılığı ve vatan sevgisi karşısında ikna olan İbrahim Ethem Bey, onun Akıncılar müfrezesine katılmasına izin vermiştir. Böylece Makbule Hanım, atı ve tüfeğiyle birlikte müfrezenin tam teşekküllü bir neferi olmuştur.

Mücadeleleri ve Şehadeti

Makbule Hanım, Demirci, Gördes, Simav ve Sındırgı dağlarında Akıncılarla birlikte birçok önemli çatışmalarda yer almıştır. Siyah pantolon, ceket, uzun manto, çizme ve siyah başlık giyerek, gözleri hariç yüzü kapalı bir şekilde mücadele etmiştir. Yanında taşıdığı kısa Japon filintası ve düşmandan ele geçirdiği doru atıyla müfrezenin artçısı olarak görev yapmıştır. Çatışmalarda gösterdiği üstün cesaretle dikkat çekmiş, ata birçok efeden daha iyi binmesi ve tehlike anında silahını herkesten önce ateşlemesiyle tanınmıştır. Özellikle "Güvemdere Muharebesi"nin kazanılmasında kahramanlığıyla büyük rol oynamış, moral bozulan birlikleri yüreklendirerek düşmana karşı yeniden taarruza geçmelerini sağlamıştır.


17 Mart 1922 tarihinde, henüz 20 yaşındayken, Kocayayla mevkiinde düşman kuvvetleriyle çıkan bir çatışmada şehit düşmüştür. Cenazesi, düşmanın eline geçmemesi amacıyla gizlice defnedilmiştir. Eşi, 12. Müfreze kumandanı Halil Efe de Makbule Hanım'ın şehadetinden yaklaşık iki ay sonra, düşman kuvvetlerine karşı düzenlenen bir taarruzda şehit olmuştur.


Gördesli Makbule Hanım Anıtı (Anadolu Ajansı)

Makbule Hanım'ın mezarı, şehadetinden 78 yıl sonra, o dönem Balıkesir Üniversitesi'nde okutman olan Zekeriya Özdemir'in çalışmaları sonucunda Sındırgı ilçesinden geçen Harlak Deresi üzerindeki Dereçatı mevkiinde bulunmuştur.


Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Kaymakam İbrahim Ethem Bey, hatıratında Makbule Hanım'ın şehadetini ve vatan sevgisini derin bir saygıyla anmıştır. Onun Türk milleti ve Türk kadını için bir gurur kaynağı olduğunu vurgulamıştır.


Makbule Hanım'ın "Gördes Kızı", "Gördesli Makbule" ve "Makbule Efe" gibi isimlerle anılan hatırası, memleketi Gördes'te yaşatılmaktadır. İsmi ilçe meydanlarına, okullara ve caddelere verilmiş, mezarının bulunduğu yer de şehitliğe dönüştürülmüştür. Gördes Belediyesi ve Sındırgı Belediyesi'nin iş birliğiyle anma etkinlikleri düzenlenmekte ve Makbule Hanım'ın kahramanlığı gelecek nesillere aktarılmaktadır. O, Türk Kurtuluş Savaşı'nda kadınların üstlendiği aktif ve fedakâr rolün sembol isimlerinden biri olarak tarihteki yerini almıştır.

Kaynakça

Anadolu Ajansı. "Gördes'in Kızı Makbule Hanım, Şehadetinin 100. Yılında Anılıyor." Anadolu Ajansı. Erişim tarihi 5 Haziran 2025. https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/gordesin-kizi-makbule-hanim-sehadetinin-100-yilinda-aniliyor/2537629.


Gördes Belediye Başkanlığı. "Şehit Makbule Hanım." Erişim tarihi 5 Haziran 2025. https://www.gordes.bel.tr/icerik/sehit-makbule-hanim.


Özelmacı, Şeyma ve Uğur Çakır. "Kadın Kahramanlarımızdan Bir Milis; Gördesli Makbule." Takvim-i Vekayi 7, sy. 1 (2019): 1–23. Erişim tarihi 5 Haziran 2025. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/692621.

Ayrıca Bakınız

Yazarın Önerileri

Şahinbey Milli Mücadele Müzesi

Şahinbey Milli Mücadele Müzesi

Seyahat Ve Turizm +1
Yörük Ali Efe Müzesi

Yörük Ali Efe Müzesi

Genel Kültür +1

Sen de Değerlendir!

0 Değerlendirme

Yazar Bilgileri

Avatar
Ana YazarElif Laçin4 Haziran 2025 08:32
KÜRE'ye Sor