Hatay nar ekşisi, Hatay ilinin Antakya ilçesine özgü, nar (Punica granatum L.) meyvesinden üretilen bir sostur. Koyu kahverengi renkte, akışkan kıvamlı ve mayhoş bir tada sahiptir. 18 Aralık 2020 tarihinde Antakya Ticaret ve Sanayi Odası tarafından başvurusu yapılan ürün, 24 Mayıs 2023 tarihinde 1361 Tescil Numarası ile mahreç işareti olarak tescillenmiştir.
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Hatay nar ekşisi, nar meyvesinden elde edilen bir ürün olup önceden belirlenmiş fiziksel ve kimyasal özelliklere sahiptir:
- pH değeri: 2,5-3,5 aralığındadır.
- Brix değeri (Suda çözünür kuru madde): %65-%75 aralığındadır.
- Hidroksimetil furfural (HMF) miktarı: En çok 100 mg/kg olmalıdır.
Ürüne, üretim sürecinde herhangi bir şeker veya katkı maddesi eklenmez.
Üretim Metodu
Hatay nar ekşisi üretim süreci aşağıdaki adımlardan oluşur:
1. Nar Çeşidi Seçimi: Genellikle nar veya "Deli Nar" olarak bilinen ekşi nar çeşitleri kullanılır.
2. Yıkama ve Hazırlık: Narlar yıkanır, kesilir ve taneleri kabuk ile zarlarından ayıklanır.
3. Sıkım (Ezme): Geleneksel üretimde bu nar taneleri çuvallara konularak ezilir.
4. Presleme: Elde edilen nar suyu (şıra) presleme yoluyla alınır.
5. Süzme/Durultma: Preslenen nar suyu, süzme veya durultma işlemine tabi tutulur.
6. Kaynatma: Süzülen nar suyu, üstü açık kazanlarda kaynatılır.
7. Kıvam Kontrolü: Kaynatma işlemi, şıra %65-%75 Brix değerine ulaşana kadar devam eder. Bu kıvama ulaşmak için yaklaşık 7-10 kg nardan 1 kg nar ekşisi elde edilir.
8. Soğutma ve Ambalajlama: Kıvam alan nar ekşisi soğutulur ve ambalajlanır.
Coğrafi Sınır ve Denetim
Hatay nar ekşisinin coğrafi sınırı Hatay ili olarak belirlenmiştir. Hatay nar ekşisinin coğrafi işaret denetimleri, Antakya Ticaret ve Sanayi Odası koordinatörlüğünde gerçekleştirilir. Denetim mercii; Antakya Ticaret ve Sanayi Odası, Hatay Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, Hatay Büyükşehir Belediyesi ve Mustafa Kemal Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü temsilcilerinden oluşur. Denetimlerde ürünün pH, Brix ve HMF değerleri, duyusal özellikleri (renk, kıvam, tat), üretim metoduna uygunluğu ve "Hatay Nar Ekşisi" logosunun kullanımı kontrol edilir.
